[ویکی فقه] ترکیب کلیات خمس، از اصطلاحات علم منطق بوده و به ترکیب ثانوی بعضی از کلیات خمس با بعضی دیگر اطلاق می شود.
تعاریف حدّی و رسمی از ترکیب کلیات خمس پدید می آیند، اما گاهی به جای اجزای تعریف، حد یا رسم آن آورده می شود و بر اثر این ترکیب ثانوی، عناوین و اسامی کلیات خمس هم با هم ترکیب می شوند و تعابیری مثل «جنسِ فصل»، «فصلِ فصل»، «جنسِ عرض عام»، «جنسِ خاصه»، «فصلِ جنس» و… پدید می آید؛
بیان مثال
۱.ترکیب جنس با فصل؛ برای مثال «ناطق» فصل انسان است و «ذوالنفس» یا «مدرک» که جنس ناطق اند، «جنسِ فصل انسان» می شوند.۲.ترکیب جنس با عرض عام؛ برای مثال «سیاه» یا «سفید» عرض عام انسان اند و «ملَوّن» (دارای رنگ) که جنس آنهاست، «جنسِ عرض عام انسان» می شود.۳.ترکیب جنس با عرض خاص؛ برای مثال «مشی» خاصه است برای حیوان که جنس انسان است و در نتیجه «جنسِ خاصه انسان» می شود.بر این منوال به ترکیبات زیادی می توان دست یافت.
تعاریف حدّی و رسمی از ترکیب کلیات خمس پدید می آیند، اما گاهی به جای اجزای تعریف، حد یا رسم آن آورده می شود و بر اثر این ترکیب ثانوی، عناوین و اسامی کلیات خمس هم با هم ترکیب می شوند و تعابیری مثل «جنسِ فصل»، «فصلِ فصل»، «جنسِ عرض عام»، «جنسِ خاصه»، «فصلِ جنس» و… پدید می آید؛
بیان مثال
۱.ترکیب جنس با فصل؛ برای مثال «ناطق» فصل انسان است و «ذوالنفس» یا «مدرک» که جنس ناطق اند، «جنسِ فصل انسان» می شوند.۲.ترکیب جنس با عرض عام؛ برای مثال «سیاه» یا «سفید» عرض عام انسان اند و «ملَوّن» (دارای رنگ) که جنس آنهاست، «جنسِ عرض عام انسان» می شود.۳.ترکیب جنس با عرض خاص؛ برای مثال «مشی» خاصه است برای حیوان که جنس انسان است و در نتیجه «جنسِ خاصه انسان» می شود.بر این منوال به ترکیبات زیادی می توان دست یافت.
wikifeqh: ترکیب_کلیات_خمس