[ویکی فقه] باقی بالله، ابوالمؤید رضی الدین محمدباقی (یا عبدالباقی) بن عبدالسلام، از مشایخ بزرگ نقشبندیه و از مروّجان این طریقه در هندوستان که در آن سرزمین به «خواجه بیرنگ» نیز شهرت دارد. وی در ۹۷۱ (یا ۹۷۲) در کابل متولد شد.
پدر باقی بالله قاضی عبدالسلام سمرقندی عالم و صوفی بود و در کابل منصب قضا داشت و مادرش به خواجه عُبیداللّه احرار نقشبندی (متوفی ۸۹۶) نسب می رسانید.تحصیلات نخستینش در کابل بود و از ۹۷۸ که مولانا صادق حلوایی سمرقندی (متوفی ۹۸۲) به دعوت حاکم کابل، محمد حکیم میرزا (برادر کهتر اکبرشاه بابری)، در آن شهر اقامت گزید نزد او به تحصیل علوم پرداخت و سپس به همراه او برای تکمیل تحصیلات خود به سمرقند رفت.ولی در ماوراء النهر ذوق عرفانیش غالب آمد و تحصیل علوم رسمی را رها کرد و به تصوّف روی آورد و چند سالی در صحبت مشایخی مانند خواجه عبید و افتخار شیخ (از مشایخ طریقة یَسَویه) و امیرعبداللّه بلخی بود و به ذکر مراقبه می گذراند.سپس، به دعوت برخی از دوستانش که در هندوستان صاحب منصب و مقامی بودند، به آن جا سفر کرد؛ ولی، برخلاف پیشنهاد آنان، به سپاه بابری نپیوست و به طلب عارفان و صوفیان پرداخت.از لاهور به دهلی و از آن جا به کشمیر رفت و چندی در خدمت شیخ باباوالی خوارزمی (متوفی ۱۰۰۱) بود.پس از درگذشت باباوالی، به ماوراءالنهر بازگشت و در اَمْکَنَد، در نزدیکی سمرقند، به شیخ بزرگ نقشبندیة آن زمان، مولانا خواجگی امکنگی (متوفی ۱۰۰۸)، پیوست و از او اجازة ارشاد یافت.به سنّت نقشبندیان از مشایخ پیشین نیز «تربیت روحانی» یافت و از روحانیت شیخ عبیداللّه احرار بهره مند شد.باقی بالله، به دستور شیخ خود، برای ارشاد و نشر طریقة نقشبندی به هندوستان بازگشت و در ۱۰۰۸ به لاهور رسید و پس از یک سال اقامت در آن جا به دهلی رفت و تا پایان عمر در فیروزآباد دهلی اقامت گزید.در دهلی، برخی از رجال دولت بابری نیز به جمع مریدان باقی بالله پیوستند که از آن جمله است شیخ فرید بخارایی که به خانقاه او کمک بسیار می کرد. باقی بالله بیش از حدود سه سال در مسند شیخی نماند و در اواخر عمر کار ارشاد طالبان را به خلیفة خود شیخ احمد سرهندی واگذاشت و خود عزلت گزید و، سرانجام، در روز شنبه ۲۵ جمادی الا´خر ۱۰۱۲ درگذشت.از او دو پسر بازماند: یکی خواجه عُبیدالله معروف به خواجة کلان (۱۰۱۰ـ۱۰۷۳) مؤلف الطبقات الحُسامیه در شرح حال اولیا، و دیگری خواجه عبداللّه معروف به خواجة خُرد که مؤلف چند رسالة کوتاه عرفانی است.
آثار باقی مانده از باقی بالله
← عقیده در مورد وحدت وجود
...
پدر باقی بالله قاضی عبدالسلام سمرقندی عالم و صوفی بود و در کابل منصب قضا داشت و مادرش به خواجه عُبیداللّه احرار نقشبندی (متوفی ۸۹۶) نسب می رسانید.تحصیلات نخستینش در کابل بود و از ۹۷۸ که مولانا صادق حلوایی سمرقندی (متوفی ۹۸۲) به دعوت حاکم کابل، محمد حکیم میرزا (برادر کهتر اکبرشاه بابری)، در آن شهر اقامت گزید نزد او به تحصیل علوم پرداخت و سپس به همراه او برای تکمیل تحصیلات خود به سمرقند رفت.ولی در ماوراء النهر ذوق عرفانیش غالب آمد و تحصیل علوم رسمی را رها کرد و به تصوّف روی آورد و چند سالی در صحبت مشایخی مانند خواجه عبید و افتخار شیخ (از مشایخ طریقة یَسَویه) و امیرعبداللّه بلخی بود و به ذکر مراقبه می گذراند.سپس، به دعوت برخی از دوستانش که در هندوستان صاحب منصب و مقامی بودند، به آن جا سفر کرد؛ ولی، برخلاف پیشنهاد آنان، به سپاه بابری نپیوست و به طلب عارفان و صوفیان پرداخت.از لاهور به دهلی و از آن جا به کشمیر رفت و چندی در خدمت شیخ باباوالی خوارزمی (متوفی ۱۰۰۱) بود.پس از درگذشت باباوالی، به ماوراءالنهر بازگشت و در اَمْکَنَد، در نزدیکی سمرقند، به شیخ بزرگ نقشبندیة آن زمان، مولانا خواجگی امکنگی (متوفی ۱۰۰۸)، پیوست و از او اجازة ارشاد یافت.به سنّت نقشبندیان از مشایخ پیشین نیز «تربیت روحانی» یافت و از روحانیت شیخ عبیداللّه احرار بهره مند شد.باقی بالله، به دستور شیخ خود، برای ارشاد و نشر طریقة نقشبندی به هندوستان بازگشت و در ۱۰۰۸ به لاهور رسید و پس از یک سال اقامت در آن جا به دهلی رفت و تا پایان عمر در فیروزآباد دهلی اقامت گزید.در دهلی، برخی از رجال دولت بابری نیز به جمع مریدان باقی بالله پیوستند که از آن جمله است شیخ فرید بخارایی که به خانقاه او کمک بسیار می کرد. باقی بالله بیش از حدود سه سال در مسند شیخی نماند و در اواخر عمر کار ارشاد طالبان را به خلیفة خود شیخ احمد سرهندی واگذاشت و خود عزلت گزید و، سرانجام، در روز شنبه ۲۵ جمادی الا´خر ۱۰۱۲ درگذشت.از او دو پسر بازماند: یکی خواجه عُبیدالله معروف به خواجة کلان (۱۰۱۰ـ۱۰۷۳) مؤلف الطبقات الحُسامیه در شرح حال اولیا، و دیگری خواجه عبداللّه معروف به خواجة خُرد که مؤلف چند رسالة کوتاه عرفانی است.
آثار باقی مانده از باقی بالله
← عقیده در مورد وحدت وجود
...
wikifeqh: رضی_الدین_محمدباقی_بن_عبدالسلام