[ویکی فقه] بررسى تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت (کتاب). «بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت» اثر مهدی اکبر نژاد ، مطالعه تطبیقی حدیث های شیعه و سنی در حوزه مهدویت است که به زبان فارسی و در سال ۱۳۸۶ ش نوشته شده است.
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مطالب در چهار فصل به مطالعه تطبیقی مسئله مهدویت از نظر تاریخی، حدیثی و کلامی از دیدگاه شیعه و اهل تسنن پرداخته است. مباحث در آغاز، نگاهی تاریخی به ثبت احادیث مربوط به مهدویت در کتاب های اسلامی دارد و آنگاه دیدگاه کلی مسلمانان درباره این احادیث مورد کاوش قرار گرفته و طی دو فصل مجزا، بخش های مشترک و موارد اختلافی شیعه و اهل سنت درباره مهدویت، به شکل جداگانه ارزیابی شده و در ادامه، دیدگاه های برخی منتقدان این احادیث، تجزیه و تحلیل شده است. پرسش هایی که این اثر درصدد پاسخ گویی به آن هاست، به دو بخش تقسیم می شوند: ۱- پرسش هایی که درباره اصل و اساس مهدویت در اندیشه و مذاهب اسلامی بوده که جایگاه، اصل ضرورت و میزان مقبولیت این فکر در میان فرقه های اسلامی را کاوش می کنند. در این بخش، میزان اعتبار احادیث اسلامی و سابقه تدوین آن ها به شکل جوامع حدیثی، مورد سوال است؛ بدین گونه که آیا این روایت ها از اعتبار و صلاحیت لازم برای اثبات چنین اندیشه ای برخوردارند یا نه؟ چند تن از اندیشوران اسلامی اصل اساس این احادیث را با نگاه مثبت نگریسته اند؟ و... ۲- پرسش هایی که به موارد اتفاقی شیعه و سنی در مورد امام مهدی عجّل الله فرجه الشریف بازمی گردند؛ مانند این که آیا اساسا اتفاق نظری در بخش جزئیات این اندیشه در میان این فرقه ها وجود دارد یا نه؟ اگر چنین چیزی هست، در چه مواردی است؟. .. مؤلف معتقد است که در بخش کلیات مهدویت، فرضیه توافق همه مذاهب اسلامی قابل طرح بوده و تمام فرقه های اسلامی، این اندیشه و نظر را پذیرفته اند. در حوزه جزئیات هم می توان فرضیه توافق و تفاوت دیدگاه آنان در برخی موارد را مطرح کرد. وی عقیده به مهدویت را به عنوان یک باور اسلامی و نه صرفا شیعی تلقی کرده و آثار سنی و شیعی را در این باره به صورت جداگانه- چه منابعی که اختصاصا برای امام مهدی عجّل الله فرجه الشریف نوشته شده است و چه منابع حدیثی و تاریخی عامی که احادیث مربوط به حضرت مهدی عجّل الله فرجه الشریف را نیز دربر دارد، بررسی می کند. هر چند مؤلف در برخی از جاها ممکن است نکته های بدیعی ارائه نکرده باشد؛ ولی به یقین در شناساندن و معرفی مواضع مشترک مسلمانان که در حدیث ها و منابع آنان منعکس شده، کوشیده است. از این رو، کتاب می تواند برای اهل نظر که جویای چنین مباحثی هستند، مفید واقع شود.
گزارش محتوا
در مقدمه، بحث هایی درباره جایگاه مهدویت در میان مسلمانان و نیز چگونگی نگاه دانشمندان اسلامی به این موضوع بررسی شده و این عقیده، به عنوان یک باور اسلامی و نه شیعی، معرفی گردیده است که آثار و نوشته های حدیثی و تاریخی، گواه بر این واقعیت اند.
