[ویکی فقه] تخریج الدلالات السمعیة (کتاب). کتاب تخریج الدلالات السمعیة اثر علی بن محمد خزاعی در موضوع تاریخ علوم به زبان عربی می باشد.او در این کتاب کارگزاران از جانب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم را یاد آور می شود.
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی (۷۱۰- ۷۸۹ ق) وی در یک خانواده اندلسی که به دانش و فقه مشهور بودند زاده شد. جد وی موسی بن سعود فقیه منصب قضاوت را در شهر « ادله » در اندلس در اوائل دوران دولة نصریة عهده دار بود. سپس فرزند فقیهش احمد بن موسی، جد مولف، جانشین وی شد اما به دلایل نامعلوم از این شهر کوچ کرد، و به غرناطه پایتخت حکومت نصریة رفت و در آنجا ابو عبدالله محمد بن محمد بن یوسف احمر سومین پادشاه بنی نصر وی را به منصب مسئول دیوان لشکریان گماشت. اما احمد پس از مدتی به تلمسان رفت و به همراه خود فرزندش محمد (پدر مؤلف) را نیز داشت. در تلمسان به سال ۷۱۰ هجری مؤلف به دنیا آمد بنابراین او تلمسانی المولد و اندلسی الاب و السلف است پدرش در تلمسان عهده دار برخی مشاغل در دربار شد و به خدمت المتوکل علی الله ابو سعید عثمان بن عبد الرحمن بن یحیی بن یغمراسن در آمد. اما به جهت اضطراب اوضاع و احوال در تلمسان که از جانب مرینی ها و زیانی ها برای در اختیار گرفتن شهر رخ می داد، از این رو مؤلف متوجه شهر فاس شد و متکفل شغلی در دربار سلطان مرینی ابو عنان فارس ملقب به المتوکل علی الله گشت. وی تا آخر زندگانی در خدمت سلاطین مرینی بود. وی نزد دانشمند تلمسانی ابو عبدالله ابن مرزوق ، محمد بن ابو بکر بلفیقی مشهور به ابن الحاج به شاگردی نشست. وی در علوم ادبی و نحو و لغت و نیز فقه و حدیث و شعر استاد بود و ابن احمر قصیده ای از او را که مؤلف در مدح المتوکل علی الله سروده، یاد آور شده است. وی به خوش خطی نیز معروف بود. تمام این ویژگی ها علاوه بر مهارتش در علم حساب او را فردی شایسته برای تصدی نویسندگی در دیوان ساخته بود.
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی (۷۱۰- ۷۸۹ ق) وی در یک خانواده اندلسی که به دانش و فقه مشهور بودند زاده شد. جد وی موسی بن سعود فقیه منصب قضاوت را در شهر « ادله » در اندلس در اوائل دوران دولة نصریة عهده دار بود. سپس فرزند فقیهش احمد بن موسی، جد مولف، جانشین وی شد اما به دلایل نامعلوم از این شهر کوچ کرد، و به غرناطه پایتخت حکومت نصریة رفت و در آنجا ابو عبدالله محمد بن محمد بن یوسف احمر سومین پادشاه بنی نصر وی را به منصب مسئول دیوان لشکریان گماشت. اما احمد پس از مدتی به تلمسان رفت و به همراه خود فرزندش محمد (پدر مؤلف) را نیز داشت. در تلمسان به سال ۷۱۰ هجری مؤلف به دنیا آمد بنابراین او تلمسانی المولد و اندلسی الاب و السلف است پدرش در تلمسان عهده دار برخی مشاغل در دربار شد و به خدمت المتوکل علی الله ابو سعید عثمان بن عبد الرحمن بن یحیی بن یغمراسن در آمد. اما به جهت اضطراب اوضاع و احوال در تلمسان که از جانب مرینی ها و زیانی ها برای در اختیار گرفتن شهر رخ می داد، از این رو مؤلف متوجه شهر فاس شد و متکفل شغلی در دربار سلطان مرینی ابو عنان فارس ملقب به المتوکل علی الله گشت. وی تا آخر زندگانی در خدمت سلاطین مرینی بود. وی نزد دانشمند تلمسانی ابو عبدالله ابن مرزوق ، محمد بن ابو بکر بلفیقی مشهور به ابن الحاج به شاگردی نشست. وی در علوم ادبی و نحو و لغت و نیز فقه و حدیث و شعر استاد بود و ابن احمر قصیده ای از او را که مؤلف در مدح المتوکل علی الله سروده، یاد آور شده است. وی به خوش خطی نیز معروف بود. تمام این ویژگی ها علاوه بر مهارتش در علم حساب او را فردی شایسته برای تصدی نویسندگی در دیوان ساخته بود.
