[ویکی فقه] تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة الحدود (لنکرانی). کتاب " تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة" تألیف مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی شرحی بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی ( ره) می باشد، و آنچه در پیش روست قسمت حدود آن کتاب می باشد. از آن جایی که کتاب تحریر الوسیله جایگاه ویژه و منحصر به فردی در حوزه های علمیه دارد و در عین حال فقه فتوایی می باشد، شرح و استدلال بر فتواهای آن لازم و به جا می باشد. از شاگردان مرحوم امام( ره) چند نفر در ابواب گوناگون اقدام به چنین کاری کرده اند که از این میان کار مؤلف به جهت کامل بودن، متمایز از بقیه می باشد.
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .
[ویکی نور] تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة؛ الحدود شرح مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی(ره) می باشد. آنچه در پیش روست قسمت حدود آن کتاب می باشد. از آن جایی که کتاب تحریر الوسیله جایگاه ویژه و منحصر به فردی در حوزه های علمیه دارد و در عین حال فقه فتوایی می باشد، شرح و استدلال بر فتواهای آن لازم و به جا می باشد. از شاگردان مرحوم امام(ره) چند نفر در ابواب گوناگون اقدام به چنین کاری کرده اند که از این میان کار مؤلف به جهت کامل بودن، متمایز از بقیه می باشد.
مؤلف، در بخش حدود بر اساس آنچه امام(ره) در تحریر آورده اند، راجع به شش حد زنا، لواط، قذف، مسکر، سرقت و محارب سخن گفته که هرکدام از مسائل گوناگونی تشکیل شده اند؛ برای مثال در مورد حد زنا موجبات این حد، طریق اثبات و چگونگی اجرای آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بعد از پایان این شش حد در فصل جداگانه ای به نام خاتمه راجع به سایر عقوبات نیز بحث شده است که حد ارتداد و حد وطی حیوانات و میت را در بر می گیرد. در پایان این کتاب نیز مصادر تحقیق آمده است.
حد زنا: مؤلف، قبل از ورود به بحث حد زنا توضیحی راجع به تعزیر و تفاوت آن با حد می دهد و اهمیت اجرای حد را در جامعه متذکر می گردد. اولین مسئله ای که در حد زنا مطرح است تحت عنوان موجبات این حد، تحقق زنا است که با ادخال انسان ذکر اصلی خود را در فرج زنی که بر وی حرام است، صورت می گیرد که البته نبودن عقد نکاح موقت یا دائم و ملکیت و هر گونه تحلیل و شبهه ای نیز شرط است. مؤلف، در ذیل این مسئله بحثی لغوی راجع به کلمه زنا دارد، سپس بحث در مورد حرام بودنش را غیر لازم می شمارد، زیرا در میان تمام ملل، اجماعی می باشد. ایشان می فرماید: حرمت زنا ضروری فقه است و لو اینکه ضروری دین نباشد. وی اضافه می کند که تشریع نکاح در ادیان مختلف برای فرار از زنا می باشد و الا مجالی برای تشریع چنین حکمی وجود ندارد.
اولین مسئله در ثبوت زنا، به این صورت است که زنا با اقرار ثابت می شود که در آن بلوغ و عقل اقرار کننده شرط می باشد و همین طور قصد و اختیارش. اقرار صبی اعتباری ندارد اگر چه نزدیک بلوغ باشد، هم چنین اقرار مجنون هم در حال جنون ارزشی ندارد. اقرار مکره، سکران، ساهی، غافل، نائم و هازل و امثالهم نیز به همین صورت می باشد. شارح، اولین دلیل ثبوت زنا با اقرار را روایات متضمن«اقرار العقلاء علی انفسهم جائز»، می داند. تعداد دفعات و نوع اقرار هم بحث دیگری است که در ادامه آورده است. دومین مسئله این است که آیا چهار اقرار همگی باید در یک مجلس باشند یا در مجالس متعدد. روایات متعددی در این باره هست که از آن جمله روایت ماعز بن مالک می باشد که نزد رسول خدا(ص) آمد و اقرار به زنا کرد و چهار اقرار را از جهات مختلف در مجلس واحده انجام داد و پیامبر(ص) پس از اثبات عدم جنون و... امر به رجمش نمود. اثبات زنا با بینه نیز از مشهورترین احکام فقهی است که امام(ره) در مسئله نهم باب حدود تحریر آورده اند. وجود چهار مرد یا سه مرد با دو زن تنها راه ثبوت زنا با بینه است. ایشان تأکید می کنند که وجود یک مرد و شش زن و همین طور دو مرد و چهار زن، باعث ثبوت زنا نمی گردد، البته ایشان ثبوت رجم را مشروط به حالت مذکور می دانند ولی در مورد ثبوت جلد می فرمایند: علی الاقوی با دو صورت اخیر نیز قابل اثبات می باشد.
