تبویب حدیث

[ویکی فقه] موضوعات و مطالب مطرح شده در احادیث ، بازتاب دهنده دست کم دو واقعیت اند: از یک سو نشان می دهند که اصحاب پیامبر صلی اللّه علیه وآله و امامان علیهم السلام، درباره موضوعات و مسائلی که برایشان پیش می آمده به آنان مراجعه می کرده و پاسخ مناسب می گرفته اند، و از سوی دیگر نشان دهنده آن اند اولیای دین نیز، به مناسبت و اقتضا ، مطالب گوناگونی را در موضوعات اعتقادی ، اخلاقی ، فقهی و نظایر آن ها، که مردم به آن ها نیاز داشتند، برای ایشان بیان می کرده اند، سپس مؤلفانِ کتاب ها و مجموعه های حدیثی ، براساس علایق و انگیزه ها و نیازها و گاه با توجه به گفتمان های رایج علمی عصر خود، به تبویب و موضوع بندی احادیث پرداخته اند.
جوامع حدیثی که از قرن سوم در میان اهل سنت و از قرن چهارم در میان شیعیان تدوین شدند، در واقع مجموعه های تبویب شده و موضوعی اند که مؤلفانِ آن ها، مطابق با اهداف و انتظارات خاص خود و با درنظر گرفتن ملاک های دیگر (مثلا وثاقت راوی یا وثوق به صدور )، تألیف کرده اند.

تفاوت تبویب با تک نگاری موضوعی
این البته غیر از تک نگاری های موضوعی است که درباره سیره ، مغازی و شرح وقایع صدر اسلام یا مباحث اعتقادی و اخلاقی و عبادی صورت گرفته است.

کلیات تبویب جوامع حدیثی
بخش عمده ای از احادیثِ جوامع حدیثی صبغه اعتقادی، فقهی و تاریخی دارند.
برخی از آن ها اخلاقی و پاره ای هم متضمن مسائل کلی جهان شناسی اند، از جمله طبیعیات و علوم و مباحث ماورای طبیعی .

تغییرات تبویب در کتب حدیثی
...