بنتونیت ( به انگلیسی: Bentonite ) که با نام گِل ارمنی در طب سنتی معروف است، نوعی رس ریزدانه است که حداقل ۸۵ درصد رس مونت موری لونیت داشته باشد. اصطلاح «بنتونیت» معمولاً برای خاک های کلوئیدالی که در اصل با رگه های شیل بنتون کرتاسه که در نزدیکی قلعه نظامی بنتون و منطقه رودخانه سنگی وایومینگ در هم آمیخته اند، به کار برده می شود. بنتونیت یک ماده از دسته رس ها و از کانی های متورم شونده تشکیل شده است که عمدتاً مونتموریلونیت و به مقدار کمی بیدلیت هستند. اکثر بنتونیت ها بر اثر هوازدگی و دگرسانی خاکسترهای آتشفشانی و اغلب در حضور آب تشکیل می شوند و سنگ منشأ آن ها اکثراً بازیک است. تجزیه خاکستر آتش فشانی عمدتاً در محیط شور و باتلاقی انجام می شود و هر چه از آتش فشان دور شویم، ضخامت بنتونیت کاهش می یابد. بنتونیت دارای ساختمان آلومینوسیلیکاتی است و در دسته سیلیکات های سه لایه قرار می گیرد. بنتونیت دارای دو لایه چهار وجهی و یک لایه هشت وجهی می باشد. فرمول عمومی بنتونیت به صورت ذیل می باشد:
( Na, CaO ) ( Al, Mg ) ( Si4O10 ) 3 ( OH ) 6 nH2O
واحد سیلیس واحد چهار وجهی و واحد مشترک تمام کانی های رسی می باشد که در اصل یک چهار وجهی هرمی شکل بوده و در آن یک اتم سیلیس توسط چهار اتم اکسیژن احاطه گردیده است. به دلیل اتصال پی در پی این واحدها به یکدیگر به صورت صفحه ای و با پیوند قوی بین اکسیژن های پایه لایه سیلیکات یا همان صفحه فیلوسیلیکات تشکیل می گردد، اتصال واحدهای چهار وجهی به یکدیگر به صورت مسطح تشکیل ساختار شش وجهی را می دهد و در بین این ساختار شش وجهی، حفره هایی شکل می گیرد که در صورت تأمین بار الکتریکی کافی روی سطح اکسیژن، محل مناسبی جهت تثبیت یون های بین لایه ای برای سطح رس می باشند.
کاتیون های موجود در بنتونیت توسط شش واحد هیدروکسیل در یک هشت وجهی احاطه می شوند. اتصال بین واحدهای هشت وجهی به صورت مسطح سبب تشکیل لایه هشت وجهی می گردد. اتصال بین صفحات هشت وجهی و چهار وجهی با به اشتراک گذاشتن اکسیژن رأس هرم واحد چهار وجهی صورت می گیرد. عنصر مرکزی در واحد هشت وجهی آلومینیوم است.
به علت وجود پیوندهای ضعیف واندروالسی میان لایه های بنتونیت، آن ها به راحتی بر روی یکدیگر می لغزند که این باعث می شود بنتونیت در اثر لمس چرب به نظر برسد. از طرفی این ویژگی سبب می گردد که ذرات بنتونیت در محیط آبی بین هفت تا بیست برابر حجم خود آب جذب کرده و متورم شوند. دلیل اصلی تورم بنتونیت ها جذب آب در لایه های سطحی به واسطه هیدراتاسیون کاتیون های قابل تعویض و در نهایت جدا شدن لایه های شبکه در نتیجه نیروی دافعه مشابه فشار اسمزی ( این مرحله تورم اسمزی نام دارد ) است. تورم بنتونیت ها پس از هیدراتاسیون آن ها اتفاق می افتد. بنتونیت در آب گرم تر سریع تر فعال می شود. اندازه ذرات پراکنده بنتونیت ۲ میکرون می باشد. بنتونیت می تواند دفعات بسیار زیادی آب جذب کرده و مجدداً خشک شود بدون آن که خاصیت متورم شدن خود را از دست دهد. هر گرم از این ترکیب دارای سطح بزرگ ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر مربع است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف( Na, CaO ) ( Al, Mg ) ( Si4O10 ) 3 ( OH ) 6 nH2O
واحد سیلیس واحد چهار وجهی و واحد مشترک تمام کانی های رسی می باشد که در اصل یک چهار وجهی هرمی شکل بوده و در آن یک اتم سیلیس توسط چهار اتم اکسیژن احاطه گردیده است. به دلیل اتصال پی در پی این واحدها به یکدیگر به صورت صفحه ای و با پیوند قوی بین اکسیژن های پایه لایه سیلیکات یا همان صفحه فیلوسیلیکات تشکیل می گردد، اتصال واحدهای چهار وجهی به یکدیگر به صورت مسطح تشکیل ساختار شش وجهی را می دهد و در بین این ساختار شش وجهی، حفره هایی شکل می گیرد که در صورت تأمین بار الکتریکی کافی روی سطح اکسیژن، محل مناسبی جهت تثبیت یون های بین لایه ای برای سطح رس می باشند.
کاتیون های موجود در بنتونیت توسط شش واحد هیدروکسیل در یک هشت وجهی احاطه می شوند. اتصال بین واحدهای هشت وجهی به صورت مسطح سبب تشکیل لایه هشت وجهی می گردد. اتصال بین صفحات هشت وجهی و چهار وجهی با به اشتراک گذاشتن اکسیژن رأس هرم واحد چهار وجهی صورت می گیرد. عنصر مرکزی در واحد هشت وجهی آلومینیوم است.
به علت وجود پیوندهای ضعیف واندروالسی میان لایه های بنتونیت، آن ها به راحتی بر روی یکدیگر می لغزند که این باعث می شود بنتونیت در اثر لمس چرب به نظر برسد. از طرفی این ویژگی سبب می گردد که ذرات بنتونیت در محیط آبی بین هفت تا بیست برابر حجم خود آب جذب کرده و متورم شوند. دلیل اصلی تورم بنتونیت ها جذب آب در لایه های سطحی به واسطه هیدراتاسیون کاتیون های قابل تعویض و در نهایت جدا شدن لایه های شبکه در نتیجه نیروی دافعه مشابه فشار اسمزی ( این مرحله تورم اسمزی نام دارد ) است. تورم بنتونیت ها پس از هیدراتاسیون آن ها اتفاق می افتد. بنتونیت در آب گرم تر سریع تر فعال می شود. اندازه ذرات پراکنده بنتونیت ۲ میکرون می باشد. بنتونیت می تواند دفعات بسیار زیادی آب جذب کرده و مجدداً خشک شود بدون آن که خاصیت متورم شدن خود را از دست دهد. هر گرم از این ترکیب دارای سطح بزرگ ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر مربع است.
wiki: بنتونیت