[ویکی نور] جواهر التصوف، اثر یحیی بن معاذ رازی (258ق) است که به زبان عربی پیرامون برخی از مباحث عرفانی و اخلاقی، مانند توبه، صبر و توکل و رضا و زهد به رشته تحریر درآمده است و توسط سعید هارون عاشور، گردآوری، باب بندی، شرح و حاشیه نگاری شده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، 25 باب و یک خاتمه است.
شارح، در هر باب، گفتاری را از یحیی بن معاذ ذکر می کند و در ذیل به شرح آن می پردازد.
ابواب کتاب با مبحث نیت و اراده شروع شده و با بحث علم و حکمت، محبت و اخلاص ادامه پیدا کرده و با بابی در مناجات و دعا پایان یافته است.
شارح در مقدمه ی خویش، به معرفی شیخ یحیی بن معاذ، اقوال علما درباره وی و سایر مسائل مربوط به او پرداخته است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، 25 باب و یک خاتمه است.
شارح، در هر باب، گفتاری را از یحیی بن معاذ ذکر می کند و در ذیل به شرح آن می پردازد.
ابواب کتاب با مبحث نیت و اراده شروع شده و با بحث علم و حکمت، محبت و اخلاص ادامه پیدا کرده و با بابی در مناجات و دعا پایان یافته است.
شارح در مقدمه ی خویش، به معرفی شیخ یحیی بن معاذ، اقوال علما درباره وی و سایر مسائل مربوط به او پرداخته است.
wikinoor: جواهر_التصوف
[ویکی فقه] جواهر التصوف (کتاب). «جواهر التصوف»، اثر یحیی بن معاذ رازی (۲۵۸ ق) است که به زبان عربی پیرامون برخی از مباحث عرفانی و اخلاقی، مانند توبه ، صبر و توکل و رضا و زهد به رشته تحریر درآمده است و توسط سعید هارون عاشور، گردآوری، باب بندی، شرح و حاشیه نگاری شده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، ۲۵ باب و یک خاتمه است. شارح، در هر باب، گفتاری را از یحیی بن معاذ ذکر می کند و در ذیل به شرح آن می پردازد.
گزارش محتوا
ابواب کتاب با مبحث نیت و اراده شروع شده و با بحث علم و حکمت، محبت و اخلاص ادامه پیدا کرده و با بابی در مناجات و دعا پایان یافته است. شارح در مقدمه ی خویش، به معرفی شیخ یحیی بن معاذ، اقوال علما در باره وی و سایر مسائل مربوط به او پرداخته است. شارح در باب اول کتاب که پیرامون نیت و اراده است، در ذیل حدیثی که یحیی بن معاذ از کتاب «الحلیة» نقل کرده، با این مضمون: «بدن ها در زندان نیت ها هستند...» ، می نویسد: نیت، عمل قلب است و آن توجه قلب به انجام کاری معین است. هنگامی که قلب آدمی، عزم راسخ پیدا کرد که فلان کار را انجام دهد، به آن اراده می گویند. سپس شارح، خاطرنشان می کند که اراده نمودن عبد پروردگارش را، اولین قدم برای فرار به سوی خداست که با رغبت آغاز، سپس با عزم، آن گاه با علم ضروری ادامه پیدا می کند تا به وحدانیت خدا و صفات متصل می گردد. باب دوم، در باره علم است. شارح می گوید: باب علم را بعد از باب نیت آوردیم، زیرا که عمل مقبول با اعتماد بر نیت و عمل با علم حاصل می شود. باب سوم، مربوط به حکمت است. سخنی که در ابتدا از یحیی بن معاذ نقل شده این است که علم با تعلیم به دست می آید و حکمت با حفظ حرمات صالحان. در ادامه، شارح توضیح می دهد که مفردات تعلیم، سه امر است: معلم، طالب علم و راه و روش. وی می گوید که علماء اجماع دارند که گرفتن علم از طریق معلم، بهترین راه است و با قرائت تنهایی، مگر برای افراد شاذ و نادر، علم حاصل نمی شود، زیرا ممکن است در حروف خطا کند، یا مفردات آن علم را به خوبی آگاه نباشد یا مصطلحات آن علم را جهل داشته باشد. در ادامه به واژه حکمت از زبان راغب اصفهانی در کتاب «الذریعة» پرداخته و می گوید: حکمت، اسمی است برای هر علم نیکو و عمل صالحی. باب چهارم که در باره محبت است، خاطرنشان می کند که محبت از عبد برای خدا، این است که اراده کند به خدا تقرب جوید و او را تعظیم نماید. محبت از خدا برای بنده این است که او را برای قرب و احوال عالیه مخصوص بدارد. در ادامه، خاطرنشان می کند که محبت مردم به خدا بر سه وجه است: محبت، به خاطر احسان خدا در دنیا و آنچه که در آخرت از خدا توقع می شود، باشد؛ محبت، به خاطر صفاتی باشد که این احسان از آن صفات صادر می شود که این نحو، رقیق تر از محبت اول است، زیرا صاحب آن، از نعمت به منعم ارتقا می یابد و از افعال به صفات می رسد... سوم، حب ذات است که خدا را به خاطر کمال ذاتی و صفاتی و جلال و عظمت و قدس بخواهد و این نوع از محبت ، چیزی است که یحیی بن معاذ از عبارت خویش، قصد نموده است. در ادامه، باب های پنجم تا آخر، با همین روش که در ابتدا سخنی از یحیی بن معاذ ذکر شود و در زیر آن به شرح و توضیح آن سخن پرداخته شود، مرتب گردیده است که در این باب ها مباحثی چون اخلاص ، توحید ، خوف، رجاء ، توبه، ورع ، فقر ، صبر، توکل، رضا، مجاهده، گرسنگی، زهد ، تواضع ، سخاء، خلوت، صحبت، نفس- قلب- روح ، دنیا، آخرت ، رجال، دعا و مناجات، اشاره شده است. در مجموع، سخنانی که از یحیی بن معاذ در این کتاب، جمع آوری شده است، بالغ بر ۳۸۰ جمله اخلاقی و عرفانی می باشد که شارح، به توضیح آنها پرداخته است.