[ویکی فقه] تخریج الدلالات السمعیه (کتاب). کتاب تخریج الدلالات السمعیة اثر علی بن محمد خزاعی در موضوع تاریخ علوم به زبان عربی می باشد.او در این کتاب کارگزاران از جانب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم را یاد آور می شود.
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی (۷۱۰- ۷۸۹ ق) وی در یک خانواده اندلسی که به دانش و فقه مشهور بودند زاده شد. جد وی موسی بن سعود فقیه منصب قضاوت را در شهر « ادله » در اندلس در اوائل دوران دولة نصریة عهده دار بود. سپس فرزند فقیهش احمد بن موسی، جد مولف، جانشین وی شد اما به دلایل نامعلوم از این شهر کوچ کرد، و به غرناطه پایتخت حکومت نصریة رفت و در آنجا ابو عبدالله محمد بن محمد بن یوسف احمر سومین پادشاه بنی نصر وی را به منصب مسئول دیوان لشکریان گماشت. اما احمد پس از مدتی به تلمسان رفت و به همراه خود فرزندش محمد (پدر مؤلف) را نیز داشت. در تلمسان به سال ۷۱۰ هجری مؤلف به دنیا آمد بنابراین او تلمسانی المولد و اندلسی الاب و السلف است پدرش در تلمسان عهده دار برخی مشاغل در دربار شد و به خدمت المتوکل علی الله ابو سعید عثمان بن عبد الرحمن بن یحیی بن یغمراسن در آمد. اما به جهت اضطراب اوضاع و احوال در تلمسان که از جانب مرینی ها و زیانی ها برای در اختیار گرفتن شهر رخ می داد، از این رو مؤلف متوجه شهر فاس شد و متکفل شغلی در دربار سلطان مرینی ابو عنان فارس ملقب به المتوکل علی الله گشت. وی تا آخر زندگانی در خدمت سلاطین مرینی بود. وی نزد دانشمند تلمسانی ابو عبدالله ابن مرزوق ، محمد بن ابو بکر بلفیقی مشهور به ابن الحاج به شاگردی نشست. وی در علوم ادبی و نحو و لغت و نیز فقه و حدیث و شعر استاد بود و ابن احمر قصیده ای از او را که مؤلف در مدح المتوکل علی الله سروده، یاد آور شده است. وی به خوش خطی نیز معروف بود. تمام این ویژگی ها علاوه بر مهارتش در علم حساب او را فردی شایسته برای تصدی نویسندگی در دیوان ساخته بود.
معرفی کتاب
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی علت نگارش این کتاب را اینگونه بیان می کند: چون دیدم برخی از کسانی که در معارف اسلامی قدم را سخی ندارند و از لوازم مورد نیاز جوینده دانش جز مداد و قلم چیزی را دارا نیستند، گمان می کنند که به عهده گرفتن کارهای حکومت و دربار بدعتی است که شخص را به گناه و معصیت می اندازد و بهتر آنست که کسی عهده دار این مناصب نشود، برای ریشه کردن این اندیشه ناصواب بر آن شدم که کتابی بنگارم که در آن روایات و اخباری را که دال بر وجود حرفه ها و صنایع و حرفه های شرعی در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم می باشد، جمع آوری نمایم. در این کتاب کارگزارانی را که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم آنها را به کار گماشته است یاد آور شده ام تا هر کس متصدی شغلی شرعی می شود بداند که عهده دار شغلی شده است که صحابی از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم عهده دار آن بوده است. از این رو باید حق این مقام را به جا آورد، و تمام تلاش خود را برای به پاداشتن حق در این مقام طبق مقتضای شرع مبذول دارد که در این صورت سنت را زنده و حسنه و ثواب را از آن خود کرده است. خزاعی کتاب خود را به ده جزء تقسیم نموده است: هشت جزء را به مشاغل و یک جزء را به حرف و جزء دیگر را به صناعات و بابی را نیز به خاتمه اختصاص داده است. اجزاء دهگانه کتاب مشتمل بر ۱۷۸ باب می باشد. وی همچنین برخی نکات لغوی را که به حال خواننده مفید است یاد آور شده و از این طریق احادیث وارده را شرح و توضیح داده است.
ویژگی ها و نواقص
ترتیبی که مؤلف در تنظیم مطالب کتاب رعایت کرده نشان از دقت وی و فرو نرفتن وی در وادی تکرار مطالب دارد. یکی دیگر از ویژگی های این کتاب اینست که مؤلف در ارجاع به مصادر کتاب خویش دقت کافی مبذول می دارد و با نص با احترام و امانت داری برخورد می نماید. شاید نسبت به زیاده روی مؤلف در تتبع معجم های لغوی خرده گیری شود چرا که وی در تفسیر یک لغت به معاجم زیادی مراجعه می کند، حال آنکه یکی از این میان از سایر آنها کفایت می کند.
