[ویکی فقه] تذکره عنوان شماری از کتاب ها و نیز عنوانی برای کتاب های شرح حال، مخصوصا شرح حال شعرا می باشد.
اولین زندگی نامه شاعران به زبان ترکی را میر علی شیر نوائی در ۸۹۷ به گویش چَغتایی نوشت.سِهیِ ادرنه ای (متوفی ۹۵۵)، اولین تذکره نویس عثمانی، مجالس النفائس میر علی شیر نوائی و دو اثر فارسی دیگر از این نوع، یعنی بهارستان جامی (تألیف ۸۹۲) و تذکرة الشعراء دولتشاه سمرقندی (تألیف ۸۹۲)، را می شناخت و در تألیف هشت بهشت به ترکی عثمانی که نگارش آن در ۹۴۵ به پایان رسید، این آثار را سرمشق خود قرار داد.
تعداد تذکره های مهم
مجموعاً ۲۴ تذکره مهم ترکی وجود دارد.آخرین تذکره را ابن الامین محمود کمال در ۱۳۰۹ ش/ ۱۹۳۰ نوشت.
روش نگارش و محتوا
این مجموعه های پیوسته که عثمانی ها عموماً با عنوان تذکره شعراء از آن ها یاد می کنند، جزئیات شایان توجهی در باره تاریخ ادبیات عثمانی دارند.مؤلفانِ این تذکره ها که غالباً از علما بودند، ذهنیت و علایق و سلیقه های این طبقه را منعکس می کردند.خودِ این تذکره ها منبع اصلی اطلاعات مفصّل در باره شرح حال تذکره نویسان به شمار می آمدند.تقریباً تمام تذکره نویسان، شاعر بودند، ازین رو در آثار تذکره نویسان معاصر خود یا پس از خود جای گاه ویژه ای داشتند.شرح حال شاعران در تذکره ها عموماً از تذکره های پیشین، منابع مستند دست دوم و منابع گوناگون شفاهی به دست می آمد.تذکره نویسان مانند مورخان مایل اند که با نوشتن «ذیل» زنجیره ای پیوسته از واقعیاتی که در آثار به ثبت رسیده است، عرضه کنند.نقل قول های شعری که همواره به پایان شرح حال ها افزوده می شد، عمدتاً از دیوان ها و مجموعه ها به دست می آمد.ترتیب و طول اطلاعات برای تعیین هویت شاعر، میان چند کلمه تا چند صفحه متفاوت است.غالباً مَخلصِ (=تخلصِ) شاعر، و در مورد سلاطین و دولت مردان و دیوانیان، نام آنان مدخل می شد.پس از مدخل، نام زادگاه یا محل سکونت آنان می آمد.در باره اصل و نسب و تاریخ تولد آنان، اطلاعاتی اندک، اما در باره تاریخ مرگ آنان اطلاعات بیشتری داده می شد.عموماً اطلاعات ما در باره تحصیلات شاعران، منحصر به آن دسته است که جزو علما بودند.اشاره به مشاغل و حِرَف شاعران، از یک کلمه نظیر «قاضی» و «ینی چری»، تا شرح های بسیار طولانی در باره پیشه شاعرانِ مشهورتر در نوسان است.در این تذکره ها بندرت به شخصیت یا ظاهر شاعران اشاره شده، اما تذکره های مفصّل تر گاهی مشتمل بر اطلاعات زندگی نامه ای و حکایت گونه و فرعی است.تذکرة الشعراهای ترکی عثمانی، مانند همتاهای عربی و فارسی خود، فهرست برداری، تنظیم، توصیف و نگهداری بهترین آثار ادبی عثمانی را برای استفاده نسل های آینده ضروری دانسته اند.
علت تألیف
...
اولین زندگی نامه شاعران به زبان ترکی را میر علی شیر نوائی در ۸۹۷ به گویش چَغتایی نوشت.سِهیِ ادرنه ای (متوفی ۹۵۵)، اولین تذکره نویس عثمانی، مجالس النفائس میر علی شیر نوائی و دو اثر فارسی دیگر از این نوع، یعنی بهارستان جامی (تألیف ۸۹۲) و تذکرة الشعراء دولتشاه سمرقندی (تألیف ۸۹۲)، را می شناخت و در تألیف هشت بهشت به ترکی عثمانی که نگارش آن در ۹۴۵ به پایان رسید، این آثار را سرمشق خود قرار داد.
تعداد تذکره های مهم
مجموعاً ۲۴ تذکره مهم ترکی وجود دارد.آخرین تذکره را ابن الامین محمود کمال در ۱۳۰۹ ش/ ۱۹۳۰ نوشت.
روش نگارش و محتوا
این مجموعه های پیوسته که عثمانی ها عموماً با عنوان تذکره شعراء از آن ها یاد می کنند، جزئیات شایان توجهی در باره تاریخ ادبیات عثمانی دارند.مؤلفانِ این تذکره ها که غالباً از علما بودند، ذهنیت و علایق و سلیقه های این طبقه را منعکس می کردند.خودِ این تذکره ها منبع اصلی اطلاعات مفصّل در باره شرح حال تذکره نویسان به شمار می آمدند.تقریباً تمام تذکره نویسان، شاعر بودند، ازین رو در آثار تذکره نویسان معاصر خود یا پس از خود جای گاه ویژه ای داشتند.شرح حال شاعران در تذکره ها عموماً از تذکره های پیشین، منابع مستند دست دوم و منابع گوناگون شفاهی به دست می آمد.تذکره نویسان مانند مورخان مایل اند که با نوشتن «ذیل» زنجیره ای پیوسته از واقعیاتی که در آثار به ثبت رسیده است، عرضه کنند.نقل قول های شعری که همواره به پایان شرح حال ها افزوده می شد، عمدتاً از دیوان ها و مجموعه ها به دست می آمد.ترتیب و طول اطلاعات برای تعیین هویت شاعر، میان چند کلمه تا چند صفحه متفاوت است.غالباً مَخلصِ (=تخلصِ) شاعر، و در مورد سلاطین و دولت مردان و دیوانیان، نام آنان مدخل می شد.پس از مدخل، نام زادگاه یا محل سکونت آنان می آمد.در باره اصل و نسب و تاریخ تولد آنان، اطلاعاتی اندک، اما در باره تاریخ مرگ آنان اطلاعات بیشتری داده می شد.عموماً اطلاعات ما در باره تحصیلات شاعران، منحصر به آن دسته است که جزو علما بودند.اشاره به مشاغل و حِرَف شاعران، از یک کلمه نظیر «قاضی» و «ینی چری»، تا شرح های بسیار طولانی در باره پیشه شاعرانِ مشهورتر در نوسان است.در این تذکره ها بندرت به شخصیت یا ظاهر شاعران اشاره شده، اما تذکره های مفصّل تر گاهی مشتمل بر اطلاعات زندگی نامه ای و حکایت گونه و فرعی است.تذکرة الشعراهای ترکی عثمانی، مانند همتاهای عربی و فارسی خود، فهرست برداری، تنظیم، توصیف و نگهداری بهترین آثار ادبی عثمانی را برای استفاده نسل های آینده ضروری دانسته اند.
علت تألیف
...
wikifeqh: تذکره_نویسی_ترکی