← فصل اول
کتاب، برگزیده سومین دوره کتاب فصل در سال ۱۳۸۶ ش شده است. فهرست مطالب در ابتدا و کتاب نامه منابع مورد استفاده مؤلف و نمایه آیات و روایات در انتهای کتاب آمده است. پاورقی ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مطالب در چهار فصل به مطالعه تطبیقی مسئله مهدویت از نظر تاریخی، حدیثی و کلامی از دیدگاه شیعه و اهل تسنن پرداخته است. مباحث در آغاز، نگاهی تاریخی به ثبت احادیث مربوط به مهدویت در کتاب های اسلامی دارد و آنگاه دیدگاه کلی مسلمانان درباره این احادیث مورد کاوش قرار گرفته و طی دو فصل مجزا، بخش های مشترک و موارد اختلافی شیعه و اهل سنت درباره مهدویت، به شکل جداگانه ارزیابی شده و در ادامه، دیدگاه های برخی منتقدان این احادیث، تجزیه و تحلیل شده است. پرسش هایی که این اثر درصدد پاسخ گویی به آن هاست، به دو بخش تقسیم می شوند: ۱- پرسش هایی که درباره اصل و اساس مهدویت در اندیشه و مذاهب اسلامی بوده که جایگاه، اصل ضرورت و میزان مقبولیت این فکر در میان فرقه های اسلامی را کاوش می کنند. در این بخش، میزان اعتبار احادیث اسلامی و سابقه تدوین آن ها به شکل جوامع حدیثی، مورد سوال است؛ بدین گونه که آیا این روایت ها از اعتبار و صلاحیت لازم برای اثبات چنین اندیشه ای برخوردارند یا نه؟ چند تن از اندیشوران اسلامی اصل اساس این احادیث را با نگاه مثبت نگریسته اند؟ و... ۲- پرسش هایی که به موارد اتفاقی شیعه و سنی در مورد امام مهدی عجّل الله فرجه الشریف بازمی گردند؛ مانند این که آیا اساسا اتفاق نظری در بخش جزئیات این اندیشه در میان این فرقه ها وجود دارد یا نه؟ اگر چنین چیزی هست، در چه مواردی است؟. .. مؤلف معتقد است که در بخش کلیات مهدویت، فرضیه توافق همه مذاهب اسلامی قابل طرح بوده و تمام فرقه های اسلامی، این اندیشه و نظر را پذیرفته اند. در حوزه جزئیات هم می توان فرضیه توافق و تفاوت دیدگاه آنان در برخی موارد را مطرح کرد. وی عقیده به مهدویت را به عنوان یک باور اسلامی و نه صرفا شیعی تلقی کرده و آثار سنی و شیعی را در این باره به صورت جداگانه- چه منابعی که اختصاصا برای امام مهدی عجّل الله فرجه الشریف نوشته شده است و چه منابع حدیثی و تاریخی عامی که احادیث مربوط به حضرت مهدی عجّل الله فرجه الشریف را نیز دربر دارد، بررسی می کند. هر چند مؤلف در برخی از جاها ممکن است نکته های بدیعی ارائه نکرده باشد؛ ولی به یقین در شناساندن و معرفی مواضع مشترک مسلمانان که در حدیث ها و منابع آنان منعکس شده، کوشیده است. از این رو، کتاب می تواند برای اهل نظر که جویای چنین مباحثی هستند، مفید واقع شود.
گزارش محتوا
در مقدمه، بحث هایی درباره جایگاه مهدویت در میان مسلمانان و نیز چگونگی نگاه دانشمندان اسلامی به این موضوع بررسی شده و این عقیده، به عنوان یک باور اسلامی و نه شیعی، معرفی گردیده است که آثار و نوشته های حدیثی و تاریخی، گواه بر این واقعیت اند.
← فصل اول
کتاب، برگزیده سومین دوره کتاب فصل در سال ۱۳۸۶ ش شده است. فهرست مطالب در ابتدا و کتاب نامه منابع مورد استفاده مؤلف و نمایه آیات و روایات در انتهای کتاب آمده است. پاورقی ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.