تفسیر ابن جزی

[ویکی فقه] تفسیر ابن جزی (کتاب). التسهیل لعلوم التنزیل، اثر ابن جزی فقیه مالکی، مفسر و شاعر غرناطی است. التسهیل، تفسیری موجز، ولی در آن، همراه با ایجاز، رعایت ایفاء نیز شده است؛ نسبتا جامع و کامل است و شامل ایضاح مشکلات و حل مبهمات و شرح بسیاری از اقوال و آراء گذشتگان، در قالبی فشرده و کوتاه و وافی به مطلب است.
نوشته ابوالقاسم محمد بن احمد بن محمد کلبی غرناطی (متوفای ۷۴۱) مشهور به ابن جزی از مشاهیر علمای آن دیار که در فنون مختلف فقه و حدیث و تفسیر تالیفات ارزنده ای دارد و این تفسیر موجز، نمونه آن است. مؤلف، رغبت فراوانی به جهاد داشت و در همین راه، در واقعه طریف نزدیک جبل الطارق به شهادت رسید. (رحمة الله علیه).
معرفی اجمالی کتاب
التسهیل، تفسیری موجز است ولی در آن، همراه با ایجاز، رعایت ایفاء نیز شده است؛ نسبتا جامع و کامل است و شامل ایضاح مشکلات و حل مبهمات و شرح بسیاری از اقوال و آراء گذشتگان، در قالبی فشرده و کوتاه و وافی به مطلب است.وی، در مقدمه این کتاب می گوید: این کتاب را در تفسیر قرآن و تبیین ابعاد مختلف آن نگاشتم و راه میانه و نافعی را انتخاب کردم؛ آن را کوتاه ولی جامع نوشتم و هدفم چهار چیز بود:۱. فراهم آوردن انبوهی از علم در حجمی اندک؛۲. بیان نکات شگفت انگیز و فواید تعجب آمیز؛۳. توضیح مشکلات و تبیین مبهمات؛۴. بررسی و نقد آراء مفسران و تعیین رای برتر.
ابن جزی غرناطی، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، ج ۱، ص۱۰، ناشر:شرکت دار الارقم بن ابی الارقم، بیروت، ۱۴۱۶ ق، اول، تحقیق:دکتر عبدالله خالدی.
ابن جزی دو مقدمه قبل از آغاز تفسیر بیان داشته است، در مقدمه اول مباحثی در دوازده بخش پیرامون برخی اصطلاحات علوم قرآنی تحت عناوین زیر آورده است: نزول قرآن، سوره های مکی و مدنی، معانی و علومی که قرآن کریم فراگیر آن است. فنون دانشی که به قرآن مربوط است، اسباب اختلاف بین مفسران، ذکر مفسران و جوامع قرائت، فصاحت و بلاغت و ادوات بیان، ناسخ و منسوخ، وقف، اعجاز قرآن و فضل آن. این مقدمه، تا حدود زیادی به مقدمه تفسیر «المحرر الوجیز» ابن عطیه، شباهت دارد.
ابن جزی غرناطی، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، ج ۱، ص۱۲، ناشر:شرکت دار الارقم بن ابی الارقم، بیروت، ۱۴۱۶ ق، اول، تحقیق:دکتر عبدالله خالدی.
...