بنو منجم

بنومُنجّم
(یا: آل منجم) شهرت خاندان ابن ابی منصور، اخترشناس و ریاضی دان بلندآوازۀ ایرانی در روزگار مأمون عباسی. اعضای این خاندان نخست در اخترشناسی و علوم ریاضی بلندآوازه بودند، اما بعدها بیشتر در موسیقی و نیز ادب و شعر آوازه یافتند. نیای بزرگ این خاندان، ابان حسیس یا فیروزان، منجم منصور عباسی بود. فرزندش در روزگار مأمون اسلام آورد و نام خود را به یحیی بن ابی منصور تغییر داد. یحیی چهار پسر به نام های سعید، حسن، محمد و علی داشت. افراد برجستۀ این خاندان بعدها همه از فرزندان علی بن یحیی بودند. یحیی ابن ابی منصور سرپرست اخترشناسان رصدخانۀ شمّاسیۀ بغداد بود. مهم ترین اثر وی زیج ممتحن مأمونی نام دارد که کسانی چون ابوریحان بیرونی و ابن یونس از آن بهره جسته اند. ابوالحسن علی بن یحیی (۲۰۱ـ۲۷۵ق) از شاعران و ادبای برجستۀ روزگار خویش بود و به پزشکی و موسیقی نیز علاقه می ورزید. ابواحمد یحیی بن علی (۲۴۱ـ۳۰۰ق)، از متکلمان معتزلی بود و بیشتر در ادبیات و موسیقی آوازه داشت. ابوالحسن احمد بن یحیی (۲۶۲ـ۳۲۷ق) از متکلّمان و فقهای روزگار خود و از پیروان مذهب محمد بن طبری بود و آثاری نیز در این زمینه تألیف کرده است. از دیگر افراد برجسته این خاندان ابوالقاسم یوسف بن یحیی، ابوالحسن علی بن هارون، ابوعبدالله هارون بن علی را می توان نام برد.