جانکی
لغت نامه دهخدا
جانکی. [ ن َ ] ( اِخ )نام یکی از دهستانهای بخش لردگان شهرستان شهرکُرد است و در جنوب شهرکُرد واقع است و حدود و مشخصات آن بشرح زیر است : از شمال بکوه آب باغ و کوه کرمان و کوه دلگیر که ( خطالرأس آنها حدّ طبیعی این دهستان با دهستان پشتکوه و میانکوه است ) از جنوب برودخانه خراسان ، از خاور بکوه ریگ و کوه کوکلا که ( خطالرأس آنها حدّ طبیعی این دهستان با دهستان خانمیرزا و فلارد است )از باختر بکوه تک آب و بادامستان محدود است. وضع طبیعی : این دهستان جلگه ای است که از اطراف برشته ارتفاعات محاط میباشد و مهمترین کوههای آن بشرح زیر است :
1 - کوه ریگ واقع در جنوب خاوری این دهستان که بلندترین قله آن 3270 متراست. 2 - کوه بادامستان در باختر دهستان. 3 - کوه گچمان در جنوب دهستان. 4 - کوه کنک - دلگیر - کرمان در شمال دهستان. رودخانه درّه گرم از کوههای ریگ سرچشمه گرفته در جهت خاور به باختر پس از عبور از برکه ٔلردگان در کنار آبادی پیدا میشود و مسیر رودخانه ازجنوب بشمال امتداد یافته و برودخانه آب رنگ ملحق میشود و رودخانه خراسان در جنوب این دهستان از خاور به باختر در جریان است و به رودخانه کارون ملحق میشود. هوای دهستان گرم معتدل و قرای اطراف برکه لردگان مالاریایی است آب قرای آن از برکه لردگان و رودخانه های محلی و چشمه ها تأمین میشود. محصول عمده آن غلات ، حبوبات ، برنج و جزئی تریاک و تنباکو است. شغل عمده اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی محلی جاجیم وقالی بافی است. راههای این دهستان مالرو میباشد. این دهستان از 54 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده ، جمعیت آن 12908 تن است زبان اهالی فارسی ، لُری است. ( فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10 ).
جانکی. [ ] ( اِخ ) مؤلف مرآت البلدان آرد: از توابع و متعلقات مال میر( مال امیر ). مال میر همان ایذج قدیم است که حالا خراب میباشد و سه طرف آن چمن و یکطرف نیزار و بیشه است وزمینهای زراعتی هم داشته است. حالا ابنیه و عمارات که محل سکونت باشد در مال میر نیست و ایل نشین است و زراعت دیم دارد. اطراف مال میر کوهسار و جنگل است و دارای درخت بلوط فراوانی است. قنوات بسیار در مال میر بوده که خراب شده و قسمتی از آنها را فعلاً حسین قلیخان ایلخانی مرمت میکند. بهرحال جانکی بلوکی است که درپای کوه عظیم موسوم بکوه منگشت واقع شده است ، طول این کوه در طرف قبله تخمیناً ده فرسخ است که جانکی بطول در دامنه آن واقع شده و در وسط کوه امام زاده ای است که او را شاه منکشت میگویند و نزد اهالی بسیار محترم است و معلوم نیست که امامزاده به اسم کوه نامیده شده یا کوه به اسم امامزاده است این کوه دائماً مستور در برف و در جنوب مال میر واقع شده است. جانکی از طرف جنوب بخاک بهمئی و از سمت مغرب بخاک رامهرمز منتهی میشود و از جانب شمال بخاک بختیاری و از میانه شمال و مغرب جانکی بخاک کندزلو که از توابع شوشتر است محدود میشود. رودخانه کوچکی از کوه منگشت از طرف قبله سرازیر و جاری میشود و قریه ابوالعباس که از قرای معتبر جانکی محسوب میشود از آب این رودخانه مشروب میشود. رودخانه مزبور از این قریه گذشته و بطرف خاک بهمئی و میداود میرود و املاک آنها را مشروب میکند.جمعیت جانکی از هر جهت هزار خانوار است. از محصولات آن برنج جانکی بخوبی و خوشبویی معروف و ممتاز است. در سرچشمه معروف به شعب سلیمان دو صورت در سنگ منقوراست که شرح آنها بطور خلاصه چنین است : لوحه اولی که در طرف یمین است پنج صورت میباشد که عبارتند از یک زن و دو طفل و دو مرد و در لوحه دومی که در طرف یسار است یک طفل است در میان دو نفر که باید یکی مرد و دیگری زن باشد و عجب این است که این صورتها هیچ شباهتی با صورتهایی که در کوههای فارس و طارق و تخت جمشید و غیره می باشد ندارد بعلاوه بر لباس آنها خط میخی رسم شده است. از قرائن معلوم است که مال میر شهر بزرگی بوده و بهرحال فعلاً جزء بختیاری است. ( از مرآت البلدان ج 4 صص 127 - 129 ). و رجوع به جانکی گرمسیر شود.
فرهنگ فارسی
از توابع و متعلقات مال میر
دانشنامه اسلامی
دانشنامه آزاد فارسی
جانَکی
(نیز: جوانکی) طایفۀ لر بختیاری، از ایلات چهارلنگ، مرکب از دو گروه سردسیری و گرمسیری، مشتمل بر تیره های آل خورشیدی، ابوالعباسی، کوهوائی، شیخ سید صالح، گرگیری، مکوندی، میداودی، ممبینی، تُمبی، اُوَرک، یاراحمدی و جز آن ها. ناحیۀ جانکی در گرمسیر بختیاری به این طایفه منسوب است. اینان در اصل از مردم شام بودند و در سال های حکومت اتابک هزاراسپ لُر (نیمۀ اول قرن هفتم) به همراه چندین طایفۀ دیگر به لرستان آمدند. جانکی ها در شورش معروف قلندر کهکیلویه بر ضد سلطان محمد خدابنده، احتمالاً در ۹۸۷/۹۸۸ق، شرکت داشتند.
(نیز: جوانکی) طایفۀ لر بختیاری، از ایلات چهارلنگ، مرکب از دو گروه سردسیری و گرمسیری، مشتمل بر تیره های آل خورشیدی، ابوالعباسی، کوهوائی، شیخ سید صالح، گرگیری، مکوندی، میداودی، ممبینی، تُمبی، اُوَرک، یاراحمدی و جز آن ها. ناحیۀ جانکی در گرمسیر بختیاری به این طایفه منسوب است. اینان در اصل از مردم شام بودند و در سال های حکومت اتابک هزاراسپ لُر (نیمۀ اول قرن هفتم) به همراه چندین طایفۀ دیگر به لرستان آمدند. جانکی ها در شورش معروف قلندر کهکیلویه بر ضد سلطان محمد خدابنده، احتمالاً در ۹۸۷/۹۸۸ق، شرکت داشتند.
wikijoo: جانکی
پیشنهاد کاربران
به کسی که جان خود را فدای ایل میکرد میگفتن جانکی.
جانکی از جان یکی تشکیل شده. یعنی همه طوایف متحد وپشتیبان هم باشن جانشان یکی است
گر ایران زمین بختیاری نداشت
گمانم از بخت یاری نداشت
جانم فدای ایلم
گمانم از بخت یاری نداشت
جانم فدای ایلم
ایل جانکی سردسیر از ایل بزرگ لر بختیاروند *بهداروند *
ایل بزرگی بوده که در اثر تصرفات خوانین لربزرگ ب دو بخش تقسیم شد به معنای جوانک یا جوان یا جوانان رشید طایفه