تاریخ تحقیقات تصوف در غرب

[ویکی فقه] تحقیقات و پژوهش های دانشگاهی در زمینۀ تصوف در اروپا از سدۀ ۱۲ق/۱۸م با ترجمۀ متون عرفانی و ادبی، و انتشار آثار محققان دربارۀ صوفیه آغاز شد و به تدریج بخشی از رشته مطالعاتی گردید که با اصطلاح «شرق شناسی» شناخته می شود.پژوهش دربارۀ تصوف در ایران و دیگر کشورهای شرقی نیز با دو سده تأخیر، پس از شکل گیری دانشگاه های امروزی در این کشورها آغاز گردید.
بدیهی است که نخستین گام ها در زمینه تحقیقات تصوف، با تصحیح متون کهن صوفیه و ارائۀ نسخه هایی قابل اعتماد، چاپی و خوشخوان، همراه با حاشیه ها و توضیحات برداشته شد.اما ناپختگی شیوه های علمی، در دسترس نبودن نسخه های متعدد از متنی خاص، و محدودیت امکانات چاپی مانع از انتشار متنهایی بی نقص می شد و این خود انگیزه هایی برای ادامۀ کار، و کوشش برای به کمال رسانیدن متون منتشر شده پدید می آورد.پیشگام بودن پژوهش گران این زمینه و تازگی موضوع تحقیق آنان در هر کشور نیز به ناچار هر محقق را به یافته ها و پژوهش های خود او متکی و محدود می کرد، زیرا امکان سرمشق گرفتن از روش های دیگر محققان، و بهره بردن از تجربیات و حاصل کار ایشان برای پژوهندگان نسل اول وجود نداشت.از این رو، در آثار آنان کمتر می توان تحقیقاتی با روی کرد تطبیقی، و یا بررسی ترجمه ها و پژوهش های دیگران یافت.افزون بر این، با مطالعۀ آثار این گروه از محققان این نکته نیز آشکار می شود که کیفیت آثار و موضع گیری های آنان رابطۀ مستقیمی با میزان هم دلی و هم نوایی آنان با اندیشه و جهان بینی صوفیان دارد.چه بسیار تحقیقاتی که به رغم کنجکاوی و موشکافی بسیار، به سبب دور بودن پژوهش گر از فضای تفکر صوفیه و بیگانگی او با دغدغه های آنان مصداق هیاهو برای هیچ بوده، و ابتر مانده اند. دیگر آن که بیش تر در جریان این پژوهش ها، به عارفان نام دار و صوفیان مشهوری که دربارۀ زندگی و اندیشۀ آنان منابع بیشتری در دسترس بوده، بیش از دیگران پرداخته شده است و بقیۀ آنان نسبتاً در سایه مانده اند.برای نمونه، تنها در ایران در فاصلۀ سال های ۱۳۰۰ تا ۱۳۸۰ش، حدود ۷۰۰ مقاله دربارۀ مولوی نوشته شده است، در حالی که در همین دوره دربارۀ شمس تبریزی، پیر و مرشد او، مقالات انگشت شمار است.این روی کرد به نوبۀ خود حلقه های گمشده و موارد ناشناخته یا کمتر شناخته شده ای را آشکار ساخت که موضوع تحقیقات پژوهشگران بعدی بوده است.
حوزۀ فرهنگی غرب
در این مقاله به محققان و آثار آنان در این زمینه، در حوزۀ غرب پرداخته می شود.نخستین مواجهۀ غربیان با متون عرفانی فارسی ــ که بیش تر به وسیلۀ جهان گردان و بازرگانان، یعنی افرادی غیرمتخصص، اما علاقه مند به اروپا وارد شده بود ــ به سدۀ ۱۱ق/۱۷م باز می گردد و پس از این تاریخ است که تحقیقات گسترده دربارۀ این متون به تدریج به شکل تصحیح، ترجمه و شرح صورت می گیرد و آثار متعدد مستشرقان غربی در این زمینه به ظهور می رسد.
اتریش
...