جاعل در قران

[ویکی فقه] جاعل در قرآن. جاعل به گرداننده شیئ به حالتی پس از خلق اطلاق می شود و از اسماء و صفات الهی محسوب می شود.
جاعل اسم فاعل از مصدر «جَعْل» است که در لغت به معانی گردانیدن ، ساختن ، آفریدن ، نامیدن ، گمان کردن ، آغاز به کاری کردن و... آمده است.جعل در اصطلاح علم اسماء به معنای آفرینش گونه های متفاوت وجودات است. آفرینش مذکور بر حسب متمایز ساختن موجودات به ماهیات مختلف و مشخص کردن ماهیات به انواع متباین و قرار دادن انواع به صورت اصناف متفاوت و اصناف به صورت اشخاص متمایز صورت می گیرد، به گونه ای که در عالم وجود هیچ فردی از وجود، عین دیگری نیست.
تقسیم جعل از نظر حکماء
حکما جعل را به بسیط و مرکب و بالذات و بالعرض قسمت کرده اند. جعل بسیط به معنای ایجاد شی ء است که به آن «جعل ابداعی» هم می گویند. این جعل به صورت یک مفعولی است و فقط همراه با جاعل و مجعول است و به مجعولٌ الیه نیازی ندارد و از مجعول در اصطلاح نحو به «مفعول اول» تعبیر می کنند؛ اما جعل مرکب به معنای گرداندن و قرار دادن شی ء از حالتی به حالت دیگر است. این جعل به جاعل و مجعول و مجعولٌ الیه هر سه نیازمند است و از مجعولٌ الیه در اصطلاح نحو به «مفعول دوم» تعبیر می شود. جعل بالذات به معنای تعلق جعل به چیزی بالأصالة و بدون واسطه در عروض است و جعل بالعرض بدین معناست که جعل به چیزی، تبعی و با واسطه در عروض تعلق بگیرد. حکما در این تقسیم به این بحث فلسفی می پردازند که اگر اشیای ممکن دارای دو حیثیت وجود و ماهیت هستند کدام یک از این دو مجعول بالذات و کدام یک مجعول بالعرض است؛ به عبارت دیگر جعل جاعل آیا در اصل به وجود اشیا تعلق گرفته است که نظر ملاصدرا و مشهور مشائین است یا به ماهیت آن ها که نظر فیلسوفان اشراقی است؟ البته در نظر دیگری منسوب به بعضی از مشائین، «اتصاف ماهیت به وجود» متعلَّق جعل دانسته شده است.
ماده جعل در قرآن
در قرآن کریم ماده جعل ۳۴۶ بار در صیغه های مختلف به کار رفته است:۶ بار به صورت اسم فاعل (جاعل)، ۲۳۵ بار به صورت فعل ماضی ، ۸۳ بار به گونه فعل مضارع و ۲۲ بار هم به شکل فعل امر . از این موارد، آنچه به خداوند اسناد داده شده در محدوده این مقاله می گنجد.
تبیین اسم جاعل
...