تاج خورشیدی

تاج خورشیدی، به تاج، حلقهٔ گل، دیهیم یا دیگر سرپوش هایی گفته می شود که نماد خورشید یا به طور کلی قدرت های مرتبط با خورشید بر آن ها وجود دارد. به این نوع تاج، تاج شرقی و تاج ایرانیان هم گفته اند.
جدا از شکل مصری باستان آن که به صورت قرصی بین دو شاخ بود، بقیه این نوع تاج ها با تعدادی سیخ مانند ( فلزی ) باریک که از سر فرمانروا به سمت بیرون می رود، شکل می گیرد تا نشانه ای برای پرتوهای خورشید باشد. این پرتوها ممکن است مسطح و هم تراز با دایره تاج باشند یا با آن زوایای قائم درست کنند.
تاج شاهنشاهان ماد، اشکانی، هخامنشی و ساسانی برگرفته از همین دیدگاه فلسفی ایرانیان و گسترش آن به سایرین میباشد.
در مصر باستان، تاج خورشیدی به صورت قرصی ساخته می شد که قاب بندی آن با شاخ قوچ[ ۱] [ ۲] یا گاو صورت می گرفت. در شمایل مصری این گونه تاج بر سر ایزدانی چون حوروس ( به شکل خورشیدی یا سر شاهین ) ، [ ۳] و حاثور و ایزیس دیده می شود. گاه فرعون ها هم تاج خورشیدی بر سر می گذاشتند. [ ۴]
در مصر بطلمیوسی، تاج خورشیدی به صورت یک دیهیم خورشیدی بود، که از نمونه ای الگو گرفته بود که بر سر اسکندر مقدونی دیده می شود. این نماد که هلیوس، ایزد خورشید، را تجسم می کرد از میانه های سده دوم قبل از میلاد به کار می رفت. [ ۵] شکل آن شاید تحت تأثیر تماس با امپراتوری شونگا[ ۶] در هند شکل گرفته باشد و یک نمونه یونانی - باختری آن در استوپای بزرگ بهارهوت به تصویر کشیده شده است. [ ۷] اولین فرمانروای مصر که با این نوع از تاج خورشیدی نشان داده شد، بطلمیوس سوم اورگیت ( ۲۴۶–۲۲۲ قبل از میلاد ) بود. [ ۸]
در امپراتوری روم، تاج خورشیدی توسط امپراتوران روم، به ویژه در ارتباط با فرقه سول اینویکتوس، استفاده می شد[ ۹] که آن هم تحت تأثیر تصاویر مشابه از اسکندر بود. [ ۱۰] اگرچه تصویر این گونه تاج بر روی سکه های آگوستوس پس از اعلام «خدایی شدنش» و پس از مرگ او، و بر روی دست کم یک سکه نرون، در حالی که زنده بود، نشان داده شده، تاج خورشیدی تنها در قرن سوم روی سکه ها متداول و معمول شد. تواریخ می گویند که گالینوس یک تاج خورشیدی را در ملاء عام بر سر می گذاشت. [ ۱۱] تاج خورشیدی که توسط کنستانتین، اولین امپراتوری که به مسیحیت گروید، بر سر گذاشته می شد و به عنوان نماد " ناخن مقدس " تفسیر شده است. [ ۱۲]