جزیه

/jaziyye/

مترادف جزیه: باج، باژ، خراج، گزیت، مالیات

برابر پارسی: باژ، گزیت، گزیه

معنی انگلیسی:
tribute, poll - tax anciently paid in lieu of conversion to islam, [rare.] tribute

فرهنگ فارسی

( اسم مالی ( جنس یانقد ) که اهل کتاب هر سال بدولت اسلامی پرازند گزیت .

فرهنگ معین

(جِ یِ ) [ معر. ] (اِ. ) خراجی که اهل کتاب سالانه به دولت اسلامی می پرداختند.

فرهنگ عمید

مالیات سرانه که در قدیم دولت های اسلامی از مردم غیر مسلمان که اهل کتاب بودند و در ممالک اسلامی زندگی می کردند (= اهل ذمه ) می گرفتند، گزیت.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مالیاتی که از اهل ذمه گرفته می شود جزیه نام دارد.
جزیه را در لغت از مادّه جَزْی عربی به معنای کفایت کردن یا پاداش دادن دانسته اند. برخی نیز آن را معرّب گِزیت فارسی به معنای مالیات و خراج و گاه مأخوذ از ریشه ای آرامی یا سریانی دانسته اند.
معنای اصطلاحی جزیه
به مالیاتی اطلاق می شود که دولت اسلامی از اهل کتاب در قبال اقامت آنان در بلاد اسلامی و مصونیت از تعرض دیگران به آنان، بر اساس قرارداد ذمه، دریافت می کند.
کاربرد جزیه در فقه
از این عنوان در باب جهاد سخن رفته است.
حکم جزیه
...

[ویکی شیعه] جِزْیه ، مالیات غیرمسلمانان اهل کتاب ساکن در سرزمین های اسلامی به دولت اسلامی برای تأمین جان و حفظ دین خود و کسب حمایت دولت اسلامی .
گرفتن جزیه، به تصریح قرآن و سنت، نه تنها مشروع، بلکه واجب است و در زمان رسول خدا (ص) و پس از ایشان از اهل کتاب دریافت می شد. امروزه در بسیاری از کشورهای اسلامی ، از اهل کتاب جزیه گرفته نمی شود و بر طبق قوانین این کشور ها، آن ها مشمول تمامی وظایف و مسئولیت های افراد ملت هستند (مانند خدمت نظام وظیفه و قوانین مالیاتی ) و وظایف مشترکی با مسلمانان دارند.
قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّـهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّ مُونَ مَا حَرَّ مَ اللَّـهُ وَرَ سُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَن یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُ ونَ ﴿٢٩﴾ (ترجمه: ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی گروند قتال و کارزار کنید تا آن گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.)

[ویکی اهل البیت] مالیات دریافتی از اهل ذمه.
جزیه به مالیاتی اطلاق می شود که دولت اسلامی از اهل کتاب در قبال اقامت آنان در بلاد اسلامی و مصونیت از تعرض دیگران به آنان، بر اساس قرارداد ذمّه، دریافت می کند. از این عنوان در باب جهاد سخن رفته است.
جزیه از مادّه جزی است علّت این تسمیه بعقیده راغب آنست که در حفظ خون و احترام اهل کتاب، بآن اکتفا میشود، طبرسی فرموده: مجازات است در مقابل پایداری در کفر ...
در آیه 29 سوره توبه آمده است: قاتِلُوا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ ... مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ حَتَّی یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ؛ بجنگید با آنانکه بخدا و روز حشر ایمان نمیاورند ... از کسانیکه بآنها کتاب داده شده تا جزیه را با دست خود بدهند در حالیکه به حکومت اسلام خاضع اند.
گرفتن جزیه - به تصریح قرآن و سنت - نه تنها مشروع، بلکه واجب است و در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و پس از آن حضرت از اهل کتاب دریافت می شد. آنان در قلمرو حکومت اسلامی بین سه امر مخیر بودند: پذیرش اسلام، جنگ و التزام به شرایط ذمه. با پذیرش امر سوم، موظف به پرداخت جزیه بودند.
جزیه تنها از سه طایفه پذیرفته می شود: یهودیان، مسیحیان و مجوسیان. در قبول جزیه از صابئان و سامریه به جهت اختلاف در صدق اهل کتاب بر آنان، اختلاف است.
اگر کافر حربی مدعی انتساب به یکی از گروه های سه گانه یاد شده باشد و جزیه بدهد از او پذیرفته می شود و نیازی به اقامه بینه نیست، مگر آن که خلاف آن ثابت شود.
کفاری که پس از بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله به یکی از سه طایفه یاد شده گرویده اند، راهی جز پذیرش اسلام ندارند؛ از این رو، جزیه از آنان پذیرفته نمی شود.

