تفاسیر قرن دوازدهم

[ویکی فقه] تفاسیر قرن دوازدهم بیست و شش مورد می باشد. از جمله آنان تفسیر سیدنعمت الله جزائری، میرزا عبدالله افندی، سید هاشم بحرانی و ... می باشد.
تفسیر آیة النور اثر محمد شریف (زنده در ۱۱۰۰ ق) فرزند ابورضا دیلمانی از علمای عصر خویش. این تفسیر در یک جلد به زبان عربی و شیوه کلامی است.مفسر با مشرب حکمی و فلسفی خود در پاسخ سؤال بعضی از معاصرین خویش آیه نور را مبسوطا تفسیر کرده و آن را بر سه فصل مرتب نموده و در مقدمه خود می نویسد که در نور چشم نقائص هفت گانه است که هیچ یک از آنها در نور عقل نیست.لانـه لا یـبـصـر نـفسه، و لا یبصر ما بعد عنه او قرب بکثیر، و لا یبصر من وراء الحجاب و لا یبصر الـبـواطـن و لا یـبصر بعض الموجودات و لا یری الا المتناهیات و قد یغلط فی ابصاره بخلاف نور العقل فی جمیع ذلک.مـفـسـر دارای تـفـسـیر دیگری نیز می باشد تفسیر آیه: فاذا سویته و نفخت فیه که شیخ آقابزرگ تهرانی هر دو تفسیر را در نجف اشرف نزد شیخ علی قمی مشاهده نموده است.
تفسیر حویزی
تفسیر حویزی اثر شیخ فرج اللّه (م ۱۱۰۰ یا ۱۱۰۳ ق) فرزند محمد حویزی حائری از علما و متکلمین شیعی که حر عاملی او را فاضل و محقق ماهر و ادیب شاعر می خواند و از تفسیر او نام برده است.این تفسیر در یک مجلد بزرگ به زبان عربی و به شیوه کلامی بر تمامی قرآن از سوره الحمد لغایت سوره ناس می باشد.مفسر با بهره از روایات و احادیث ائمه معصومین (علیهم السّلام) به تفسیر و تاویل آیات قرآن می پردازد.شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعة می نویسد تفسیری است بزرگ مانند کتاب تاریخ او کبیر.
کنزالدقائق و بحرالغرائب
کنزالدقائق و بحرالغرائب اثـر میرزا محمد (زنده در ۱۱۰۲ ق) فرزند محمدرضا قمی مشهدی، از علمای حدیث و مفسران امامیه. ایـن تـفسیر در چهار مجلد بزرگ به عربی و فارسی و به شیوه روائی تالیف گردیده و از روایات و احادیث مروی از خاندان عصمت و نبوت (علیهم السّلام) به بیان و تفسیر آیات می پردازد و اسانید روایات را یاد کرده و نیز آیات قرآن را به یکدیگر ربط داده است.و بـه اعـراب کلمات قرآن می پردازد ولی چنین استفاده می گردد که مفسر از تفسیر نور الثقلین الهام گرفته است.از ایـن تـفسیر به نام کنزالحقایق و بحرالدقایق فی تفسیر القرآن نام برده اند ولی مفسر خود به نام کنزالدقایق و بحرالغرائب ذکر کرده است.نـسـخـه هـای متعدد این تفسیر در دست است از جمله یک دوره از عصر مؤلف در کتابخانه شیخ عبدالحسین تهرانی که به کتابخانه جعفریه مدرسه هندی کربلا منتقل گردیده است و یک دوره که دو مجلد آن خط مؤلف است در کتابخانه وقفی شیخ محمد صالح برغانی در کربلا می باشد.و سه مجلد در کتابخانه آستان قدس (شماره های ۱۳۵۲، ۱۵۴۱، ۱۳۰۸۶) و دو مجلد در کتابخانه مـدرسـه سـپهسالار (شماره های ۲۰۵۴ و ۲۰۵۵) و چند نسخه در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم موجود است و این تفسیر اخیرا به تحقیق آقای حسین درگاهی در تهران به طبع رسیده است.دو تـفـسـیر دیگر از میرزا محمد سنابادی قمی یاد کرده اند:۱) حاشیه و شرح تفسیر الکشاف، که حواشی و تعلیقاتی بر تفسیر جاراللّه زمخشری است.۲) حاشیه بر حاشیه شیخ بهائی بر تفسیر بیضاوی، که در یک جلد به زبان عربی و به شیوه روائی و کلامی و حاشیه ای است بر حاشیه شیخ بهائی بر انوار التنزیل، قاضی بیضاوی.میرزا محمد از این تفسیر در اثر دیگر خود (کنزالدقایق) نقل کرده است ولی هیچیک از دو کتاب فوق در دسترس نیست.
الاتحاف لطلبة الکشاف
...