برگشت دادن

دماآوایی یا بازپخت یا برگشت دادن یا تمپر کردن ( به انگلیسی: Tempering ) یک عملیات حرارتی است که در آن فولاد سختکاری یا نرماله شده، معمولاً تا دمایی کمتر از دمای بحرانی پایین ( Ac1 ) گرم شده و با نرخ مناسبی خنک می شود. این کار عمدتاً برای افزایش شکل پذیری و چقرمگی انجام می شود، اما می تواند با هدف افزایش اندازه دانه های فاز زمینه نیز انجام شود. فولادها پس از سختکاری به این دلیل توسط گرمایش مجدد تمپر می شوند که ترکیب خاصی از خواص مکانیکی ایجاد گردد و همچنین تنش های ایجاد شده از عملیات کوئنچینگ آزاد شده و پایداری ابعادی ایجاد گردد. معمولاً اگر قطعه ای از دمایی بالاتر از دمای بحرانی بالا کوئنچ شود آن را تمپر می کنند، با این حال ممکن است از این عملیات برای تنش زدایی قطعات جوشکاری شده یا آزادسازی تنش های القاشده توسط فرایندهایی مانند شکل دهی و ماشینکاری نیز انجام شود. [ ۳]
در یک فولاد که توسط کوئنچ کردن ریزساختاری عمدتاً مارتنزیتی در آن ایجاد شده است، شبکه کریستالی آهن ساختاری مکعبی مرکز - بدنی ( bcc ) به شدت کشیده شده دارد ( مارتنزیت ) و دارای اتم های کربن بینابینی است، و همین موضوع باعث بالا رفتن سختی فولادهای کوئنچ شده، می شود. در هنگام گرم شدن، اتم های کربن به راحتی پخش شده و در مراحل مختلفی واکنش می دهند تا در نهایت کاربید آهن ( Fe3C ) یا سایر کاربیدهای آلیاژی در یک زمینه فریتی شکل بگیرد که با گذشت زمان تنش آن کاهش می یابد. خواص فولاد تمپرشده در درجه اول از روی اندازه، شکل، ترکیب و توزیع کاربیدهای تشکیل شده، تعیین می شود، البته سختکاری محلول - جامد فریت نیز سهم نسبتاً کمی در خواص فولاد تمپر شده دارد. این تغییرات در میکروساختار باعث کاهش سختی، استحکام تسلیم و استحکام نهایی شده، اما چقرمگی و شکل پذیری را افزایش می دهد. [ ۳]
در شرایط خاصی، سختی ممکن است تحت تأثیر تمپرینگ قرار نگیرد یا حتی ممکن است در اثر آن افزایش یابد. به عنوان مثال، تمپرکردن یک فولاد سخت شده در دمای تمپرینگ بسیار پایین ممکن است تغییری در سختی ایجاد نکند اما باعث افزایش مطلوب استحکام تسلیم شود. [ ۴]
همچنین، آن دسته از فولادهای آلیاژی که حاوی یک یا چند عنصر تشکیل دهنده کاربید هستند ( کروم، مولیبدن، وانادیم و تنگستن ) قادر به سخت شدن ثانویه هستند، یعنی ممکن است در اثر تمپرینگ تا حدی سخت شوند.