لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] بوطیقا، عنوان کتابی از ارسطو و معرب کلمه ی یونانی (Poyetikes) است و اصطلاحا به اثری اطلاق می شود که درباره ی شعر و اصول آن، وزن، قافیه یا نقد شعر نوشته شده باشد.
«بوطیقا» معرّب واژۀ یونانی پوئتیکا است که صورت های مختلف معادل واژۀ شعر در زبان های اروپایی از همان ریشه گرفته شده است. اما ریشۀ یونانی پوئتیکا به واژۀ «پوئسیس» برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و از اینجاست که پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند، همچنان که مباحث ارسطو نیز در این کتاب به معنای خاص و مصطلح «شعر» محدود نمی شود. این مفهوم وسیع، بازتابی از تقسیم بندی کلی ارسطو از شعبه های فلسفه یا حکمت نیز هست. در دستگاه شناخت ارسطویی، علاوه بر دو شاخۀ فلسفۀ نظری و فلسلفۀ عملی، شاخۀ سومی از حکمت با عنوان حکمت ابداعی وجود دارد که مبدا آن قوۀ صناعت، و حاصل آن اثرِ آفرینش یافته است.
زمان نگارش
از اشارات ارسطو در همین کتاب و در آثار دیگرش برمی آید که نگارش بوطیقا پیش از خطابه۴ و پس از سیاست۵ بوده است و از اینجا برخی نتیجه گرفته اند که ارسطو این اثر را در دوران پختگی خویش و در فاصلۀ سال های ۳۳۵و۳۳۳ق م نوشته است.
ویژگی بوطیقا
بوطیقا در شمار «نوشته های شنیدنی» یا خصوصی ارسطوست، یعنی درس نامه هایی است که برای انتشار در سطح وسیع و گسترده تنظیم نشده است و ویژگی این دسته از آثار ارسطو فشردگی، دشواری و ساختار نامنظم آنهاست. بوطیقا بر خلاف تأویل آثار معین، در جست و جوی بازگویی معنا نیست؛ بلکه هدفش شناخت قوانین عامی است که ناظر بر خلق می باشند و نیز بر خلاف علومی نظیر روان شناسی، جامعه شناسی و غیره، بوطیقا این قوانین را در درون خود ادبیات می جوید. بنابراین بوطیقا آن رهیافت به ادبیات است که هم «مجرد» و هم «درونی» است. خود اثر ادبی، موضوع بوطیقا نیست؛ آنچه بوطیقا مورد بررسی قرار می دهد ویژگی های نوع معینی از سخن یعنی سخن ادبی است؛ بر این پایه بوطیقا توجه خود را به خصوصیت مجردی معطوف می دارد که به پدیده ی ادبی ویژگی می بخشد، یعنی «ادبیت».
← ادبیت
...
«بوطیقا» معرّب واژۀ یونانی پوئتیکا است که صورت های مختلف معادل واژۀ شعر در زبان های اروپایی از همان ریشه گرفته شده است. اما ریشۀ یونانی پوئتیکا به واژۀ «پوئسیس» برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و از اینجاست که پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند، همچنان که مباحث ارسطو نیز در این کتاب به معنای خاص و مصطلح «شعر» محدود نمی شود. این مفهوم وسیع، بازتابی از تقسیم بندی کلی ارسطو از شعبه های فلسفه یا حکمت نیز هست. در دستگاه شناخت ارسطویی، علاوه بر دو شاخۀ فلسفۀ نظری و فلسلفۀ عملی، شاخۀ سومی از حکمت با عنوان حکمت ابداعی وجود دارد که مبدا آن قوۀ صناعت، و حاصل آن اثرِ آفرینش یافته است.
زمان نگارش
از اشارات ارسطو در همین کتاب و در آثار دیگرش برمی آید که نگارش بوطیقا پیش از خطابه۴ و پس از سیاست۵ بوده است و از اینجا برخی نتیجه گرفته اند که ارسطو این اثر را در دوران پختگی خویش و در فاصلۀ سال های ۳۳۵و۳۳۳ق م نوشته است.