سخه شناسی
...
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی (۷۱۰- ۷۸۹ ق) وی در یک خانواده اندلسی که به دانش و فقه مشهور بودند زاده شد. جد وی موسی بن سعود فقیه منصب قضاوت را در شهر « ادله » در اندلس در اوائل دوران دولة نصریة عهده دار بود. سپس فرزند فقیهش احمد بن موسی، جد مولف، جانشین وی شد اما به دلایل نامعلوم از این شهر کوچ کرد، و به غرناطه پایتخت حکومت نصریة رفت و در آنجا ابو عبدالله محمد بن محمد بن یوسف احمر سومین پادشاه بنی نصر وی را به منصب مسئول دیوان لشکریان گماشت. اما احمد پس از مدتی به تلمسان رفت و به همراه خود فرزندش محمد (پدر مؤلف) را نیز داشت. در تلمسان به سال ۷۱۰ هجری مؤلف به دنیا آمد بنابراین او تلمسانی المولد و اندلسی الاب و السلف است پدرش در تلمسان عهده دار برخی مشاغل در دربار شد و به خدمت المتوکل علی الله ابو سعید عثمان بن عبد الرحمن بن یحیی بن یغمراسن در آمد. اما به جهت اضطراب اوضاع و احوال در تلمسان که از جانب مرینی ها و زیانی ها برای در اختیار گرفتن شهر رخ می داد، از این رو مؤلف متوجه شهر فاس شد و متکفل شغلی در دربار سلطان مرینی ابو عنان فارس ملقب به المتوکل علی الله گشت. وی تا آخر زندگانی در خدمت سلاطین مرینی بود. وی نزد دانشمند تلمسانی ابو عبدالله ابن مرزوق ، محمد بن ابو بکر بلفیقی مشهور به ابن الحاج به شاگردی نشست. وی در علوم ادبی و نحو و لغت و نیز فقه و حدیث و شعر استاد بود و ابن احمر قصیده ای از او را که مؤلف در مدح المتوکل علی الله سروده، یاد آور شده است. وی به خوش خطی نیز معروف بود. تمام این ویژگی ها علاوه بر مهارتش در علم حساب او را فردی شایسته برای تصدی نویسندگی در دیوان ساخته بود.
معرفی کتاب
ابو السعود، علی بن محمد بن احمد بن موسی بن سعود الخزاعی علت نگارش این کتاب را اینگونه بیان می کند: چون دیدم برخی از کسانی که در معارف اسلامی قدم را سخی ندارند و از لوازم مورد نیاز جوینده دانش جز مداد و قلم چیزی را دارا نیستند، گمان می کنند که به عهده گرفتن کارهای حکومت و دربار بدعتی است که شخص را به گناه و معصیت می اندازد و بهتر آنست که کسی عهده دار این مناصب نشود، برای ریشه کردن این اندیشه ناصواب بر آن شدم که کتابی بنگارم که در آن روایات و اخباری را که دال بر وجود حرفه ها و صنایع و حرفه های شرعی در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم می باشد، جمع آوری نمایم. در این کتاب کارگزارانی را که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم آنها را به کار گماشته است یاد آور شده ام تا هر کس متصدی شغلی شرعی می شود بداند که عهده دار شغلی شده است که صحابی از صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم عهده دار آن بوده است. از این رو باید حق این مقام را به جا آورد، و تمام تلاش خود را برای به پاداشتن حق در این مقام طبق مقتضای شرع مبذول دارد که در این صورت سنت را زنده و حسنه و ثواب را از آن خود کرده است. خزاعی کتاب خود را به ده جزء تقسیم نموده است: هشت جزء را به مشاغل و یک جزء را به حرف و جزء دیگر را به صناعات و بابی را نیز به خاتمه اختصاص داده است. اجزاء دهگانه کتاب مشتمل بر ۱۷۸ باب می باشد. وی همچنین برخی نکات لغوی را که به حال خواننده مفید است یاد آور شده و از این طریق احادیث وارده را شرح و توضیح داده است.
ویژگی ها و نواقص
ترتیبی که مؤلف در تنظیم مطالب کتاب رعایت کرده نشان از دقت وی و فرو نرفتن وی در وادی تکرار مطالب دارد. یکی دیگر از ویژگی های این کتاب اینست که مؤلف در ارجاع به مصادر کتاب خویش دقت کافی مبذول می دارد و با نص با احترام و امانت داری برخورد می نماید. شاید نسبت به زیاده روی مؤلف در تتبع معجم های لغوی خرده گیری شود چرا که وی در تفسیر یک لغت به معاجم زیادی مراجعه می کند، حال آنکه یکی از این میان از سایر آنها کفایت می کند.
سخه شناسی
...
wikifeqh: تخریج_الدلالات_السمعیه