ترکمن اباد

ترکمن آباد. ترکمن آباد ( به ترکمنی: Türkmenabat ) ( به ترکمنی: Türkmenabat، تۆرکمن آبات ) یا چهارجوی ( به ترکمنی: Çärjew، چأرجو ) نام شهری است در ترکمنستان و مرکز استان لب آب است. اولین سرشماری عمومی ترکمنستان که در سال ۱۹۹۵ انجام شد، ۳۱۰۳ تاجیک را در جمعیت۴/۴ میلیون نفری ( ۰/۷ درصد ) نشان داد که بیشتر آنها ( ۱۹۲۲ نفر ) در استان های شرقی لب آب و ماری در مرزهای افغانستان و ازبکستان متمرکز شده اند. [ ۲] که این ایرانی تبار بودن مردم این منطقه را تأیید می کند این شهر همان آمُل، شهر کهن ایرانی در آسیای میانه است. [ ۳] آمل در سده های میانه به نام آمویه و امو معروف بود و بعداً در زمان تیموریان چهارجوی نام گرفت. [ ۴] دولت ترکمنستان به تازگی نام چهارجوی را به ترکمن آباد تغییر داده است.
این شهر در کرانه باختری رودخانه آمودریا قرار دارد و چهارراه راه های ترکمنستان و مرکز اتصال خطوط ریل و بندرگاه رودخانه ای مهم بین جمهوری ازبکستان و ترکمنستان است. [ ۵] این شهر دارای آب های جاری فراوان برای باغ داری و کشاورزی است.
آمل از شهرهای کهن ایرانی بود. برای آن که نام آن با آمل مازندران اشتباه نشود آن را آملِ کویر یا آملِ زَم نیز می گفتند. زم نام ایرانی قدیم شهری است در نزدیکی چهارجوی که امروزه کرکی نامیده می شود. [ ۶] آمودریا در اصل به معنای رود شهر آمو است. آمو کوتاه شدهٔ آمل است؛ اما این آمل در خراسان بوده است نه در طبرستان ( مازندران امروزی ) . ولی نسب اصلی این قوم در آمل طبرستان بوده است. نام آمل برگرفته از نام آماردها بوده که به گفتهٔ ریچارد فرای، [ ۷] آملی کورت[ ۸] و کریستوفر برونر، [ ۹] آریایی بوده اند، و به مردمان سکا و داهه پیوند داده شده اند. [ ۱۰] نام شهر امروزی آمل برمی گردد به زندگی آنان در آن گستره. همچنین آن که دو آمل، یکی در مازندران و دیگری در گسترهٔ آمودریا، جای داشته که به مهاجرت قبیله ای ایرانی بنام آماردی یا مردی بازمی گردد. آمل ( چهارجوی ) در دوران های گوناگون بخشی از ایران بوده است. بنا بر قراردادی که میان نادرشاه و ابوالفیض خان، حاکم بخارا بسته شد آمودریا مرز طبیعی ایران و بخارا بود و سرزمینهای جنوبی آمودریا از بلخ تا چهارجوی ( آمل ) بخشی از خاک ایران شد. [ ۱۱]