ویژگی بوطیقا
بوطیقا در شمار «نوشته های شنیدنی» یا خصوصی ارسطوست، یعنی درس نامه هایی است که برای انتشار در سطح وسیع و گسترده تنظیم نشده است و ویژگی این دسته از آثار ارسطو فشردگی، دشواری و ساختار نامنظم آنهاست. بوطیقا بر خلاف تأویل آثار معین، در جست و جوی بازگویی معنا نیست؛ بلکه هدفش شناخت قوانین عامی است که ناظر بر خلق می باشند و نیز بر خلاف علومی نظیر روان شناسی، جامعه شناسی و غیره، بوطیقا این قوانین را در درون خود ادبیات می جوید. بنابراین بوطیقا آن رهیافت به ادبیات است که هم «مجرد» و هم «درونی» است. خود اثر ادبی، موضوع بوطیقا نیست؛ آنچه بوطیقا مورد بررسی قرار می دهد ویژگی های نوع معینی از سخن یعنی سخن ادبی است؛ بر این پایه بوطیقا توجه خود را به خصوصیت مجردی معطوف می دارد که به پدیده ی ادبی ویژگی می بخشد، یعنی «ادبیت».
← ادبیت
...
wikifeqh: پوئتیکا
پیشنهاد کاربران
دکتر شفیعی کدکنی در زیرنویس ص 371 کتاب رستاخیز کلمات ( چاپ ششم 1401 ) نوشته است:
بوطیقا Poetics. هنوز معادل خوبی برای آن پیدا نکرده ام قدمای فلاسفۀ اسلامی مانند فارابی و ابن سینا کلمه را عیناً به کار برده اند در رسالۀ معروف ارسطو به معنی فن شعر است ( ترجمه دکتر زرکوب ) و هنر شاعری ( ترجمه دکتر مجتبایی و سهیل افنان ) ولی بوطیقا در اصل به معنی مطلق ساختن یا ساختن همراه با خلاقیت و حُسن ترکیب است. امروز هم در زبان ناقدان و فلاسفۀ جمال شناسی در مفهومی بسیار وسیع - که شامل مباحث زیبایی و شناخت جوانب هنرها است - به کار می رود، مثلاً بوطیقای قصه و داستان. اصل کلمه از ریشۀ Poietes یونانی است و به معنی ساختن و خلق و آفرینش.
... [مشاهده متن کامل]
بوطیقا Poetics. هنوز معادل خوبی برای آن پیدا نکرده ام قدمای فلاسفۀ اسلامی مانند فارابی و ابن سینا کلمه را عیناً به کار برده اند در رسالۀ معروف ارسطو به معنی فن شعر است ( ترجمه دکتر زرکوب ) و هنر شاعری ( ترجمه دکتر مجتبایی و سهیل افنان ) ولی بوطیقا در اصل به معنی مطلق ساختن یا ساختن همراه با خلاقیت و حُسن ترکیب است. امروز هم در زبان ناقدان و فلاسفۀ جمال شناسی در مفهومی بسیار وسیع - که شامل مباحث زیبایی و شناخت جوانب هنرها است - به کار می رود، مثلاً بوطیقای قصه و داستان. اصل کلمه از ریشۀ Poietes یونانی است و به معنی ساختن و خلق و آفرینش.
... [مشاهده متن کامل]
انواع آفرینش های هنری
بوطیقا یعنی اصولی که یک مکتب یا شیوه ادبی برای آثار ادبی تجویز می کند.
بوطیقا اصولا فن و صنعت شعراست و بر اصول و قوانین شعری اعم از وزن و قافیه و آفرینش های هنری دلالت می کندو ریشه یونانی دارد ودر شعرمعاصر پررنگ تراست اما در شعب دیگر علوم نیز کاربرد دارد و هدفش شناخت قوانین ناظر بر خلق آثارهنری و. . . . . می باشد .
بوطیقا، معرب کلمه ی یونانی پوئتیکا Μπουτίγκα
است.
ریشه ی یونانی پوئتیکا به واژۀ پوئسیس برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند.
است.
ریشه ی یونانی پوئتیکا به واژۀ پوئسیس برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند.
بوطیقا، � معرب کلمه ی یونانی پوئتیکا ( Μπουτίγκα ) است.
ریشه ی یونانی پوئتیکا به واژۀ �پوئسیس� برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند.
ریشه ی یونانی پوئتیکا به واژۀ �پوئسیس� برمی گردد که به معنای صناعت یا عمل ساختن است و پوئتیکا به معنای وسیع کلمه، به انواع آفرینش های هنری دلالت می کند.