[ویکی فقه] جزیه (قرآن). جزیه مالیاتی است که از اهل کتاب، به سبب اقامتشان در قلمرو حکومت اسلامی و متارکه جنگ با آنان، گرفته می شود. در این مدخل، از واژه «جزیه» استفاده شده است.
پس از تسلیم و پرداخت جزیه از سوی اهل کتاب، تامین امنیت آنان بر حکومت اسلامی واجب است.قـتلوا الذین لا یؤمنون بالله ولا بالیوم الاخر ولا یحرمون ما حرم الله ورسوله ولا یدینون دین الحق...
سقوط جزیه
...

دانشنامه آزاد فارسی

جِزْیه
(اصل آن گزیت که واژه ای آرامی است) در اصطلاح به مالی گفته می شود که از مردان بالغ آزاد و مستطیع از اهل کتاب و کسانی که ملحق به آنان هستند، مانند صابئان، برحسب قرارداد ذمه گرفته می شد و این به جای زکات بود که فقط مسلمانان موظّف به پرداخت آن بودند. این کار در دیگر ملل پیش از اسلام نیز رایج بوده، اما در اسلام نخستین بار در سال ۹ یا ۱۰ق وضع شده است. آیۀ مربوط به جزیه، آیۀ ۲۹ سورۀ توبه، در سال ۹ق نازل شده است. گویا جزیه و خراج مترادف هم بودند، اما برخی عقیده دارند که جزیه بر افراد و خراج بر اراضی وضع می شده است. جزیه مبلغ ثابتینداشته و به تناسب وضعیت جزیه دهندگان تغییر می کرده است؛ مثلاً زنان، کودکان، بردگان، پیران، معلولان و فقیران از پرداخت جزیه معاف بودند. جزیه (گزیت) پیش از اسلام در دوران ساسانی نیز از طبقات مختلف اخذ می شد. این قرارداد فقط با اهل کتاب بود و دیگر کفار، به نظر مشهور فقیهان، از این امتیاز محروم بودند.

مترادف ها

ransom (اسم)
خون بها، فدیه، فدا، جزیه

فارسی به عربی

فدیة ، إتاوةٌ

پیشنهاد کاربران

توضیحاتی که در درگاه شما بود ( از من ) درباره جزیه، چرا دیگر نیست؟ چیت ساز
جزیة از ماده جزاء به معنی مالی است که از غیر مسلمانان که در پناه حکومت اسلامی قرار می گیرند گرفته می شود و این نامگذاری به خاطر آن است که آن را به عنوان جزاء در برابر حفظ مال و جانشان به حکومت اسلامی می پردازند .
...
[مشاهده متن کامل]

راغب در مفردات گفته است کلمه ( جزیه ) به معنای خراجی است که از اهل ذمه گرفته شود، و بدین مناسبت آن را جزیه نامیده اند که در حفظ جان ایشان بگرفتن آن اکتفأ می شود.

در گویش های پیشین ، قبل از پیدایش اسلام ، به نوعی خراج و مالیات های قدیم گفته میشد
این واژه از اساس پارسى و پهلوى ست و تازیان ( اربان ) از واژه گزیتک/گزیدگ Gazitak - Gazidag ( پهلوى: مالیات ، عوارض، غرامت ) برداشته و معرب ساخته اند. گزیت Gazit در پارسى درى نیز گفته مى شود. همتایان آن در پارسى اینهاست: تاوان Tawan ، تُجِش Tojesh ( پهلوى: تُجیشْنْ
...
[مشاهده متن کامل]

: جبران ، کفاره ، تلافى - در پهلوى تُجیدن Tojidan : کفاره - تاوان دادن ، جبران - تلافى کردن ) ، گُرُکان Gorokan ( پهلوى: گْروکان : عوض ، جبران ، وثیقه )

بپرس