[ویکی فقه] تعصب قوم ابراهیم (قرآن). طاغوت ها و دشمنان یکتاپرستی در تحریک توده های ناآگاه، همواره از تعصبات مذهبی به نفع مقاصد شوم خود سوءاستفاده می کنند و به غیرت و حمیت مردم نسبت به مقدّسات متوسّل می شوند.
قوم ابراهیم، مردمی متعصب در عقاید شرک آلود خود:•«وحاجه قومه قال اتحـجونی فی الله وقد هدن ولا اخاف ما تشرکون به الا ان یشاء ربی شیــا وسع ربی کل شیء علمـا افلا تتذکرون:و قوم او با وی (درباره توحید) به جدال و ستیز برخاستند، گفت: آیا با من درباره خدا مجادله می کنید در حالی که او مرا (به یقین علمی و عینی) هدایت نموده؟ و من از آنچه شما شریک او می سازید نمی هراسم، جز آنکه پروردگارم (درباره من) چیزی بخواهد؛ دانش خداوند همه چیز را فرا گرفته است، آیا متذکر نمی شوید». •«قالوا ءانت فعلت هـذا بـالهتنا یـابرهیم قالوا حرقوه وانصروا ءالهتکم...:(چون او را حاضر نمودند) گفتند: ای ابراهیم، آیا تو این (عمل زشت هولناک) را درباره خدایان ما انجام داده ای؟گفتند: او را بسوزانید و خدایانتان را یاری دهید اگر (به راستی) کاری خواهید کرد.» •«انما تعبدون من دون الله اوثـنـا وتخلقون افکـا... فما کان جواب قومه الا ان قالوا اقتلوه او حرقوه...:جز این نیست که شما غیر از خدا بت هایی (بی اثر) را می پرستید، و (در نام گذاری آنها به اله و شفیع و مقرّب) دروغی می بافید؛ بی شک کسانی که به جای خدا می پرستید مالک هیچ نوع روزی برای شما نیستند، پس روزی را فقط از نزد خدا بطلبید و او را بپرستید و او را سپاس گزارید، که همه به سوی او بازگردانده می شوید.پس جواب قوم او جز این نبود که گفتند: او را بکشید یا بسوزانید! (و او را در آتش افکندند) پس خداوند او را از آتش نجات بخشید، حقّا در این (شیوه نجات دادن) نشانه هایی است (از توحید و قدرت او) برای گروهی که ایمان می آورند.»
تفسیر آیه اول
وحاجه قومه...: از این آیه به خوبی استفاده می شود که جمعیت بت پرستان قوم ابراهیم تلاش و کوشش داشتند که به هر قیمتی که ممکن است او را از عقیده خود باز دارند، و به آئین بت پرستی بکشانند ولی او با نهایت شهامت مقاومت کرد و با دلائل منطقی سخنان همه را پاسخ گفت. در اینکه آنها به چه منطقی در برابر ابراهیم متوسل شدند، در این آیات صریحا چیزی نیامده است، ولی از پاسخ ابراهیم اجمالا روشن می شود که آنها او را تهدید به کیفر و خشم خدایان و بت ها کردند، و او را از مخالفت آنان بیم دادند، زیرا در دنباله آیه از زبان ابراهیم چنین می خوانیم: من هرگز از بت های شما نمی ترسم زیرا آنها قدرتی ندارند که به کسی زیان برسانند" (وَ لا أَخافُ ما تُشْرِکُونَ بِهِ )." هیچکس و هیچ چیز نمی تواند به من زیانی برساند مگر اینکه خدا بخواهد" تعبیر «حاجَّهُ قَوْمُهُ»می فهماند که اهل باطل، تعصّب دارند.آن گونه که اگر بدهکار را آرام بگذارند طلبکار می شود، قوم منحرف هم به جای شرم از شرک خود، قد علم کرده احتجاج می کنند، و تعبیر «أَ تُحاجُّونِّی فِی اللَّهِ» باین معنا است که تعصّب و پافشاری اهل باطل، شگفت آور است.
