[ویکی فقه] تعارض مجاز و اضمار، تنافی میان دو احتمال مجاز و اضمار در یک کلام را می گویند.
تعارض مجاز و اضمار، عبارت است از آن که در کلامی هم اضمار و هم مجاز احتمال داده می شود.
مثال
مانند سخن خداوند : «واسئل القریة» که احتمال دارد کلمه «اهل» در تقدیر باشد؛ یعنی «واسئل اهل القریة» و احتمال دارد که «قریه» به صورت مجازی به جای «اهل قریه»؛ استعمال شده باشد.در این که هنگام تعارض اضمار و مجاز کدام یک بر دیگری ترجیح دارد، میان اصولی ها سه نظر وجود دارد:۱. « فخر رازی »؛ « قاضی زکریا »؛ « بیضاوی »؛ « صفی هندی » و برخی از عالمان شیعه ، به عدم ترجیح هر یک از مجاز و اضمار بر دیگری معتقدند؛۲. بعضی دیگر از عالمان شیعه اضمار را بر مجاز مقدم می دارند؛۳. بیشتر اصولی ها مجاز را بر اضمار ترجیح می دهند.
تعارض مجاز و اضمار، عبارت است از آن که در کلامی هم اضمار و هم مجاز احتمال داده می شود.
مثال
مانند سخن خداوند : «واسئل القریة» که احتمال دارد کلمه «اهل» در تقدیر باشد؛ یعنی «واسئل اهل القریة» و احتمال دارد که «قریه» به صورت مجازی به جای «اهل قریه»؛ استعمال شده باشد.در این که هنگام تعارض اضمار و مجاز کدام یک بر دیگری ترجیح دارد، میان اصولی ها سه نظر وجود دارد:۱. « فخر رازی »؛ « قاضی زکریا »؛ « بیضاوی »؛ « صفی هندی » و برخی از عالمان شیعه ، به عدم ترجیح هر یک از مجاز و اضمار بر دیگری معتقدند؛۲. بعضی دیگر از عالمان شیعه اضمار را بر مجاز مقدم می دارند؛۳. بیشتر اصولی ها مجاز را بر اضمار ترجیح می دهند.
wikifeqh: دوران_بین_مجاز_و_اضمار