ثنیه الوداع

[ویکی فقه] ثنیة الوداع. گردنه ای در شمال مدینه در مسیر شام است.
ثنیه به معنای راهی تونل مانند در کوه و گردنه است و گاه در باره خود کوه نیز به کار می رود. وداع نیز به معنای خداحافظی است. این نام بر تپه ای بیضی شکل با سنگ های سرخ و سیاه در شمال غربی مدینه و در مسیر شام و میان کوه های ذباب و سلع و نزدیک مشهد نفس زکیه اطلاق می شد. ارتفاع این ثنیه پنج متر و قطر آن ۵۰ متر بوده است.

[ویکی اهل البیت] ثنیة الوداع. گردنه ای است که هر کس رهسپار شام بوده از آنجا می گذشته است. بعضی گفته اند بر سر راه مدینه به مکه قرار داشته. شاید هم دو گردنه بوده بدین نام زیرا هر راهی گردنه ای داشته است که مردم در آنجا با یکدیگر وداع و خداحافظی می کرده اند... در وجه تسمیه آن اختلاف است... ظاهرا این نام به دوره جاهلیت مربوط می شود؛ دلیلش هم این است در شعری که در استقبال پیامبر صلی الله علیه و آله سروده شده، این نام به کار رفته است.

ابن شبّه در تاریخ المدینه، درباره ثنیّة الوداع آورده است: در مراصد الاطلاع (ج 1، ص 301)، درباره ثنیّة الوداع آمده است: «به فتح واو، نام گردنه ای است مشرف به مدینه که مسافران راهی مکه از آن می گذرند».
در خلاصة الوفا، ص 361، پاورقی شماره 2، سمهودی می گوید: «جایی است که قرین روی آن است و امروزه به آن قرین تحتانی می گویند. همچنین به نام کشک (کوشک) یوسف باشا نیز خوانده می شود؛ زیرا همو بود که در سال 1914 م ثنیّه را تراش داد و راه آن را هموار و آماده ساخت». (وفاء الوفا، ج 2، ص 275؛ خلاصة الوفا، ص 361)
محمد محمدحسن شرّاب؛ "فرهنگ اعلام جغرافیایی، تاریخی در حدیث و سیره نبوی"؛ ترجمه حمیدرضا شیخی.

[ویکی فقه] گردنه ای در شمال مدینه در مسیر شام است.
ثنیه به معنای راهی تونل مانند در کوه و گردنه است و گاه در باره خود کوه نیز به کار می رود. وداع نیز به معنای خداحافظی است. این نام بر تپه ای بیضی شکل با سنگ های سرخ و سیاه در شمال غربی مدینه و در مسیر شام و میان کوه های ذباب و سلع و نزدیک مشهد نفس زکیه اطلاق می شد. ارتفاع این ثنیه پنج متر و قطر آن ۵۰ متر بوده است.
وجوه نام گذاری
برای نام گذاری ثنیة الوداع وجوه گوناگون برشمرده اند.الف: برخی این نام را کهن و مربوط به روزگار جاهلیت و سبب آن را تودیع با مسافران در این مکان دانسته اند. ب: گروهی ثنیة الوداع را تنها ورودی مدینه در دوران جاهلی دانسته اند و از این باور مردم یاد کرده اند که اگر کسی هنگام گذر از آن تعشیر (تقلید صدای الاغ) نکند، با این جهان وداع خواهد نمود ج: برخی از محققان با برشمردن ادله ای چون ضعف سندی و متنی حدیث و این که ثنیة الوداع نامی اسلامی است و قرینه ای بر جاهلی بودن آن یافت نشده، این وجه نام گذاری را نپذیرفته اند. د: شماری از اهل سنت در جهت باور خویش در مساله متعه، دستور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در نهی از متعه و وداع با همسران متعه ای را دلیل اشتهار این ثنیه به این نام دانسته اند. آنان روایتی از جابر بن عبدالله انصاری نقل کرده اند که این ثنیه مشهور به ثنیة الرکاب بوده و پس از تحریم متعه، به ثنیة الوداع تغییر نام یافته است. این روایت نیز به جهت تعارض با روایات فراوان در باره حلیت متعه و نیز تشتت احادیث حرمت متعه و تعیین زمان های متفاوت برای تحریم و نیز آشفتگی های متنی، چندان درخور اعتنا نیست. ه: همچنین تودیع پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در برخی سفرها با مسلمانان و یا مشایعت فرماندهان برخی سرایا از جانب ایشان در این مکان، از دیگر دلیل های این نام گذاری دانسته شده است.
دیگر نامهای ثنیة الوداع
این گردنه در دوره های متاخر با نام کوشک یوسف پاشا نیز شناخته می شد. شاید علت شهرت یافتنش به این نام، گسترش راه و هموار شدن قسمتی از ثنیه به دست یوسف پاشا (م. ۱۲۱۵ق.) حاکم مدینه و جده به سال ۱۲۱۴ق. باشد. قرین نیز از دیگر نام های ثنیه است که وجه نام گذاری به آن مشخص نیست.
رخدادهای تاریخی در ثنیة الوداع
...

[ویکی اهل البیت] گردنه ای است که هر کس رهسپار شام بوده از آنجا می گذشته است. بعضی گفته اند بر سر راه مدینه به مکه قرار داشته. شاید هم دو گردنه بوده بدین نام زیرا هر راهی گردنه ای داشته است که مردم در آنجا با یکدیگر وداع و خداحافظی می کرده اند... در وجه تسمیه آن اختلاف است... ظاهرا این نام به دوره جاهلیت مربوط می شود؛ دلیلش هم این است در شعری که در استقبال پیامبر صلی الله علیه و آله سروده شده، این نام به کار رفته است.
                      
ابن شبّه در تاریخ المدینه، درباره ثنیّة الوداع آورده است: در مراصد الاطلاع (ج 1، ص 301)، درباره ثنیّة الوداع آمده است: «به فتح واو، نام گردنه ای است مشرف به مدینه که مسافران راهی مکه از آن می گذرند».
در خلاصة الوفا، ص 361، پاورقی شماره 2، سمهودی می گوید: «جایی است که قرین روی آن است و امروزه به آن قرین تحتانی می گویند. همچنین به نام کشک (کوشک) یوسف باشا نیز خوانده می شود؛ زیرا همو بود که در سال 1914 م ثنیّه را تراش داد و راه آن را هموار و آماده ساخت». (وفاء الوفا، ج 2، ص 275؛ خلاصة الوفا، ص 361)
محمد محمدحسن شرّاب؛ "فرهنگ اعلام جغرافیایی، تاریخی در حدیث و سیره نبوی"؛ ترجمه حمیدرضا شیخی.

[ویکی حج] ثَنِیة الوَداع گردنه ای در شمال مدینه در مسیر شام است. ثنیه به راهی از کوه و نیز گردنه گفته می شود. این ثنیه نزدیک محل شهادت نفس زکیه قرار دارد.
در مورد وجه تسمیه این ثنیه به ثنیة الوداع اختلاف نظر وجود دارد. برخی این نامگذاری را به دوران جاهلی ربط داده اند و برخی دیگر این اسم را اسلامی دانسته و قرینه ای مربوط به جاهلیت برای آن نیافته اند. به باور اهل سنت این ثنیه محل وداع با همسران متعه ای به دلیل نهی پیامبر(ص) از متعه بوده است.
این مکان حوادث تاریخی متعدد را به خود دیده است؛ این ثنیه محل توقف پیامبر(ص) هنگام عزیمت به غزوه تبوک و نیز محل غارت گله شتران ایشان بوده است.