حج در قران

[ویکی فقه] حج در قرآن. حجّ از ارکان دین است و ترک آن از گناهان کبیره می باشد و آن بر همه کسانی که شرائط حجّ در آنها جمع شود، واجب است.
حج ابعاد گوناگونی مانند بعدهای عرفانی، سیاسی، اجتماعی و... می باشد که پرداختن به همه ی آن ها در این مقال نمی گنجد، به همین جهت تنها به بعد معنوی و عرفانی آن می پردازیم:عبادات که به عنوان هدف آفرینش انسان «وما خلقت الجن والانس الا لیعبدون»؛ تعیین شده است اسراری دارد که این اسرار غیر از آداب و احکام ظاهری عبادات می باشد. نوعا عبادات و فرائض الهی با اختلاف درجات فراوانی که نسبت به هم دارند، برای تقویت بعد روحانی و نفسانی و در جهت سیر و سلوک انسان وضع شده تا از عوالم جسمانی به عوالم روحانی تکامل یابند و به مقام قرب الهی برسند.
← تقویت بعد روحانی و نفسانی
بنابراین و با توجه به مطلب فوق، حج از میان عبادات و فرائض الهی، جامع هر نوع آثار و فواید و اسراری است که در عبادات دیگر وجود دارد. چنان که مرحوم علامه طباطبائی در این مورد می فرماید: وقتی که سرگذشت ابراهیم، آن چنان که در قرآن بیان شده را، به دقت مطالعه کنیم می یابیم که این جریان یک دوره کاملی از سیر عبودیت و بندگی خدا و به اصطلاح یک سیر و سلوک معنوی است که بنده از موطن خود تا قرب الهی را می پیماید و با پشت سرانداختن زخارف دنیا و لذائذ و آرزوهای مادی و جاه و مقام و خلاصی از وسوسه های شیطانی به مقام قرب الهی دست می یابد.این وقایع و اعمال و نسک حج گرچه به ظاهر از هم جدا هستند، اما مطالعه دقیق آن نشانگر دقایق آداب سیر طلب و حضور مراسم حب و عشق و اخلاص و بالاخره بیرون آمدن از مقامات دانیه و پیوستن به مقامات عالیه است که هرچه بیش تر در آن دقت شود حقائق تازه تر و نکات لطیف تر عاید انسان می گردد.
پاکسازی موانع سیر و سلوک
از این رو خداوند متعال هم برای فراهم شدن این سیر بندگی و رسیدن به مقام قرب و حضور الهی و زیارت کعبه حقیقی، به حضرت ابراهیم خلیل الرحمن و اسماعیل ذبیح الله ماموریت دادند که حریم خانه اش را از هر چیزی که مانع این سیر و سلوک معنوی باشد، پاکسازی نمایند تا زائران الهی در خانه اش صرفا به او بیندیشند و دور او طواف نمایند و از ظلمت ماسوی الله رهایی یابند تا بتوانند در خانه عشق مهمان او شوند و آماده ملاقات با یگانه معبود عالم هستی گردند.
← بیان روشن قرآن
...

[ویکی نور] حج در قرآن. حج در قرآن اثر محمد علوی مقدم به زبان فارسی است که مؤلف به بررسی و تفسیر آیات حجّ پرداخته است.
مؤلف در قسمتی از متن کتاب انگیزه خود چنین می گوید که هدف آن نیست که به الفاظ پرداخته شود و نتیجه فدای مقدمات شود و مطالب اساسی گفته نشود و... بلکه می خواهم ضمن بررسی آیات قرآنی، هدف اساسی حج و این کنگره بزرگ و این مجتمع اسلامی جهانی به دقت بررسی شود. .
کتاب، فاقد مقدمه و فصل بندی می باشد.
مؤلف آیات مربوط به حج از قبیل آیات «وجوب مناسک حج»، «فدیه و هدی»، «حج تمتع و احصار»، «آنچه که انجام دادنش برای حاج حرام است»، «تجارت در حج»، «سقایت حج»، «حکم و کیفر صید در حرم و حج»، «چگونگی اتمام حج و عمره و بیرون آمده از احرام»، و نیز آیات «بیت، کعبه، حرم، بلد و قریه» را برشمرده و درباره آن توضیحاتی داده است. لذا آیاتی از سوره های بقره، آل عمران، مائده، انعام، توبه، حج، فتح، انعام، انفال، اسراء، نمل، شوری و طور را که درباره این فریضه آمده را مورد بررسی قرار داده است.
در ابتدای کتاب از معنای لغوی و اصطلاحی حج سخن گفته است و بیان می دارد که: در فقه اسلامی، حج به مجموعه ای از اعمال اطلاق می شود که در مکّه و اطراف آن به جا می آورند و اقدام بدان، در صورت وجود استطاعت مالی و صحّت مزاج و امنیّت، بر هر شخص بالغ و عاقل و مکلّف، در تمام عمر یک بار واجب است. .
در قسمتی دیگر از کتاب پیرامون فواید سیاسی، اجتماعی و تاریخی حج چنین می گوید: فواید سیاسی و اجتماعی و تاریخی حجّ، چیزی نیست که بر کسی پوشیده باشد ولی باید دانست که سفر به سوی خانه خدا؛ یعنی سیر الی اللَّه و حرکت به سوی صاحب خانه و نه به خانه. در واقع حج، سیر وجودی انسان است به سوی خدا، این است که باید توجّه حاجّی به آن مقصد عالی باشد تا آن گاه که به میقات می رسد و لباس احرام می پوشد، درک کند که از خود، بیرون آمده و ترک تعیّنات و تعلّقات کند، تا در نتیجه آرامش درونی احساس کند و اگر ترک علایق نکند، نتواند به حرم امن درآید. .