بانک تهی دستان

کتاب بانک تهی دستان: وام های خرد و مبارزه علیه فقر جهانی ( به انگلیسی: Banker to the Poor: Micro - Lending and the Battle Against World Poverty ) یک خودزندگی نامه از محمد یونس است ( برنده جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۰۶ و بنیان گذار بانک گرامین است ) . این کتاب به تشریح جزئیات سال های کودکی و نوجوانی محمد یونس، سال های تحصیل در دانشگاه در خارج از کشور و نیز دوره تدریس او در دانشگاه چیتاگونگ می پردازد.
وقتی یونس در دانشگاه چیتاگونگ به عنوان استاد حضور داشت، متوجه فقر شدید روستائیان بنگلادش شد. او در سال ۱۹۷۶، به جمع آوری اطلاعات دربارهٔ مردم تهی دست در منطقه جوبرا در بنگلادش پرداخت. بیشتر مردم تهی دست این منطقه برای خرید مواد اولیه مورد نیاز برای تولید محصولات حصیری، از وام دهندگان محلی، پول قرض می گرفتند و برای بازپرداخت پول، این محصولات را به همان وام دهندگان می فروختند و به این ترتیب، خودشان سود بسیار کمی می کردند. یکی از زنان روستایی مورد مطالعه می گفت که از بافتن محصولات با بامبو هر روز فقط دو سنت کسب درآمد می کرد. فهرست نهایی تهیه شده دربردارنده نام ۴۲ زن بود که در مجموع ۸۵۶ تاکا ( معادل ۲۷ دلار ) پول قرض می کردند.
یونس با مطالعه این داده ها متوجه هزینه اندک مورد نیاز برای خودکفایی این زنان شد و ۸۵۶ تاکا از پول خودش به آنها داد، بدون اینکه بابت این قرض، وثیقه یا سودی دریافت کند. پس از اینکه این افراد این پول را بعد از مدتی بازگرداندند، یونس به بررسی جامعه آماری گسترده ای پرداخت تا ببیند آیا این پدیده فقط به همان منطقه محدود می شد یا در مناطق دیگر بنگلادش نیز این چنین است. او به این نتیجه رسید که چرخه اسارت وام گیرندگان در وام های دریافتی یک امر بسیار رایج در سراسر بنگلادش است. به همین دلیل تصمیم گرفت دست به کار شود. او به یک بانک محلی رفت و برای این افراد تقاضای وام کرد. بانک این تقاضا را رد کرد. او این تقاضا را یک بار دیگر به بانکی در پایتخت برد. او در نهایت در ( ژانویه ۱۹۷۷ ) ، بانک گرامین را تأسیس کرد.
این بانک کارش را با یک سری اصول جدید و کاملاً متفاوت از بانک های دیگر در بنگلادش آغاز کرد. گرامین بانک بر این اصل استوار بود که هر انسانی از حق وام گرفتن برخوردار است. وام گیرندگان باید یک گروه پنج نفری ایجاد می کردند و این گروه، همان کارکرد تضمین ( وثیقه ) را برای بانک داشت. یک وام به دو نفر از اعضای این گروه داده می شد. پس از اینکه این وام گیرندگان طی ۶ هفته پس از دریافت وام، آن را تسویه می کردند، دو نفر دیگر از همان گروه می توانستند وام بگیرند. سرپرست گروه معمولاً آخرین نفری است که می تواند وام بگیرد. بازپرداخت وام دربردارنده ۵ اصل کلیدی است: ( ۱ ) بازه زمانی وام، یک ساله است، ( ۲ ) اقساط وام به صورت هفتگی است، ( ۳ ) بازپرداخت از هفته اول پس از دریافت وام آغاز می شود، ( ۴ ) نرخ سود وام ۲۰ درصد است و ( ۵ ) بازپرداخت در هر هفته ۲ درصد از کل مبلغ وام است و بازپرداخت طی ۵۰ هفته صورت می گیرد.