تفسیر آیه دوم
ءانت فعلت...: ابراهیم ع به طور قطع عمل شکستن بت ها را به بت بزرگ نسبت داد، ولی تمام قرائن شهادت می داد که او قصد جدی از این سخن ندارد، بلکه می خواسته است عقائد مسلم بت پرستان را که خرافی و بی اساس بوده است به رخ آنها بکشد، به آنها بفهماند که این سنگ و چوب های بی جان آن قدر بی عرضه اند که حتی نمی توانند یک جمله سخن بگویند و از عبادت کنندگان شان یاری بطلبند، تا چه رسد که بخواهند به حل مشکلات آنها بپردازند! در روایتی که در کتاب کافی از امام صادق ع نقل شده می خوانیم:«انما قال بل فعله کبیرهم ارادة الاصلاح، و دلالة علی انهم لا یفعلون، ثم قال و اللَّه ما فعلوه و ما کذب:ابراهیم این سخن را به خاطر آن گفت که می خواست افکار آنها را اصلاح کند، و به آنها بگوید که چنین کاری از بت ها ساخته نیست، سپس امام اضافه فرمود: به خدا سوگند بت ها دست به چنان کاری نزده بودند، ابراهیم نیز دروغ نگفت.» نکته دیگری که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که سخنان ابراهیم، بت پرستان را تکان داد، و وجدان خفته آنها را بیدار کرد و فطرت توحیدی آنها را از پشت پرده های تعصب و جهل و غرور آشکار ساخت. (فَرَجَعُوا إِلی أَنْفُسِهِمْ فَقالُوا إِنَّکُمْ أَنْتُمُ الظَّالِمُونَ )و در واقع تمام مقصود ابراهیم از شکستن بتها همین بود، هدف شکستن فکر بت پرستی و روح بت پرستی بود، و گرنه شکستن بت فایده ای ندارد. تعبیر «حَرِّقُوهُ وَ انْصُرُوا آلِهَتَکُمْ» در آیه ۶۸ سوره انبیا ما را متوجه این نکته می کند که تعصّبات نابجا، انسان را تا مرز سوزاندن پیامبر خداوند به پیش می برد.گرچه حضرت ابراهیم ع با استدلالات عملی و منطقی ، همه بت پرستان را محکوم کرد و خودشان هم در دل به این محکومیت اعتراف کردند، ولی لجاجت و تعصب شدید آنها مانع از پذیرش حق شد، به همین دلیل جای تعجب نیست که تصمیم بسیار شدید و خطرناکی در باره ابراهیم گرفتند و آن کشتن ابراهیم به بدترین صورت یعنی سوزاندن و خاکستر کردن بود!.
تفسیر آیه سوم
...
قوم ابراهیم، مردمی متعصب در عقاید شرک آلود خود:•«وحاجه قومه قال اتحـجونی فی الله وقد هدن ولا اخاف ما تشرکون به الا ان یشاء ربی شیــا وسع ربی کل شیء علمـا افلا تتذکرون:و قوم او با وی (درباره توحید) به جدال و ستیز برخاستند، گفت: آیا با من درباره خدا مجادله می کنید در حالی که او مرا (به یقین علمی و عینی) هدایت نموده؟ و من از آنچه شما شریک او می سازید نمی هراسم، جز آنکه پروردگارم (درباره من) چیزی بخواهد؛ دانش خداوند همه چیز را فرا گرفته است، آیا متذکر نمی شوید». •«قالوا ءانت فعلت هـذا بـالهتنا یـابرهیم قالوا حرقوه وانصروا ءالهتکم...:(چون او را حاضر نمودند) گفتند: ای ابراهیم، آیا تو این (عمل زشت هولناک) را درباره خدایان ما انجام داده ای؟گفتند: او را بسوزانید و خدایانتان را یاری دهید اگر (به راستی) کاری خواهید کرد.» •«انما تعبدون من دون الله اوثـنـا وتخلقون افکـا... فما کان جواب قومه الا ان قالوا اقتلوه او حرقوه...:جز این نیست که شما غیر از خدا بت هایی (بی اثر) را می پرستید، و (در نام گذاری آنها به اله و شفیع و مقرّب) دروغی می بافید؛ بی شک کسانی که به جای خدا می پرستید مالک هیچ نوع روزی برای شما نیستند، پس روزی را فقط از نزد خدا بطلبید و او را بپرستید و او را سپاس گزارید، که همه به سوی او بازگردانده می شوید.پس جواب قوم او جز این نبود که گفتند: او را بکشید یا بسوزانید! (و او را در آتش افکندند) پس خداوند او را از آتش نجات بخشید، حقّا در این (شیوه نجات دادن) نشانه هایی است (از توحید و قدرت او) برای گروهی که ایمان می آورند.»
