[ویکی فقه] ترتیل قرآن (علوم قرآنی). درست، شمرده و شیوا خواندن قرآن مجید را ترتیل قرآن گویند.
«ترتیل» عبارت از درست، شمرده و شیوا خواندن قرآن مجید است.
آیه مربوطه
خداوند در آیه ۳ سوره مزمل می فرماید: (... ورتل القرآن ترتیلا)؛ "و قرآن را شمرده شمرده بخوان".
روایتی از امام علی
امام علی علیه السّلام می فرماید: «الترتیل تجوید الحروف و معرفة الوقوف؛ ترتیل خوب ادا کردن حروف و آشنایی به وقف های قرآن است».
ترتیل در بیان دیگران
...
«ترتیل» عبارت از درست، شمرده و شیوا خواندن قرآن مجید است.
آیه مربوطه
خداوند در آیه ۳ سوره مزمل می فرماید: (... ورتل القرآن ترتیلا)؛ "و قرآن را شمرده شمرده بخوان".
روایتی از امام علی
امام علی علیه السّلام می فرماید: «الترتیل تجوید الحروف و معرفة الوقوف؛ ترتیل خوب ادا کردن حروف و آشنایی به وقف های قرآن است».
ترتیل در بیان دیگران
...
wikifeqh: ترتیل_قرآن_(علوم_قرآنی)
[ویکی فقه] ترتیل قرآن (قرآن). ترتیل قرآن به زیبایی و روانی در قرائت همراه با اداء واضح کلمات و تانی و تدبر در آیات گفته می شود.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم مامور شد که قرآن را، همراه با ترتیل تلاوت کند:یـایها المزمل• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا.ای جامه به خود پیچیده! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان. در الدر المنثور است که عسکری در کتاب مواعظ از علی علیه السّلام روایت کرده که فرمود: از صلی الله علیه و آله وسلّم پرسیدند معنای و رتل القرآن ترتیلا چیست؟ فرمود: حروفش را واضح بگویی، و چون خواندن شعر صدای خود را ترجیع ندهی نه مانند بحر طویل یکسره باشد و نه مانند شعر پاره پاره، وقتی به عجائبش بر می خوری در آنجا بایستی، (و با تکرار آن) دل را به حرکت در آوری، و زنهار! همتتان این نباشد که زودتر به آخر سوره برسید. نظیر این معنا را کلینی در کافی به سند خود از عبدالله بن سلیمان از امام صادق از علی علیه السّلام به این عبارت نقل کرده که فرمود: یعنی حروف آن را واضح بگویید، و مانند خواندن شعر، به صوت خود ترجیع ندهید، و مانند ریگ، درهم وبرهمش مکنید، بلکه با (تکرار) آیاتش دلهای مبتلا به قساوت را از قساوت تهی کنید، و هم هیچ یک از شما این نباشد که زودتر سوره را تمام کنید. و در همان کتاب است که ابن ابی شیبه از طاووس روایت کرده که گفت: از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم پرسیدند کدامیک از مردم قرآن را بهتر می خوانند؟ فرمود: آن کس که وقتی تلاوتش را می شنوی احساس کنی که او از خدا می ترسد. و در اصول کافی به سند خود از علی بن ابی حمزه روایت کرده که گفت: امام صادق علیه السّلام فرمود: قرآن نباید به سرعت خوانده شود، بلکه باید ترتیل شود، پس وقتی به آیه ای بر می خوری که در آن سخن از بهشت رفته، همانجا بایست و از خدای عزّوجلّ درخواست بهشت کن، و چون به آیه مربوط به دوزخ می رسی از خدا بخواه تا از آتش پناهت دهد. و در مجمع البیان در معنای ترتیل از ابی بصیر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که فرمود: ترتیل آن است که در آن مکث کنی و صوتت را نیکو گردانی».
زمینه دریافت وحی به پیامبر
ترتیل قرآن در نیمه شب، فراهم کننده زمینه دریافت وحی الهی برای پیامبر صلی الله علیه وآله بود:یـایها المزمل• قم الیل الا قلیلا• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا• انا سنلقی علیک قولا ثقیلا.ای جامه به خود پیچیده! شب را، جز کمی، بپاخیز! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان چرا که ما بزودی سخنی سنگین به تو القا خواهیم کرد!
