جغرافیای ابوریحان بیرونی

[ویکی فقه] بیرونی در جغرافیا ادامه دهنده تصورات و آرا و روش های دانشمندان یونانی مانند مارینوس صوری (رونق در ۷۰ـ ۱۳۰ م)، تئون اسکندرانی (قرن چهارم میلادی) و به ویژه، بطلمیوس (متوفی پس از ۱۶۱ م) و به طور غیرمستقیم، دانشمندان یونانی دیگری است (مثلاً، اَبَرْخُس (سده دوم پیش از میلاد) و اراتوستنس (سده سوم پیش از میلاد)) که بطلمیوس در جغرافیا و مَجِسطی و جز این ها به آرای آنان اشاره کرده است.
پژوهش ها و ملاحظات جغرافیایی بیرونی در کتاب مستقل او در جغرافیای ریاضی (تحدید نهایات الاماکن) و، به مناسبت هایی، در بعضی تألیفات او مثلاً، قانون مسعودی و التفهیم لاِ َوائل صِناعةِ التنجیم، هر دو درباره علم نجوم و هیئت ، یا رسالة تسطیح الصُّوَر و تبطیخ الکُوَر درباره تسطیح کره یافت می شود (درباره ۱۸ رساله مفقود او در مسائل جغرافیا، مسّاحی و زمین سنجی، و جز این ها در این جا نمی توان به یقین نظری اظهار کرد).
مأخذ جغرافیایی بیرونی
بیرونی، به جز دانشمندان یونانی، از دانش جغرافیایی هندوان، ایرانیان قدیم و به ویژه جغرافیانگاران و سیاحان پیش از خود در دوره اسلامی (مثلاً ابن خرداذبه ، قُدامَة بن جعفر ، یعقوبی ، ابن فقیه و مسعودی) نیز بهره مند شده، گرچه از آنان کمتر نام برده است.
موارد مسائل جغرافیایی بیرونی
بیرونی از موضوع ها و مسائل جغرافیایی گوناگونی بحث کرده است، مثلاً: شکل کُروی زمین و قطر آن، دریاها و خشکی ها و رابطه آن ها، « هفت اقلیم » بخش مسکون زمین (قس «هفت کشور» در سنت جغرافیایی اساطیری ایرانی )، تعیین طول و عرض جغرافیایی بسیاری از مکان های شناخته شده در روزگار او، و روش های تعیین سمتِ قبله.
جغرافی دانان دنباله رو بیرونی
...