تعلیمیه
لغت نامه دهخدا
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] تَعْلیمیّه، عنوانی برای اسماعیلیان نزاری ایران در دورۀ دعوت جدید (۴۸۳-۶۵۴ق/۱۰۹۰-۱۲۵۶م)، برگرفته از نظریۀ تعلیم بود.
تعلیم در اینجا به این معنا بود که در شناخت خداوند و استنتاج آموزه های دینی، عقل کافی نبوده، چنین معارض نیاز به آموزش از امامی دارد که در حکم «معلم صادق» است.
دعوت جدید
برای نزاریان ایران پس از گسستن از فاطمیان مصر ، لزوم داشتن رهبری متمرکز و قوی که بتواند جامعۀ نزاری را در مقابل دشمنان حفظ کند، تأثیر مستقیم در مبانی نظری آنان داشت و باعث می شد تا توجه خاصی به عقیدۀ امامت داشته باشند. از این رو مبانی نظری خود را بر محور مسئلۀ امامت بسط دادند. آنان اساس دعوت مستقل خود را بر نظریۀ تعلیم بنا نهادند و این دعوت به «دعوت جدید» مشهور شد. از آن جا که نزاریان توانسته بودند در میان عامۀ مردم نفوذ کنند و با گسترش قلمرو نفوذ خود تهدیدی جدی برای ترکان سلجوقی و خلافت عباسی به شمار آیند، نقد و رد آموزه های تعلیمیه از سوی اندیشمندان و متکلمان اهل سنت وجهۀ همت قرار گرفته بود.
حسن صباح و نظریه پردازی تعلیم
شیعیان قائل به امام منصوص، از دیرباز مبانی اعتقادی خود را از امام فرا می گرفتند. برای اندیشمندان شیعی مرجعیت نهایی در امور دینی از آن امام معصوم بوده، و عقل کارکرد ثانوی داشته است. با این وجود، این سابقه، پرداخت نظریۀ تعلیم آن گونه که نزد اسماعیلیۀ نزاری مطرح است، برپایۀ احیاء و بازخوانی نظریۀ کهن شیعی به حسن صباح (د ۵۱۸ق/۱۱۲۴م) بازمی گردد. حسن در رساله ای فارسی که اصل آن برای ما باقی نمانده است، با بیانی جدلی کوشیده بود تا نشان دهد که استنتاج عقلی به تنهایی نمی تواند به معرفت خداوند ــ به عنوان وجه شاخص معرفت دینی ــ منجر شود و تنها راه صحیح دستیابی به معرفت خداوند، تعلیم از طریق «امام معصوم» است. اینکه حسن بسیار مختصر می نوشته است، زمینه ساز آن بوده تا نظریۀ تعلیم در آغاز پرداخت آن، به گونه ای عاری از تفصیل بیان شده و زمینۀ گفت و گوهای بعدی را فراهم آورد، اگرچه بیان حسن همواره بنیانی ترین بیان از نظریۀ تعلیم بوده است. گرچه رسالۀ مورد نظر که شهرستانی آن را الفصول الاربعه (چهار فصل) می نامد، پیدا نشده است، ولی ملل و نحل نویسان و مورخـان ایرانی قسمت هایی از آن را برای ما باقی گذارده اند. از این میان کامل ترین گزارش به کتاب الملل و النحل عبدالکریم شهرستانی مربوط می شود که در حدود سال ۵۲۱ق/۱۱۲۷م، پس از مرگ حسن صباح، نوشته شده است. شهرستانی در انتهای جزء اول کتاب خود قسمت هایی از الفصول حسن را آورده است. در این رساله حسن در ۴ فصل می کوشد تا نشان دهد که عقل انسان به تنهایی قادر به شناخت خداوند نیست و برای معرفت به خدا نیاز به «معلمی صادق» است و این معلم کسی جز امام معصوم نیست.
فصول اربعه حسن صباح
...
تعلیم در اینجا به این معنا بود که در شناخت خداوند و استنتاج آموزه های دینی، عقل کافی نبوده، چنین معارض نیاز به آموزش از امامی دارد که در حکم «معلم صادق» است.
