بکر بن عبدالعزیز عجلی

[ویکی فقه] بَکْرِ بْن ِ عَبْدُالْعَزیزِ عِجْلی د ۲۸۵ق /۸۹۸م ، شاعر کوفی تبار عصر عباسی و آخرین امیر خاندان ابو دلف عجلی بوده است. وی احتمالاً در اوایل سده ق و در منطقه جبال تولد یافت و در زمانی که دقیقاً دانسته نیست ، به اصفهان رفته است .
پدرش عبدالعزیز، شاعری دلیر و در حکومت کرج جانشین ابو دلف بود. احمد بن عبدالعزیز برادر بکر نیز تا ۲۸۰ق بر منطقه ای وسیع تر تا حدود اصفهان حکومت می کرد. از بکر نخستین بار در حوادث ۲۷۱ق /۸۸۴م ، در تسخیر قلعه فارسی ، و آن گاه در ۲۸۰ق در جنگ با رافع بن هرثمه امیر معزول خراسان یاد شده است . در همین سال پس از درگذشت احمد بن عبدالعزیز، میان بکر و برادر دیگرش عمر بر سر جانشینی وی نزاع درگرفت و عمر چیره شد.
روابط با خلافت
به نظر می رسد که روابط خاندان با دستگاه خلافت خوب نبود، زیرا در ۲۸۲ق معتضد عباسی اموال بکر را در کرج ابودلف مصادره کرد و سال بعد نیز طی کوششی بی نتیجه بر آن شد که عمر را به دست برادرش بکر سرکوب کند. از این تاریخ ، بکر در حال گریز از دست مأموران و سرداران خلیفه ، به چند جنگ با آن ها دست زد و سرانجام با دشواری بسیار خود را به طبرستان رساند و به محمد بن زید پیوست . و سرانجام در ۲۸۵ق همان جا درگذشت . و یا به روایتی ، چون بر ضد محمد بن زید به دسیسه پرداخت ، زهرش دادند. پیکر وی را در پول لیشام در ناتل به خاک سپردند. گفته اند که چندی قبل از مرگ ، امارت چالوس و رویان یافته بود.
دیوان بکر
بکر همچون پدر در هنر شاعری دست داشت. ثعالبی (د ۴۲۹ق /۱۰۳۸م نام بکر و جدش ابودلف را در زمره شاعران اصفهان آورده است . نسخه ای از دیوان بکر ضمن مجموعه ای در کتابخانه دانشگاه فاتح در استانبول وجود دارد. نخستین بار کرنکو نسخه ای از آن را به خط خود تهیه کرد که بعدها استادی هندی به نام محمد بن یوسف سورتی برپایه آن ، به تصحیح و طبع نسخه استانبول در دهلی (۱۳۳۲ق ) دست زد. بروکلمان از دو چاپ این دیوان به سال های ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ق یاد کرده که اعرجی که آن را نادرست خوانده است . به هر حال محمد بن یوسف سورتی در چاپ دیوان بکربن عبدالعزیز، مکملی حاوی اشعار بازمانده از ابودلف و معقل نیز بدان افزود.
← محتوای دیوان
...