← دیدگاه مفسرین
نیمه شب، زمانی مناسب برای ترتیل قرآن، خواندن همراه با تانی و تامل می باشد:قم الیل الا قلیلا• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا.شب را، جز کمی، بپاخیز! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان گرچه مخاطب در این آیات، شخص پیامبر صلی الله علیه وآله است، ولی ذیل سوره نشان می دهد که مؤمنان هم در این برنامه با شخص پیامبر صلی الله علیه وآله همگام بودند، اکنون سخن در این است که آیا این قیام و شب زنده داری در اوائل دعوت پیامبر صبر همگان واجب بوده است یا نه؟بعضی از مفسران معتقدند، این امر واجب بوده، بعدا آیه آخر سوره این حکم را نسخ کرده، و فاصله آن حدود یک سال بوده است.حتی بعضی معتقدند که این حکم قبل از تشریع نمازهای پنجگانه بوده، و پس از آنکه نمازهای پنجگانه تشریع شد، این حکم نسخ گردید.ولی همانطور که مرحوم طبرسی در مجمع البیان نیز آورده، در ظاهر آیات این سوره چیزی که دلیل بر نسخ باشد به چشم نمی خورد، و بهتر آن است که گفته شود، این قیام و عبادت، مستحب و سنت مؤکد بوده، و هرگز جنبه وجوب نداشته است، جز در مورد شخص پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله که طبق بعضی از آیات دیگر قرآن نماز شب بر او واجب بوده است، و مانعی ندارد که این مساله برای پیامبر صلی الله علیه وآله واجب باشد، و بر مسلمین مستحب، از این گذشته آنچه در آیات فوق آمده منحصر به نماز شب نیست، چرا که نماز شب نیمی از شب، یا دو ثلث از شب و یا حتی یک ثلث از شب را اشغال نمی کند آنچه در آیه مطرح است قیام برای ترتیل قرآن است.بنابراین در اوائل کار این حکم به صورت مستحب مؤکدی بوده، و بعد تخفیف داده شده است، و با توجه به اینکه در آغاز هر کار مخصوصا در اوائل یک انقلاب بزرگ همیشه توان و نیروی بیشتری لازم است، جای تعجب نیست که یک چنین دستور فوق العاده به پیامبر صلی الله علیه وآله و مسلمانان داده شده باشد که قسمت زیادی از شب را بیدار بمانند، و به محتوای این برنامه جدید و تعلیمات انقلابی آن آشنا گردند، و علاوه بر آگاهی، خود را برای پیاده کردن آن از نظر روحیه بسازند.
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم مامور شد که قرآن را، همراه با ترتیل تلاوت کند:یـایها المزمل• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا.ای جامه به خود پیچیده! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان. در الدر المنثور است که عسکری در کتاب مواعظ از علی علیه السّلام روایت کرده که فرمود: از صلی الله علیه و آله وسلّم پرسیدند معنای و رتل القرآن ترتیلا چیست؟ فرمود: حروفش را واضح بگویی، و چون خواندن شعر صدای خود را ترجیع ندهی نه مانند بحر طویل یکسره باشد و نه مانند شعر پاره پاره، وقتی به عجائبش بر می خوری در آنجا بایستی، (و با تکرار آن) دل را به حرکت در آوری، و زنهار! همتتان این نباشد که زودتر به آخر سوره برسید. نظیر این معنا را کلینی در کافی به سند خود از عبدالله بن سلیمان از امام صادق از علی علیه السّلام به این عبارت نقل کرده که فرمود: یعنی حروف آن را واضح بگویید، و مانند خواندن شعر، به صوت خود ترجیع ندهید، و مانند ریگ، درهم وبرهمش مکنید، بلکه با (تکرار) آیاتش دلهای مبتلا به قساوت را از قساوت تهی کنید، و هم هیچ یک از شما این نباشد که زودتر سوره را تمام کنید. و در همان کتاب است که ابن ابی شیبه از طاووس روایت کرده که گفت: از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم پرسیدند کدامیک از مردم قرآن را بهتر می خوانند؟ فرمود: آن کس که وقتی تلاوتش را می شنوی احساس کنی که او از خدا می ترسد. و در اصول کافی به سند خود از علی بن ابی حمزه روایت کرده که گفت: امام صادق علیه السّلام فرمود: قرآن نباید به سرعت خوانده شود، بلکه باید ترتیل شود، پس وقتی به آیه ای بر می خوری که در آن سخن از بهشت رفته، همانجا بایست و از خدای عزّوجلّ درخواست بهشت کن، و چون به آیه مربوط به دوزخ می رسی از خدا بخواه تا از آتش پناهت دهد. و در مجمع البیان در معنای ترتیل از ابی بصیر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که فرمود: ترتیل آن است که در آن مکث کنی و صوتت را نیکو گردانی».