دعوت جدید
برای نزاریان ایران پس از گسستن از فاطمیان مصر ، لزوم داشتن رهبری متمرکز و قوی که بتواند جامعۀ نزاری را در مقابل دشمنان حفظ کند، تأثیر مستقیم در مبانی نظری آنان داشت و باعث می شد تا توجه خاصی به عقیدۀ امامت داشته باشند. از این رو مبانی نظری خود را بر محور مسئلۀ امامت بسط دادند. آنان اساس دعوت مستقل خود را بر نظریۀ تعلیم بنا نهادند و این دعوت به «دعوت جدید» مشهور شد. از آن جا که نزاریان توانسته بودند در میان عامۀ مردم نفوذ کنند و با گسترش قلمرو نفوذ خود تهدیدی جدی برای ترکان سلجوقی و خلافت عباسی به شمار آیند، نقد و رد آموزه های تعلیمیه از سوی اندیشمندان و متکلمان اهل سنت وجهۀ همت قرار گرفته بود.
حسن صباح و نظریه پردازی تعلیم
شیعیان قائل به امام منصوص، از دیرباز مبانی اعتقادی خود را از امام فرا می گرفتند. برای اندیشمندان شیعی مرجعیت نهایی در امور دینی از آن امام معصوم بوده، و عقل کارکرد ثانوی داشته است. با این وجود، این سابقه، پرداخت نظریۀ تعلیم آن گونه که نزد اسماعیلیۀ نزاری مطرح است، برپایۀ احیاء و بازخوانی نظریۀ کهن شیعی به حسن صباح (د ۵۱۸ق/۱۱۲۴م) بازمی گردد. حسن در رساله ای فارسی که اصل آن برای ما باقی نمانده است، با بیانی جدلی کوشیده بود تا نشان دهد که استنتاج عقلی به تنهایی نمی تواند به معرفت خداوند ــ به عنوان وجه شاخص معرفت دینی ــ منجر شود و تنها راه صحیح دستیابی به معرفت خداوند، تعلیم از طریق «امام معصوم» است. اینکه حسن بسیار مختصر می نوشته است، زمینه ساز آن بوده تا نظریۀ تعلیم در آغاز پرداخت آن، به گونه ای عاری از تفصیل بیان شده و زمینۀ گفت و گوهای بعدی را فراهم آورد، اگرچه بیان حسن همواره بنیانی ترین بیان از نظریۀ تعلیم بوده است. گرچه رسالۀ مورد نظر که شهرستانی آن را الفصول الاربعه (چهار فصل) می نامد، پیدا نشده است، ولی ملل و نحل نویسان و مورخـان ایرانی قسمت هایی از آن را برای ما باقی گذارده اند. از این میان کامل ترین گزارش به کتاب الملل و النحل عبدالکریم شهرستانی مربوط می شود که در حدود سال ۵۲۱ق/۱۱۲۷م، پس از مرگ حسن صباح، نوشته شده است. شهرستانی در انتهای جزء اول کتاب خود قسمت هایی از الفصول حسن را آورده است. در این رساله حسن در ۴ فصل می کوشد تا نشان دهد که عقل انسان به تنهایی قادر به شناخت خداوند نیست و برای معرفت به خدا نیاز به «معلمی صادق» است و این معلم کسی جز امام معصوم نیست.
فصول اربعه حسن صباح
...
wikifeqh: تعلیمیه
دانشنامه آزاد فارسی
تَعلیمیه
عنوانی دیگر از اسماعیلیه، معتقد به «اصل تعلیم». اهل تعلیم در قرن ۵ق از میان اسماعیلیان نزاری برخاستند و گفتند خداشناسی به عقل و نظر نیست و عقلیات را نمی توان حجت قرار داد، بلکه خداشناسی و رسیدن به حقایق فقط در سایۀ تعلیمِ امامِ معصوم امکان پذیر است و هر عصری را امامی معصوم است تا مردم از تعلیم او متعلم و متدین شوند. ظاهراً باور تعلیمیه از دعوت جدید حسن صباح و پیروانش سرچشمه گرفته است.
عنوانی دیگر از اسماعیلیه، معتقد به «اصل تعلیم». اهل تعلیم در قرن ۵ق از میان اسماعیلیان نزاری برخاستند و گفتند خداشناسی به عقل و نظر نیست و عقلیات را نمی توان حجت قرار داد، بلکه خداشناسی و رسیدن به حقایق فقط در سایۀ تعلیمِ امامِ معصوم امکان پذیر است و هر عصری را امامی معصوم است تا مردم از تعلیم او متعلم و متدین شوند. ظاهراً باور تعلیمیه از دعوت جدید حسن صباح و پیروانش سرچشمه گرفته است.
wikijoo: تعلیمیه
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید