تفاسیر قرن سیزدهم

[ویکی فقه] تفاسیر قرن سیزدهم چهل و دو مورد می بادشد، از جمله آنان تفسیر ملامحمد ملائکه برغانی قزوینی، ملامحمدصالح برغانی، میرزاعبدالوهاب بن محمدصالح برغانی، سید عبدالله شبر و ... می باشد.
تحفة الغرائب اثـر شیخ محمد (م ح ۱۲۰۰ ق) فرزند شیخ محمد بن ابی سعید هروی الهی، از ریاضیدانان و مفسران امامیه. این تفسیر در یک مجلد به زبان فارسی شامل شرح بخشی از قرآن کریم است.این تفسیر گزیده ای است از تفسیر جواهر القرآن احمد بن محمد تمیمی قمی که مؤلف نسخه آن را در سـفـر مکه هـنـگـام اقـامـت در مدینه منوره مشاهده نموده سپس از آن انتخاب نمود با افـزایـش هـایی در خواص سوره ها و دفع سحر و افسون شامل دوازده باب به عدد ائمه اثنی عشر (چنانکه خود در مقدمه تصریح نموده است، تدوین کرده است.عناوین ابواب چنین است.باب اول): آیات و خواص سوره های در کشف قلوب و صفای باطن.باب دوم) آیات و خواص سوره های در طلب جاه و منصب عالی.باب سوم) آیات و خواص سوره های در گشایش کارها و فتح رزق و فتوحات.باب چهارم) آیات و خواص سوره های در دفع امراض و بیماری.باب پنجم) آیات و خواص سوره های در دفع سحر و جن و مانند اینها.باب ششم) آیات و خواص سوره های در دفع دشمنان و حسودان.باب هفتم) آیات و خواص سوره های در ادای قرض و حفظ بدن.باب هشتم) آیات و خواص سوره های در دفع حرام خوردن و ناسزا گفتن.باب نهم) آیات و خواص سوره های در اظهار دفاین و معادن.باب دهم) آیات و خواص سوره های در تسخیر ارواح و جن.باب یازدهم) آیات و خواص سوره های در محبت و الفت میان طالب و مطلوب.باب دوازدهم) آیات و خواص سوره های در اوراد متفرقه به هر نیت.منزوی در فهرست نسخه های خطی فارسی می نویسد آقای دانش پژوه این تفسیر را نشناخته و در فهرست مشار از کمال الدین محمد فسوی شیرازی دانسته شده است.این تفسیر در الذریعه و سایر فهارس به نام شیخ محمد هروی ضبط شده است و نسخه های خطی آن بسیار است. از جـمله سه نسخه به شماره ۶۱۱۵ و ۶۸۲۶ و ۷۰۹۲ در کتابخانه آیت اللّه مرعشی قم و یک نسخه به شماره ۹۶۵۸ در کتابخانه آستان قدس. گفتنی است که این اثر در ۱۲۶۸ ق در ایران طبع گردیده است.
تفسیر طسوجی حائری
تفسیر طسوجی حائری اثـر شیخ ملا عبدالنبی (خوی ۱۱۱۷ - کربلا ۱۲۰۳) فرزند شریف الدین محمد شریف طسوجی حائری، از علمای شیعه. تفسیر مورد بحث در یک مجلد بزرگ به زبان عربی و شیوه کلامی و روائی است. مؤلف در این اثر خود تمامی قرآن کریم را با بهره گیری از روایات و احادیث ائمه اطهار (علیهم السّلام) تفسیر و تاویل کرده است.نـسـخـه ای از ایـن تـفسیر نزد شاگردش میرزا حسین زنوزی موجود بوده و از آن در کتاب خود ریاض الجنة بسیار نقل می کند.شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعة می نویسد تفسیری است بزرگ دارای نکته های بدیع و سخنانی زیبا شاگردش زنوزی در ریاض الجنة بسیار از این تفسیر نقل می کند و نسخه ای از آن نزد احفاد مؤلف موجود است.
تفسیر بهبهانی
تفسیر بهبهانی اثـر ملاعلی (م ۱۲۰۶ ق) فـرزنـد قطب الدین بهبهانی، از مفسران شیعه. مؤلف صاحب دو تفسیر است:۱) نخستین تفسیر او در سه مجلد بزرگ به زبان عربی و شیوه روائی است، که مؤلف آن را به سبک تفسیر صافی ملامحسن فیض کاشانی (م ۱۰۹۱ ق) نگاشته است. امـا اندکی مبسوط تر از آن است و تفسیر آیات را با تکیه به احادیث و روایات ائمه معصومین (علیهم السّلام) به دست می دهد. مجلد اول آن از سوره فاتحه تا آخر سوره توبه و مجلد دیگر آن تفسیر بقیه قرآن کریم را دربردارد. مـجـلـد اول این تفسیر را شیخ آقابزرگ تهرانی نزد سیدمحمدرضا فرزند سید احمد بهبهانی در کربلا دیده است. و دو مـجـلد دیگر از مخطوطات کتابخانه شیخ محمد سماوی بوده که قسمتی از این کتابخانه به کتابخانه آیت اللّه حکیم منتقل گردیده است.۲) تفسیر دوم او تفسیر بی نقطه است در سه مجلد بزرگ، به زبان عربی و به شیوه کلامی و ادبی. مـؤلـف این اثر را تنها با حروف بی نقطه نگاشته است که خودکاری دشوار و طاقت فرسا و مستلزم تکلیف بسیار است ولی بعضی از قدما آن را نوعی هنر و هنرنمایی می شمرده اند. مـجـلـد اول این تفسیر از سوره حمد تا سوره یونس و مجلد دوم از سوره هود تا سوره عنکبوت و مجلد سوم از سوره روم تا پایان قرآن است. مؤلف آن را با تاسی به کتاب سواطع الالهام فیض بن مبارک هندی نگاشته است. شیخ آقابزرگ تهرانی هر سه مجلد آن را در کتابخانه شیخ محمد سماوی در نجف اشرف مشاهده نموده است.
تفسیر نور علیشاه
...