وضعیت کتاب
در پایان کتاب، فهرست اسماء رجال به ترتیب حروف هجاء و فهرست محتویات کتاب ذکر شده است. کتاب حاضر، هیچ گونه پاورقی ندارد.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه، ۲۵ باب و یک خاتمه است. شارح، در هر باب، گفتاری را از یحیی بن معاذ ذکر می کند و در ذیل به شرح آن می پردازد.
گزارش محتوا
ابواب کتاب با مبحث نیت و اراده شروع شده و با بحث علم و حکمت، محبت و اخلاص ادامه پیدا کرده و با بابی در مناجات و دعا پایان یافته است. شارح در مقدمه ی خویش، به معرفی شیخ یحیی بن معاذ، اقوال علما در باره وی و سایر مسائل مربوط به او پرداخته است. شارح در باب اول کتاب که پیرامون نیت و اراده است، در ذیل حدیثی که یحیی بن معاذ از کتاب «الحلیة» نقل کرده، با این مضمون: «بدن ها در زندان نیت ها هستند...» ، می نویسد: نیت، عمل قلب است و آن توجه قلب به انجام کاری معین است. هنگامی که قلب آدمی، عزم راسخ پیدا کرد که فلان کار را انجام دهد، به آن اراده می گویند. سپس شارح، خاطرنشان می کند که اراده نمودن عبد پروردگارش را، اولین قدم برای فرار به سوی خداست که با رغبت آغاز، سپس با عزم، آن گاه با علم ضروری ادامه پیدا می کند تا به وحدانیت خدا و صفات متصل می گردد. باب دوم، در باره علم است. شارح می گوید: باب علم را بعد از باب نیت آوردیم، زیرا که عمل مقبول با اعتماد بر نیت و عمل با علم حاصل می شود. باب سوم، مربوط به حکمت است. سخنی که در ابتدا از یحیی بن معاذ نقل شده این است که علم با تعلیم به دست می آید و حکمت با حفظ حرمات صالحان. در ادامه، شارح توضیح می دهد که مفردات تعلیم، سه امر است: معلم، طالب علم و راه و روش. وی می گوید که علماء اجماع دارند که گرفتن علم از طریق معلم، بهترین راه است و با قرائت تنهایی، مگر برای افراد شاذ و نادر، علم حاصل نمی شود، زیرا ممکن است در حروف خطا کند، یا مفردات آن علم را به خوبی آگاه نباشد یا مصطلحات آن علم را جهل داشته باشد. در ادامه به واژه حکمت از زبان راغب اصفهانی در کتاب «الذریعة» پرداخته و می گوید: حکمت، اسمی است برای هر علم نیکو و عمل صالحی. باب چهارم که در باره محبت است، خاطرنشان می کند که محبت از عبد برای خدا، این است که اراده کند به خدا تقرب جوید و او را تعظیم نماید. محبت از خدا برای بنده این است که او را برای قرب و احوال عالیه مخصوص بدارد. در ادامه، خاطرنشان می کند که محبت مردم به خدا بر سه وجه است: محبت، به خاطر احسان خدا در دنیا و آنچه که در آخرت از خدا توقع می شود، باشد؛ محبت، به خاطر صفاتی باشد که این احسان از آن صفات صادر می شود که این نحو، رقیق تر از محبت اول است، زیرا صاحب آن، از نعمت به منعم ارتقا می یابد و از افعال به صفات می رسد... سوم، حب ذات است که خدا را به خاطر کمال ذاتی و صفاتی و جلال و عظمت و قدس بخواهد و این نوع از محبت ، چیزی است که یحیی بن معاذ از عبارت خویش، قصد نموده است. در ادامه، باب های پنجم تا آخر، با همین روش که در ابتدا سخنی از یحیی بن معاذ ذکر شود و در زیر آن به شرح و توضیح آن سخن پرداخته شود، مرتب گردیده است که در این باب ها مباحثی چون اخلاص ، توحید ، خوف، رجاء ، توبه، ورع ، فقر ، صبر، توکل، رضا، مجاهده، گرسنگی، زهد ، تواضع ، سخاء، خلوت، صحبت، نفس- قلب- روح ، دنیا، آخرت ، رجال، دعا و مناجات، اشاره شده است. در مجموع، سخنانی که از یحیی بن معاذ در این کتاب، جمع آوری شده است، بالغ بر ۳۸۰ جمله اخلاقی و عرفانی می باشد که شارح، به توضیح آنها پرداخته است.
وضعیت کتاب
در پایان کتاب، فهرست اسماء رجال به ترتیب حروف هجاء و فهرست محتویات کتاب ذکر شده است. کتاب حاضر، هیچ گونه پاورقی ندارد.
wikifeqh: جواهر_التصوف _(کتاب)