تفسیر آیه اول
وحاجه قومه...: از این آیه به خوبی استفاده می شود که جمعیت بت پرستان قوم ابراهیم تلاش و کوشش داشتند که به هر قیمتی که ممکن است او را از عقیده خود باز دارند، و به آئین بت پرستی بکشانند ولی او با نهایت شهامت مقاومت کرد و با دلائل منطقی سخنان همه را پاسخ گفت. در اینکه آنها به چه منطقی در برابر ابراهیم متوسل شدند، در این آیات صریحا چیزی نیامده است، ولی از پاسخ ابراهیم اجمالا روشن می شود که آنها او را تهدید به کیفر و خشم خدایان و بت ها کردند، و او را از مخالفت آنان بیم دادند، زیرا در دنباله آیه از زبان ابراهیم چنین می خوانیم: من هرگز از بت های شما نمی ترسم زیرا آنها قدرتی ندارند که به کسی زیان برسانند" (وَ لا أَخافُ ما تُشْرِکُونَ بِهِ )." هیچکس و هیچ چیز نمی تواند به من زیانی برساند مگر اینکه خدا بخواهد" تعبیر «حاجَّهُ قَوْمُهُ»می فهماند که اهل باطل، تعصّب دارند.آن گونه که اگر بدهکار را آرام بگذارند طلبکار می شود، قوم منحرف هم به جای شرم از شرک خود، قد علم کرده احتجاج می کنند، و تعبیر «أَ تُحاجُّونِّی فِی اللَّهِ» باین معنا است که تعصّب و پافشاری اهل باطل، شگفت آور است.
تفسیر آیه دوم
ءانت فعلت...: ابراهیم ع به طور قطع عمل شکستن بت ها را به بت بزرگ نسبت داد، ولی تمام قرائن شهادت می داد که او قصد جدی از این سخن ندارد، بلکه می خواسته است عقائد مسلم بت پرستان را که خرافی و بی اساس بوده است به رخ آنها بکشد، به آنها بفهماند که این سنگ و چوب های بی جان آن قدر بی عرضه اند که حتی نمی توانند یک جمله سخن بگویند و از عبادت کنندگان شان یاری بطلبند، تا چه رسد که بخواهند به حل مشکلات آنها بپردازند! در روایتی که در کتاب کافی از امام صادق ع نقل شده می خوانیم:«انما قال بل فعله کبیرهم ارادة الاصلاح، و دلالة علی انهم لا یفعلون، ثم قال و اللَّه ما فعلوه و ما کذب:ابراهیم این سخن را به خاطر آن گفت که می خواست افکار آنها را اصلاح کند، و به آنها بگوید که چنین کاری از بت ها ساخته نیست، سپس امام اضافه فرمود: به خدا سوگند بت ها دست به چنان کاری نزده بودند، ابراهیم نیز دروغ نگفت.» نکته دیگری که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که سخنان ابراهیم، بت پرستان را تکان داد، و وجدان خفته آنها را بیدار کرد و فطرت توحیدی آنها را از پشت پرده های تعصب و جهل و غرور آشکار ساخت. (فَرَجَعُوا إِلی أَنْفُسِهِمْ فَقالُوا إِنَّکُمْ أَنْتُمُ الظَّالِمُونَ )و در واقع تمام مقصود ابراهیم از شکستن بتها همین بود، هدف شکستن فکر بت پرستی و روح بت پرستی بود، و گرنه شکستن بت فایده ای ندارد. تعبیر «حَرِّقُوهُ وَ انْصُرُوا آلِهَتَکُمْ» در آیه ۶۸ سوره انبیا ما را متوجه این نکته می کند که تعصّبات نابجا، انسان را تا مرز سوزاندن پیامبر خداوند به پیش می برد.گرچه حضرت ابراهیم ع با استدلالات عملی و منطقی ، همه بت پرستان را محکوم کرد و خودشان هم در دل به این محکومیت اعتراف کردند، ولی لجاجت و تعصب شدید آنها مانع از پذیرش حق شد، به همین دلیل جای تعجب نیست که تصمیم بسیار شدید و خطرناکی در باره ابراهیم گرفتند و آن کشتن ابراهیم به بدترین صورت یعنی سوزاندن و خاکستر کردن بود!.
تفسیر آیه سوم
...
wikifeqh: تعصب_قوم_ ابراهیم_(قرآن)