بهمن شیر

[ویکی فقه] بهمنشیر، یا بهمشیر، یا بمشیر، شاخه ای از رود کارون که به خلیج فارس می ریزید.
رود کارون در خاور خرمشهر به دو شاخه تقسیم می گردد. یکی از این دو شاخه به نام بهمنشیر در حدود ۱۰ کیلومتری سابله از رود کارون جدا می شود و به سوی جنوب خاوری به موازات اروندرود جریان می یابد و از طریق خورموسیٰ به خلیج فارس می ریزد. بهمنشیر با شط الاعمیٰ (رود کور)، یکی دیگر از شاخه های رود کارون، جزیره قبان، و با اروندرود جزیره آبادان را تشکیل می دهد. طول رود بهمنشیر ۸۰کم ، پهنای آن حدود ۶۰۰متر و ژرفای آن حدود ۴متر است و در دو سوی آن روستاهای بسیاری واقع است. نهرهای منشعب از این رود مزارع و نخلستان های اطراف رودخانه را آبیاری می کنند. سواحل بهمنشیر در طول جزیره آبادان پوشیده از نخلستان است. نخلستان های سمت چپ رود بهمنشیر که رو به شادگان دارد، بیشتر است. نخلستان های ساحل یاد شده نزدیک به ۳۰کم طول و ۵۰ تا ۲۰۰ متر عرض دارد. رودخانه بهمنشیر به علت گل و لای بسیار غالباً مسدود می شود و جزیره های کوچکی به وجود می آید که از آن ها به عنوان مرتع یا زمین های کشاورزی استفاده میگردد از جمله جزیره سیدحسین روبه روی آبادان و جزیره هلات در مقابل خسروآباد قابل سکنا و دارای نخلستان و کشتزارند. غالباً کاهش آب بهمنشیر و اروندرود در تابستان موجب آب شور به داخل نهرها و نخلستان ها می شود و مشکلاتی پدید می آورد.
نامگذاری
نام بهمنشیر برگرفته از نام اردشیر بنیان گذار سلسله ساسانیان است که اقدامات بسیاری در جهت عمران و آبادانی ناحیه خوزستان به وی منسوب است. از جمله شهرهایی که اردشیر اول ساسانی در دشت میشان ساخت، شهر بهمن اردشیر بود که بنا به روایت مورخان و جغرافیانویسان دوره اسلامی در کنار دجلةالعوراء واقع بوده است. این شهر که به فرات میسان یا فرات البصره نیز شهرت داشته، در محل بصره بعدی واقع بوده است. از این رو، ایرانیان به این شاخه از رود دجله، بهمنشیر می گفته اند.
اروندرود
دجلةالعوراء که امروزه به آن اروندرود اطلاق می شود، رود پهناوری است که از آبهای دجله و فرات تشکیل شده است و طول آن به ۱۵۰ کم می رسد. این رود از دهانه ابواسد شروع می شود و در آبادان به خلیج فارس می ریزد. به درستی مشخص نیست که از چه زمان به این شاخه از رود کارون که امروزه به آن بهمنشیر گفته می شود، این نام اطلاق شده است. در بندهش از رودکارون با نام اوله یاد شده، و در وصف آن آمده است: «اوله رود را سرچشمه از سپاهان است، به خوزستان بگذرد، به دجله رود فراز ریزد، او را به سپاهان مسرگان رود خوانند». با توجه به این که در بندهش از نام محلی رودخانه اوله (کارون) در اصفهان یاد شده، و از بهمنشیر به عنوان نام محلی این رود در خوزستان یاد نشده است، می توان نتیجه گرفت که دست کم در اواخر دوره ساسانیان نام بهمنشیر به رودخانه کارون یا بخشی از آن که در خوزستان جاری بوده، اطلاق نمی شده است. ظاهراً تا پیش از سده ۴ق رودهای کارون و دجله جداگانه به خلیج فارس می ریخته اند.
نهر حفار
...

بهمن شیر ( شکل فارسی امروزی نام پهلوی وهمن اردشیر ) ( همچنین بَهمِشیر، بحرالماشیر، بَمِشیر[ ۱] ) نام کنونی یکی از شاخه های رود کارون در استان خوزستان است. رود کارون پس از رسیدن به شهر خرمشهر به دو شاخه تقسیم می شود، شاخه نخست کورکارون است که از خرمشهر می گذرد و به سوی اروندرود در مرز ایران و عراق رفته، و شاخه دوم پرآب ترین دهانه یا بهمن شیر، با گذر از کنار آبادان مستقیم به خلیج فارس می ریزد. درازی رود بهمن شیر حدود ۹۰ کیلومتر، عرض آن ۶۰۰ متر و عمق آن حدود ۴ متر است.
دریچه های نخستین قفل کشتیرانی ایران در سد سلولی بالادست رودخانه بهمنشیر با حضور وزیر نیرو در تاریخ ۲۹ فروردین ماه ۹۷ در چوئبده باز شد.
«بهمن شیر» یا «بهمن اردشیر» یا «وهمن اردشیر»، برگرفته از نام نخستین شاه ساسانی ( اردشیر بابکان ) ، [ ۲] نام پیشین شهری بندری بوده که اکنون آن را آبادان می شناسیم، [ ۳] و اردشیر بابکان در این بخش ایران اقدامات بسیار انجام داده بود. [ ۴] این شهر در تاختن اعراب به خوزستان به کلی نابود شده و پادگانی عربی بجای آن برپا شد. در محل این شهر قدیمی، در اوایل قرن بیستم در زمان ساخت پالایشگاه کارگران روزمزد با ساخت خانه هایی در اطراف پالایشگاه، شهر جدید آبادان را به وجود آوردند. [ ۵] [ ۶]
کناره های بهمن شیر از بخش های مهم خرماخیز خوزستان به شمار رفته، اما در کرانه باختری اش نسبت به کرانه خاوری، نخلستان های بیشتری وجود دارد. [ ۷] کارون تا پیش از جریان یافتن در شاخه بهمن شیر، از شاخه کورکارون ( رود کور ) به دریا می ریخت. [ ۸]
پس از پایان جنگ ایران و عراق ( ۱۳۶۷ خورشیدی ) ، بهمن شیر از شناورهای غرق شده و مواد انفجاری پاک سازی شد، و در سال ۱۳۷۱ خورشیدی، وزارت جهاد سازندگی، لایروبی آن را از ابتدای رودخانه موسوم به 'سه شاخه' آغاز کرد، که طبق برآورد و با لایروبی ده میلیون متر مکعب از بستر رود، بخش اول مسیر این رود ( از بندر چَویبدِه در سی کیلومتری جنوب شرقی آبادان تا بندر خرمشهر ) برای گذر شناورهای باری و صیادی با ظرفیت پنجهزار تن و آبخور سه متر، آماده می شد. [ ۱]

بَهْمَنْشیر
رجوع شود به:کارون، رودخانه