تفاسیر قرن یازدهم

[ویکی فقه] قرن یازدهم هجری هم زمان با حکومت صفویان در ایران از آن دوران هایی است که علم تفسیر میان دانشمندان شیعی به اوج خود رسید، در اواخر قرن یازدهم به دلیل گرایش به علوم عقلی و فلسفی، تفاسیر ارزشمند عقلی را کنار تفسیرهای روایی می توان دید؛ ولی باید گفت تعداد تفاسیر آیات الاحکام بیشتر از انواع دیگر است. تفاسیر قرن یازدهم چهل و سه مورد می باشد، از جمله آنان تفسیر شیخ بهایی، ملاصدرا، قاضی نورالله شوشتری، عبدالعلی حویزی، و ملامحسن فیض کاشانی و ... می باشد.
تفسیر سورة المائدة از سید حسین (م ۱۰۰۱ ق) فرزند سیدعلی کرکی قزوینی شیخ الاسلام معروف به خاتم المجتهدین از علما و شیخ الاسلام در عصر صفویه.وی سـبـط محقق کرکی و اصلا از مردم جبل عامل متولد و ساکن قزوین و سر سلسله خاندان آل شیخ الاسلام در قزوین می باشد.تـفـسـیر مورد بحث را شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعة و میرزا عبداللّه افندی در ریاض العلماء به مفسر نسبت داده اند.و این اثر در بیان آیه (الیوم احل لکم الطیبات و) می باشد.نسخه ای از این تفسیر در کتابخانه مدرسه شیخ الاسلام قزوین موجود است.
آیات البینات
آیات البینات از سید شجاع (زنده در ۱۰۰۳ ق) فرزند سید علی از متکلمین گمنام شیعه و از علمای عصر خویش. چند اثر گرانقدر از وی در فنون علم از جمله تفسیر و کلام در دست است که تبحر او را در علوم قرآن کریم و فلسفه می رساند.تفسیر الایات البینات که نام دیگرش (الهدی الی طریق الصواب) است، به عربی در یک جلد بزرگ مـی باشد که مفسر آیات قرآن کریم مربوط به اصول عقائد را جمع آوری و آن را در هفت باب نظیر ابواب علم کلام مرتب نموده است و متن گفتار خود را آیات قرآن مجید قرار داده سپس به شرح و بیان و تفسیر پرداخته است.از شجاع حسینی تفسیر دیگری به نام البشری یاد کرده اند که در شرح و تفسیر الایات البینات خود نگاشته و آن تفسیر را متن قرار داده و در هفت باب هر باب در دو فصل و هر فصل آیات متعلقه به اصول عقاید را جمع و تاویل نموده است.از این کتاب یک نسخه خطی در کتابخانه راقم این سطور در کربلا موجود است.
سواطع الالهام فی تفسیر القرآن
سواطع الالهام فی تفسیر القرآن اثـر شیخ ابوالفیض (۹۵۴ - ۱۰۰۴ ق) فرزند شیخ مبارک یمانی هندی معروف به فیض دکنی و مـتـخـلـص به فیضی، حکیم متاله و شاعر از مدافعین حقوق شیعه و مروجین مذهب جعفری در هندوستان. ملک الشعراء دربار اکبر شاه که به زبان های عربی و فارسی و هندی تسلط کامل داشت.تفسیر مورد بحث تفسیری است بر تمام قرآن کریم که از حروف مهمله ترکیب و نگاشته شده است و در نـوع خـود بـی نظیر و منحصر به فرد می باشد لذا این تفسیر به (تفسیر بی نقطه) نیز مشهور است. نسخه هایی از این کتاب در دست می باشد.از جـمله نسخه کتابخانه آصفیه هندوستان و نسخه کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی مورخه ۱۰۳۹ ق به شماره ۱۳۴۲ و نیز این تفسیر در سال ۱۳۰۶ ق در شهر لکنهو به چاپ رسیده است.
تفسیر آیة الکرسی
...