جامع ادمیت

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جامع آدمیت. جامع آدمیت، از انجمنهای شبه ماسونی ایران در عصر مشروطیت ، به رهبری عباسقلی خان قزوینی مشهور به آدمیت (متوفی ۱۳۱۸ ش) بود.
عباسقلی خان پس از مرگ پدرش، زیر نظر میرزا محمدخان قزوینی، شوهر خواهرش که پیشکار کامران میرزا نایب السلطنه بود، تربیت شد. در جوانی به دستگاه میرزا یحیی خان قزوینی مشیرالدوله پیوست و پس از انتصاب یحیی خان به وزارت عدلیه ، به آن وزارتخانه راه یافت. مشیرالدوله همچنین عامل آشنایی وی با محافل روشنفکری و یاران میرزا ملکم خان بود.
← آغاز فعلیت سیاسی
(۱) فریدون آدمیت، فکر آزادی و مقدمة نهضت مشروطیت، تهران ۱۳۴۰ ش. (۲) حامد الگار، درآمدی بر تاریخ فراماسونری در ایران، ترجمة یعقوب آژند، تهران ۱۳۶۰ ش. (۳) حامد الگار، میرزاملکم خان: پژوهشی در باب تجددخواهی ایرانیان، ترجمة متن: جهانگیر عظیما، ترجمة حواشی: مجید تفرشی، تهران ۱۳۶۹ ش. (۴) عبدالهادی حائری، تاریخ جنبشها و تکاپوهای فراماسونگری در کشورهای اسلامی، مشهد ۱۳۶۸ ش. (۵) اسماعیل رائین، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران ۱۳۷۸ ش. (۶) محمدعلی سلطانی، احزاب سیاسی و انجمن های سری در کرمانشاه: از فراموش خانه تا خانة سیاه، تهران ۱۳۷۸ ش. (۷) حمیدرضا شاه آبادی، تاریخ آغازین فراماسونری در ایران: بر اساس اسناد منتشر نشده، ج ۱، تهران ۱۳۷۸ ش. (۸) محمود عرفان، «فراماسونها»، یغما، سال ۲، ش ۱۱ (بهمن ۱۳۲۸). (۹) محمود کتیرائی، فراماسونری در ایران: از آغاز تا تشکیل لژ بیداری ایران، تهران ۱۳۵۵ ش. (۱۰) محمدبن علی ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، چاپ علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران ۱۳۶۲ ش. (۱۱) امیرنجات، جمعیت های سری و فراماسونری، میشیگان (۱۳۶۲ ش). (۱۲) کمال هدایت، «قاتل حقیقی امین السلطان»، یادگار، سال ۳، ش ۶ و ۷ (بهمن و اسفند ۱۳۲۵). (۱۳) مهدیقلی هدایت، خاطرات و خطرات، تهران ۱۳۶۳ ش. (۱۴) مهدیقلی هدایت، «قاتل حقیقی میرزاعلی اصغرخان اتابک»، یادگار، سال ۳، ش ۴ (آذر ۱۳۲۵). (۱۵) Ervand Abrahamian, Iran between two revolutions , Princeton, NJ ۱۹۸۳.

دانشنامه آزاد فارسی

جامع آدمیت. جامع آدمیّت
(یا: مجمع آدمیت؛ حزب آدمیت) سازمانی سیاسی و سرّی که در اوایل دورۀ مظفرالدین شاه قاجار به همت میرزا عباس قلی خان آدمیت از همکاران و همفکران میرزا ملکم خان ناظم الدوله در جامعۀ آدمیت و فراموش خانه تشکیل شد. تشکیلاتی معتدل و میانه رو بود و یک هیئت امنای دوازده نفری با عنوان امنای آدمیت آن را اداره می کرد. پذیرش عضو در آن تابع تشریفات خاص بود و از آنان حق عضویت دریافت می شد. حق عضویت صرف کارهای فرهنگی می شد؛ ازجملۀ آن ها تأسیس مدرسۀ اقدسیه بود. اصول آن انسان دوستی، قیام علیه ظلم و بیداد، و رعایت حقوق اساسی افراد بود. چهار مجمع یا حوزه در تهران دولت داشت که به مجامع اربعه مشهور بودند. ۳۱۰ نفر عضو، و در شهرها و ایالت های گیلان، مازندران و کرمانشاه شعبه داشت. عده ای آن را تنها گروه واجد فلسفۀ سیاسی خاص در دورۀ مشروطیت می دانند. در سال ۱۳۲۴ق، میرزا علی اصغر خان اتابک با قول تهیۀ متمم قانون اساسی، احداث بانک ملی، و تأسیس مجلس سنا؛ و در ۱۳۲۵ق، محمدعلی شاه با قول طرفداری از مشروطیت به عضویت آن درآمدند. هدف آن اصلاحات عمومی و تأسیس نهادهای سیاسی و اجتماعی به سبک اروپایی، و اجرای کارها با روش علمی بود. در ۱۳۲۵، انجمن حقوق که از مجامع اربعه بود، از آن انشعاب کرد. پس از ترور میرزا علی اصغر خان اتابک، میرزا عباس قلی خان به اتهام ترور دستگیر شد و اسناد و مدارک جامع آدمیت به دست مأموران شهربانی افتاد. پس از این واقعه، جامع آدمیت علنی شد. پس از به توپ بسته شدن مجلس، همراه با سایر انجمن ها تعطیل شد.

پیشنهاد کاربران

بپرس