در مورد حد زنا، بحث در دو مقام است: مقام اول اقسام حد است و مقام دوم کیفیت ایقاع حد. اقسام حد پنج تا است: 1- قتل. 2- رجم تنهایی. 3- جلد به طور خاص. 4- جلد و رجم. 5- جلد و تغریب و جز. اما به چه نوع زنایی یکی از این پنج قسم تعلق می گیرد، بحثی است که در قالب چندین مسئله توضیح داده شده است. قتل، برای کسی است که با محرم خود زنا کند. از روایات دال بر این حکم صحیحه ابی ایوب است: «قال سمعت بکیر بن اعین یروی عن احدهما علیهما السلام قال: من زنی بذات محرم حتی یواقعها ضرب ضربه بالسیف اخذت منه ما اخذت و ان کانت تابعته ضربت ضربه بالسیف اخذت منها ما اخذت قیل له: فمن یضربهما و لیس لهما خصم؟ قال: ذاک علی الامام اذا رفعا الیه». در این مواردی که بیان شد؛ یعنی زنای با محارم احصان شرط نمی باشد؛ یعنی و لو مرد همسری هم نداشته باشد، به قتل محکوم خواهد شد. در این زمینه هم چنین فرقی بین پیر و جوان، مؤمن و کافر، بنده و آزاد وجود ندارد. رجم تنها در مورد مرد محصنی است که با بالغه عاقله زنا کند یا زن محصنی که با بالغ عاقل زنا کند. اینکه قرآن راجع به حد رجم سخنی نگفته، بحثی است که شارح در ذیل این مسئله عنوان نموده؛ یکی از احتمالات که از روایتی به دست می آید این است که حکم رجم بر پیامبری(ص) نازل شد است و بعد از نزول چنین حکمی، رجم در میان مسلمین واقع گردیده است. تفاوت بین پیر و جوان در حکم مذکور بحث دیگری است که شارح با استناد به سخن بزرگانی مانند مفید، مرتضی، شیخ و ابن ادریس و ابن زهره و... مورد بررسی قرار داده است. در پایان بحث حد زنا، تحت عنوان لواحق، هفت مسئله دیگر مطرح شده که اولین مسئله از آنها در مورد زنی است که شهود به زنای وی شهادت داده اند در حالی که آن زن ادعای بکارت می کند و چهار شاهد از زنان عادل نیز به باکره بودنش شهادت می دهند؛ امام(ره) می فرماید: شهادت چهار زن پذیرفته شده و حد از وی مرتفع می گردد، اما اینکه در این صورت آیا آن شهود اولی که شهادت به زنا داده اند، متهم به تهمت می شوند یا نه؟ ماتن می گوید: علی الظاهر عدم اتهام صحیح می باشد. شارح در ذیل این مسئله سه فرض برای قسم اول تصویر می نماید و برای قسم دوم در تأیید کلام ماتن می فرماید: ثبوت بکارت زن مستلزم تکذیب شهود زنا نمی باشد.
مؤلف، در بخش حدود بر اساس آنچه امام(ره) در تحریر آورده اند، راجع به شش حد زنا، لواط، قذف، مسکر، سرقت و محارب سخن گفته که هرکدام از مسائل گوناگونی تشکیل شده اند؛ برای مثال در مورد حد زنا موجبات این حد، طریق اثبات و چگونگی اجرای آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بعد از پایان این شش حد در فصل جداگانه ای به نام خاتمه راجع به سایر عقوبات نیز بحث شده است که حد ارتداد و حد وطی حیوانات و میت را در بر می گیرد. در پایان این کتاب نیز مصادر تحقیق آمده است.
