تقریرات صدیقین

[ویکی فقه] تقریرهای گوناگونی برای برهان صدیقین ارائه شده که در این مقاله به آن می پردازیم.
ابن سینا که مشائی و ادامه دهنده راه فلسفی فارابی و متأثر از اوست در تقریر برهان خود بر واجب الوجود از راه تامل در موجود به آیه «... اَو لَم یَکفِ بِرَبِّکَ اَنَّهُ عَلی کُلِّ شَیء شَهید» استشهاد کرده است.
← مقدمه
ملاصدرا بیش از سایر حکیمان برای طریقه صدیقان به آیات استشهاد کرده، چنان که به آیات ۵۳ سوره فصّلت؛ ۱۸ سوره آل عمران ؛ ۳۵ سوره نور و نیز آیات ۴۵ سوره فرقان : «ألم تر إلی ربّک کیف مد الظلّ» و ۳ سوره حدید : «هُوَ الاَوَّلُ والأخِرُ والظّهِرُ والباطِن» استناد کرده است. وی روایتی از امیرمؤمنان و امام صادق (علیهماالسلام) را نیز مؤید برتری روش صدیقان آورده است.
← واجب الوجود بالذات
حکیم سبزواری نیز که شارح حکمت صدرایی است دو تقریر از برهان صدیقین ارائه داده است:الف. تقریری که بر مبنای اصالت وجود و تشکیک آن و امکان فقری تنظیم شده است؛ به این بیان که وجود اگر واجب باشد مقصود حاصل است و اگر ممکن یعنی فقیر و متعلق به غیر باشد با عنایت به بطلان دور و تسلسل مستلزم واجب و باز مطلوب حاصل است. ب. تقریری که بر مبنای حقیقت مطلق و محض وجود و اصالت آن است که محال است عدم بر آن عارض شود و از آن نتیجه می گیرد که چنین حقیقتی واجب الوجود است. خصوصیت تقریر دوم این است که نیازی به طرح تشکیک وجود و نیز نیازی به ابطال دور و تسلسل ندارد. وی همچنین در اثبات صفات کمال برای ذات واجب برهان صدیقین را جاری ساخته است.
تقریر علامه طباطبایی
...