زمینه دریافت وحی به پیامبر
ترتیل قرآن در نیمه شب، فراهم کننده زمینه دریافت وحی الهی برای پیامبر صلی الله علیه وآله بود:یـایها المزمل• قم الیل الا قلیلا• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا• انا سنلقی علیک قولا ثقیلا.ای جامه به خود پیچیده! شب را، جز کمی، بپاخیز! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان چرا که ما بزودی سخنی سنگین به تو القا خواهیم کرد!
← دیدگاه مفسرین
نیمه شب، زمانی مناسب برای ترتیل قرآن، خواندن همراه با تانی و تامل می باشد:قم الیل الا قلیلا• او زد علیه ورتل القرءان ترتیلا.شب را، جز کمی، بپاخیز! یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تامل بخوان گرچه مخاطب در این آیات، شخص پیامبر صلی الله علیه وآله است، ولی ذیل سوره نشان می دهد که مؤمنان هم در این برنامه با شخص پیامبر صلی الله علیه وآله همگام بودند، اکنون سخن در این است که آیا این قیام و شب زنده داری در اوائل دعوت پیامبر صبر همگان واجب بوده است یا نه؟بعضی از مفسران معتقدند، این امر واجب بوده، بعدا آیه آخر سوره این حکم را نسخ کرده، و فاصله آن حدود یک سال بوده است.حتی بعضی معتقدند که این حکم قبل از تشریع نمازهای پنجگانه بوده، و پس از آنکه نمازهای پنجگانه تشریع شد، این حکم نسخ گردید.ولی همانطور که مرحوم طبرسی در مجمع البیان نیز آورده، در ظاهر آیات این سوره چیزی که دلیل بر نسخ باشد به چشم نمی خورد، و بهتر آن است که گفته شود، این قیام و عبادت، مستحب و سنت مؤکد بوده، و هرگز جنبه وجوب نداشته است، جز در مورد شخص پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله که طبق بعضی از آیات دیگر قرآن نماز شب بر او واجب بوده است، و مانعی ندارد که این مساله برای پیامبر صلی الله علیه وآله واجب باشد، و بر مسلمین مستحب، از این گذشته آنچه در آیات فوق آمده منحصر به نماز شب نیست، چرا که نماز شب نیمی از شب، یا دو ثلث از شب و یا حتی یک ثلث از شب را اشغال نمی کند آنچه در آیه مطرح است قیام برای ترتیل قرآن است.بنابراین در اوائل کار این حکم به صورت مستحب مؤکدی بوده، و بعد تخفیف داده شده است، و با توجه به اینکه در آغاز هر کار مخصوصا در اوائل یک انقلاب بزرگ همیشه توان و نیروی بیشتری لازم است، جای تعجب نیست که یک چنین دستور فوق العاده به پیامبر صلی الله علیه وآله و مسلمانان داده شده باشد که قسمت زیادی از شب را بیدار بمانند، و به محتوای این برنامه جدید و تعلیمات انقلابی آن آشنا گردند، و علاوه بر آگاهی، خود را برای پیاده کردن آن از نظر روحیه بسازند.
wikifeqh: ترتیل_قرآن_(قرآن)