توسعه ترانزیت محور

در دهه های اخیر، توسعه شهری در سراسر جهان به طور وسیعی مورد توجه قرار گرفته است که تأثیر مستقیمی بر افزایش نرخ سفرهای شخصی و افزایش مصرف سوخت های فسیلی و تولید گاز گلخانه ای دارد. از طرفی رشد سریع جمعیت شهری در کنار پراکنده رویی، حومه گرایی و ازدحام ترافیکی، مخارج سنگینی را بر اقتصاد کشورها تحمیل می کند. در سال های اخیر یکی از بزرگ ترین و مهمترین اهداف برنامه ریزان و طراحان شهری، خودداری از برنامه ریزی و طراحی اتومبیل محور و ترویج و گسترش استفاده از حمل و نقل انبوه بر و غیرموتوری است. در این باره از جمله پیشنهادها و گزینه هایی که در قرن بیستم مورد استقبال برنامه ریزان و طراحان قرار گرفت، توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی ( TOD ) بوده است. [ ۱] در برنامه ریزی شهری، توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی ( به انگلیسی: Transit - oriented development ) نوعی توسعه شهری است که میزان فضای مسکونی، تجاری، تفریحی را به گونه ای به حداکثر می رساند که وسایل حمل و نقل عمومی در فاصله ای کوتاه و قابل طی با پای پیاده باشد. [ ۲] [ ۳] هدف توسعه ترانزیت - محور ایجاد ارتباط بین مناطق پرتراکم شهرها و سیستم حمل و نقل عمومی است. [ ۴] برای دستیابی به این هدف در توسعه ترانزیت - محور استفاده از خودروهای شخصی محدود و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ترویج می شود. [ ۵] [ ۶]
( TOD ) توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی، یکی از تکامل یافته ترین دیدگاه های توسعه شهری است که می تواند گامی مؤثر در توسعه پایدار و بهبود وضعیت فعلی شهرها تلقی شود. امروزه نظریه پردازان و مدیران شهری معتقد هستند که حمل و نقل عمومی به تنهایی نمی تواند تغییری در فرم شهرها ایجاد کند؛ به همین دلیل لازم است تا توسعه اراضی و بافت شهرها با توسعه سیستم حمل و نقل عمومی تلفیق شود. [ ۷]
تعاریف زیادی از توسعه حمل و نقل عمومی ارائه شده است. ازجمله این تعاریف می توان به تعریف پیتر کالتورپ اشاره کرد:
«مرکزی با آمیزه ای متراکم از کاربری های مسکونی، تجاری، اداری و عمومی و فضای سبز است که در آن مغازه های خرده فروشی و خدماتی در هسته ای مرکزی با دسترسی آسان نسبت به خانه ها قرار گرفته اند ( حدود 600 متر یا 10 دقیقه پیاده روی ) . یک ایستگاه حمل و نقل عمومی در هسته این مرکز قرار دارد. محدوده ای برای استفاده های کم تراکم تر، هسته مرکزی را با فاصله ای حدود 1600 متر احاطه می کند. این منطقه ممکن است خانه های تک خانواری در یک محدوده شامل پارک های کوچک، پارکینگ، مدارس و صنایع سبک را در برگرفته باشد. [ ۲]