حد زنا: مؤلف، قبل از ورود به بحث حد زنا توضیحی راجع به تعزیر و تفاوت آن با حد می دهد و اهمیت اجرای حد را در جامعه متذکر می گردد. اولین مسئله ای که در حد زنا مطرح است تحت عنوان موجبات این حد، تحقق زنا است که با ادخال انسان ذکر اصلی خود را در فرج زنی که بر وی حرام است، صورت می گیرد که البته نبودن عقد نکاح موقت یا دائم و ملکیت و هر گونه تحلیل و شبهه ای نیز شرط است. مؤلف، در ذیل این مسئله بحثی لغوی راجع به کلمه زنا دارد، سپس بحث در مورد حرام بودنش را غیر لازم می شمارد، زیرا در میان تمام ملل، اجماعی می باشد. ایشان می فرماید: حرمت زنا ضروری فقه است و لو اینکه ضروری دین نباشد. وی اضافه می کند که تشریع نکاح در ادیان مختلف برای فرار از زنا می باشد و الا مجالی برای تشریع چنین حکمی وجود ندارد.
اولین مسئله در ثبوت زنا، به این صورت است که زنا با اقرار ثابت می شود که در آن بلوغ و عقل اقرار کننده شرط می باشد و همین طور قصد و اختیارش. اقرار صبی اعتباری ندارد اگر چه نزدیک بلوغ باشد، هم چنین اقرار مجنون هم در حال جنون ارزشی ندارد. اقرار مکره، سکران، ساهی، غافل، نائم و هازل و امثالهم نیز به همین صورت می باشد. شارح، اولین دلیل ثبوت زنا با اقرار را روایات متضمن«اقرار العقلاء علی انفسهم جائز»، می داند. تعداد دفعات و نوع اقرار هم بحث دیگری است که در ادامه آورده است. دومین مسئله این است که آیا چهار اقرار همگی باید در یک مجلس باشند یا در مجالس متعدد. روایات متعددی در این باره هست که از آن جمله روایت ماعز بن مالک می باشد که نزد رسول خدا(ص) آمد و اقرار به زنا کرد و چهار اقرار را از جهات مختلف در مجلس واحده انجام داد و پیامبر(ص) پس از اثبات عدم جنون و... امر به رجمش نمود. اثبات زنا با بینه نیز از مشهورترین احکام فقهی است که امام(ره) در مسئله نهم باب حدود تحریر آورده اند. وجود چهار مرد یا سه مرد با دو زن تنها راه ثبوت زنا با بینه است. ایشان تأکید می کنند که وجود یک مرد و شش زن و همین طور دو مرد و چهار زن، باعث ثبوت زنا نمی گردد، البته ایشان ثبوت رجم را مشروط به حالت مذکور می دانند ولی در مورد ثبوت جلد می فرمایند: علی الاقوی با دو صورت اخیر نیز قابل اثبات می باشد.
در مورد حد زنا، بحث در دو مقام است: مقام اول اقسام حد است و مقام دوم کیفیت ایقاع حد. اقسام حد پنج تا است: 1- قتل. 2- رجم تنهایی. 3- جلد به طور خاص. 4- جلد و رجم. 5- جلد و تغریب و جز. اما به چه نوع زنایی یکی از این پنج قسم تعلق می گیرد، بحثی است که در قالب چندین مسئله توضیح داده شده است. قتل، برای کسی است که با محرم خود زنا کند. از روایات دال بر این حکم صحیحه ابی ایوب است: «قال سمعت بکیر بن اعین یروی عن احدهما علیهما السلام قال: من زنی بذات محرم حتی یواقعها ضرب ضربه بالسیف اخذت منه ما اخذت و ان کانت تابعته ضربت ضربه بالسیف اخذت منها ما اخذت قیل له: فمن یضربهما و لیس لهما خصم؟ قال: ذاک علی الامام اذا رفعا الیه». در این مواردی که بیان شد؛ یعنی زنای با محارم احصان شرط نمی باشد؛ یعنی و لو مرد همسری هم نداشته باشد، به قتل محکوم خواهد شد. در این زمینه هم چنین فرقی بین پیر و جوان، مؤمن و کافر، بنده و آزاد وجود ندارد. رجم تنها در مورد مرد محصنی است که با بالغه عاقله زنا کند یا زن محصنی که با بالغ عاقل زنا کند. اینکه قرآن راجع به حد رجم سخنی نگفته، بحثی است که شارح در ذیل این مسئله عنوان نموده؛ یکی از احتمالات که از روایتی به دست می آید این است که حکم رجم بر پیامبری(ص) نازل شد است و بعد از نزول چنین حکمی، رجم در میان مسلمین واقع گردیده است. تفاوت بین پیر و جوان در حکم مذکور بحث دیگری است که شارح با استناد به سخن بزرگانی مانند مفید، مرتضی، شیخ و ابن ادریس و ابن زهره و... مورد بررسی قرار داده است. در پایان بحث حد زنا، تحت عنوان لواحق، هفت مسئله دیگر مطرح شده که اولین مسئله از آنها در مورد زنی است که شهود به زنای وی شهادت داده اند در حالی که آن زن ادعای بکارت می کند و چهار شاهد از زنان عادل نیز به باکره بودنش شهادت می دهند؛ امام(ره) می فرماید: شهادت چهار زن پذیرفته شده و حد از وی مرتفع می گردد، اما اینکه در این صورت آیا آن شهود اولی که شهادت به زنا داده اند، متهم به تهمت می شوند یا نه؟ ماتن می گوید: علی الظاهر عدم اتهام صحیح می باشد. شارح در ذیل این مسئله سه فرض برای قسم اول تصویر می نماید و برای قسم دوم در تأیید کلام ماتن می فرماید: ثبوت بکارت زن مستلزم تکذیب شهود زنا نمی باشد.
