تاج المصادر

تاجُ المصادر نوشتهٔ احمد بن علی بیهقی[ ۱] یک فرهنگ لغت دوزبانهٔ عربی به فارسی که در آن بیشتر مصدرهای عربی و مخصوصاً مصدرهای قرآنی با ترجمه آمده است. این فرهنگ نخستین بار در سال ۱۳۰۱ ه‍. ق. در بمبئی هند به کوشش میرزامحمد شیرازی به صورت چاپ سنگی در ۲۲۹ صفحهٔ کوچک منتشر شد. هادی عالم زاده جلد نخست آن را بعد از بازبینی، در سال ۱۳۶۶ توسط مؤسسهٔ مطالعات و تحقیقات فرهنگی در تهران منتشر کرد و جلد دوم که شامل مصادر ثلاثی مزیدٌفیه، رباعی مجرد و مزیدٌفیه و ملحقات می شود، در سال ۱۳۷۵ توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. [ ۲]
تاج المصادر مشهورترین اثر احمد بن علی بیهقی است که مؤلف نزدیک به ۱۷٬۰۰۰ مصدر عربی و برابرهای فارسی آن را گردآوری کرده است و منبعی غنی و معتبر برای فرهنگ نویسان فارسی بوده است. بیهقی، به گفتهٔ خودش، برای تألیف این کتاب، از قرآن و احادیث و نیز افعال پرکاربرد دیوان های عرب استفاده کرده است و برای شرح و معانی آن ها از چند کتاب نظیر دیوان الادب فارابی، صحاح اللغة جوهری، تهذیب اللغة ازهری، الغریبین هروی و المصادر زوزنی استفاده کرده است. [ ۱]

تاجُ الْمَصادِر
واژه نامه ای عربی به فارسی، تألیف احمد بن علی بیهقی. مؤلف در این کتاب مصدرهای عربی به ویژه مصادر قرآنی و برابرنهاده های فصیح فارسی آن ها را در کنار هم آورده است. این کتاب را مستدرکی بر کتاب مصادر تألیف زوزنی و البته با افزوده های بسیار دانسته اند؛ هرچند بیهقی خود بدان اشاره نکرده است. اهمیّت این اثر بیشتر از جهت ضبط واژگان کهن پارسی است.