ترتیب نزول ایات

[ویکی فقه] ترتیب نزول آیات. در این مقاله به بررسی کیفیت نزول آیات و چینش آن ها در سوره معین می پردازیم.
این که آیات قرآن به صورتی متفرق و فاقد نظمی خاص نازل شده و سپس بدون نظمی منطقی در سوره های مختلف قرار گرفته باشند، گمانی باطل است؛ آیات بیشتر سوره های قرآن یکباره نازل شده اند.
شیوه نزول قرآن
این مطلب افزون بر سوره های کوتاه، شامل بعضی از سوره های طولانی قرآن کریم نیز می شود؛ مانند: سوره انعام، مائده و توبه؛ اما آیات پاره ای از سوره های طولانی قرآن به صورت تدریجی نازل شد، و ترتیب تدوین آن در سوره نیز همان ترتیب طبیعی نزول بود؛ به این صورت که ابتدا (بسم الله الرحمن الرحیم) نازل می شد و آیات درپی آن می آمد تا این که بار دیگر (بسم الله الرحمن الرحیم) نازل می شد؛ که این خود نشانه اتمام سوره قبلی و آغاز نزول سوره دیگر بود.
روایاتی در شیوه نزول قرآن
در روایات متعددی به نقل از شیعه و اهل سنت به این مطلب تصریح شده است که امام صادق علیه السّلام می فرماید: «پایان یک سوره با نزول (بسم الله الرحمن الرحیم) دلیل بر این بود که سوره ای دیگر آغاز شده است». تنها در مواردی نادر و انگشت شمار، بنا به پاره ای روایات، رسول گرامی صلی الله علیه و آله وسلّم دستور داد تا آیه ای ضمن سوره ای قرار گیرد که قبلا نازل شده بود.