[ویکی فقه] تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله الحدود (لنکرانی). کتاب " تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة" تألیف مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی شرحی بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی ( ره) می باشد، و آنچه در پیش روست قسمت حدود آن کتاب می باشد. از آن جایی که کتاب تحریر الوسیله جایگاه ویژه و منحصر به فردی در حوزه های علمیه دارد و در عین حال فقه فتوایی می باشد، شرح و استدلال بر فتواهای آن لازم و به جا می باشد. از شاگردان مرحوم امام( ره) چند نفر در ابواب گوناگون اقدام به چنین کاری کرده اند که از این میان کار مؤلف به جهت کامل بودن، متمایز از بقیه می باشد.
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .
ساختار کتاب
مؤلف، در بخش حدود بر اساس آنچه امام( ره) در تحریر آورده اند، راجع به شش حد زنا، لواط، قذف، مسکر، سرقت و محارب سخن گفته که هرکدام از مسائل گوناگونی تشکیل شده اند; برای مثال در مورد حد زنا موجبات این حد، طریق اثبات و چگونگی اجرای آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بعد از پایان این شش حد در فصل جداگانه ای به نام خاتمه راجع به سایر عقوبات نیز بحث شده است که حد ارتداد و حد وطی حیوانات و میت را در بر می گیرد. در پایان این کتاب نیز مصادر تحقیق آمده است.
گزارش محتوا
...
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. از آنجا که عشق، راهنمای استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصیلات دینی او با سرعتی بسیار پیش می رفت، به طوری که دوره های ادبیات و سطوح را که معمولا طلّاب دیگر در مدت ۸ یا ۹ سال به پایان می بردند، وی تنها در مدت ۶ سال سپری کرد، از این رو هنگامی که درست ۱۹ سال از سنین عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرین مرحله تحصیلات حوزه یعنی درس خارج گردید.در سال های جوانی حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نیز مجموعاً در درس های فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شرکت داشت . ایشان در کنار درس های فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نیز در درس های فلسفه و حکمت گذرانید. در این رشته استاد او، بزرگ مرد تفسیر، استاد کم نظیر، مرحوم علامه طباطبایی بود که وی در محضر پربارش طیّ سال ها، قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و سپس کتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعلیم گرفت. البته در کنار همه اینها در مباحث دیگری چون بحث های مسائل عقیدتی و نیز مباحثی در درس اخلاق شرکت می کرد و از استادان دیگری هم به طور پراکنده بهره گیری و کسب فیض می نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می کند، این است که از نخستین سال های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می نشستند . حضرت آیةالله العظمی فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. خداوند او را با اولیاء الله محشور کند انشاء الله .
ساختار کتاب
مؤلف، در بخش حدود بر اساس آنچه امام( ره) در تحریر آورده اند، راجع به شش حد زنا، لواط، قذف، مسکر، سرقت و محارب سخن گفته که هرکدام از مسائل گوناگونی تشکیل شده اند; برای مثال در مورد حد زنا موجبات این حد، طریق اثبات و چگونگی اجرای آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بعد از پایان این شش حد در فصل جداگانه ای به نام خاتمه راجع به سایر عقوبات نیز بحث شده است که حد ارتداد و حد وطی حیوانات و میت را در بر می گیرد. در پایان این کتاب نیز مصادر تحقیق آمده است.
گزارش محتوا
...