جوامع روایی متاخر شیعه

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] وقتی که جوامع حدیثی چهارگانه شیعه یعنی: الکافی شیخ کلینی، کتاب من لایحضره الفقیه شیخ صدوق و تهذیب الأحکام والاستبصار شیخ طوسی پا به عرصه وجود گذاشت، عمده نیاز فقیهان برای استنباط احکام و احتیاج جویندگان حقیقت برای دستیابی به معارف ناب اسلامی برطرف گردید؛ زیرا صاحبان این چهار جامع بزرگ که به «سه محمد اول» معروف اند در مجموع بخش عمده احادیث و روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را چه در اصول و چه در فروع دین، گِرد آوردند؛ لیکن در واقع کار آنان به طور کامل پاسخگوی نیاز فقیهان و محدثان شیعه نبود و از نظر شمول مطالب و ترتیب شایسته، کاستی ها و نارسایی های متعددی داشت.
بدین جهت محدثان بزرگ متأخّر از جمله ملا محمدمحسن فیض کاشانی، شیخ محمد بن حسن حر عاملی و ملا محمدباقر مجلسی که به «سه محمد متأخّر» معروف اند، به ترتیب جوامع حدیثی الوافی، وسائل الشیعة و بحارالأنوار را تألیف نمودند و بدین ترتیب، هر یک به سهم خویش گام مهمی در جهت رفع نیازهای علمی و معنوی جامعه دینی برداشتند.
اولین جامع حدیثی در دوره متاخران کتاب الوافی تالیف مرحوم فیض کاشانی است.
الوافی یکی از منابع بزرگ روایی به شمار می رود و مشتمل بر پنجاه هزار حدیث همراه با توضیح ها و شرح هایی است که مؤلف بزرگ آن، مرحوم فیض کاشانی در ذیل روایات آورده است.
الوافی کتابی حدیثی است که تمام احادیث موجود در کتب اربعه شیعه (الکافی، من لایحضره الفقیه، التهذیب والاستبصار) را دربردارد. مرحوم فیض در این کتاب، علاوه بر جمع آوری این روایات سعی کرده است تا متون روایات را شرح و مشکلات موجود در آنها را برطرف سازد.
برخی از امتیازات الوافی عبارتند از:
یکی دیگر از جوامع ارزشمند حدیثی که در دوره متاخران تالیف یافت کتاب تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة است. کتاب وسائل الشیعه از بهترین جوامع روایی شیعه بشمار می آید که شیخ محمدحسن حر عاملی در آن روایات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام را جمع کرده است.
این موضوع که شیخ سه بار این کتاب را از نظر گذرانده و به نگارش درآورده است از نکته هایی است که سزاوار است هر محقق و نویسنده آن را فراروی خویش قرار دهد. در بیان جایگاه این کتاب همین بس که از روزی که این سرچشمه به نگارش درآمده منبع و ماخذ تمام مجتهدان و کتاب مرجع عالمانی است که آخرین مرحله رسیدن به قله اجتهاد را طی می کنند.

پیشنهاد کاربران

بپرس