تفکر و تدبر

[ویکی فقه] تفکر و تدبر در امور از جمله ویژگی های ممتازی است که در سیره و گفتار نبی خاتم (صلی الله علیه و آله وسلّم) از جایگاه و تجلی خاصی برخوردار بوده، نمودی آشکار و بارز در زندگی آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) داشته است، به گونه ای که سیره و منطق عملی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) پیوسته بر تفکر و تدبر در همه امور استوار بود.
تفکر، مصدر باب تفعّل از ماده فکر بوده، به معنی تامل و اعمال خاطر در چیزی است.
← تفکر در سیره پیامبر
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مردم را به تفکر می خواندند و بر آن تاکید بسیار می ورزیدند. ایشان جهت اصلاح امور دنیوی و اخروی مسلمانان راه هایی برای تفکر برشمردند که در این جا به مواردی از آن اشاره می کنیم:
← خداشناسی
سنت های حاکم بر تاریخ سنت های معین و ثابت اند؛ از اینرو تاریخ گذشتگان و آن چه بر آنان رفته است، می تواند مایه پند، اندرز و سبب اصلاح امور مردم باشد. تفکر در سنن تاریخ موجب بصیرت و آگاهی انسانها است؛ از این رو با تفکر درست در تاریخ می توان از تغییرات و دگرگونی های زمانه اندرز گرفت و از هشدارهای روزگار بهره جست.رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مسلمانان را به عبرت گیری از حوادث و وقایع روزگار فرا خوانده فرمودند: «عبرت بگیرید از آنانی که پیش از شما بودند و کیفرهای عبرت آموز دیدند.» ایشان ضمن موعظاتی به ابن مسعود به او چنین فرمودند: «از گذشتگان یاد کن و پادشاهان جابری که گذشتند، پس بدرستی که خداوند فرمود: و عاداً و ثمودا و اصحاب و الرّسّ و قرونا بین ذلک کثیراً؛ (هم چنین) قوم عاد و ثمود و اصحاب الرّسو اقوام بسیار دیگری را که در این میان بودند، هلاک کردیم! » رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) خوشبخت ترین مردم را کسی دانستند که از دیگران عبرت بگیرد. نقل شده در جنگ احد عمرو بن عبدالله مکنی به ابوعزه شاعر به اسارت مسلمانان در آمد. او پیش از این یک بار در جنگ بدر نیز به اسارت مسلمانان در آمده بود؛ اما با عجز و لابه توانست محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) را نسبت به خود برانگیخته، آزاد شود ابوعزه گفت: «ای محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) دیگر
...