ایه ولایت

[ویکی فقه] آیه ولایت. یکی از آیاتی که ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) و سایر ائمه را اثبات می کند، آیه ولایت است که آیه پنجاه و پنجم از سوره مائده که درباره ولایت خدا، رسول و ائمه (علیهم السلام )می باشد.
إِنّما وَلیُّکُمُ اللّه وَرَسُولهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا یُقِیمُونَ الصَّلوةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکاة وَهُمْ راکِعُون.
ترجمه آیه
«همانا ولی امر شما تنها خدا، رسول و آن مؤمنانی هستند که نماز به پا داشته و در حال رکوع زکات می دهند».
آیه ولایت وامامت حضرت علی
از دیدگاه مفسران و متکلمان امامیه، آیه ولایت یکی از روشن ترین دلایل امامت بلا فصل علی (علیه السلام) است، زیرا اگر چه « ولیّ » در لغت معانی یا کاربردهای گوناگونی دارد مانند: رب، مالک، سید، منعم، معتق، محب، ناصر و متصرف در امور دیگران،
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، م ج۱۵، ص۴۰۷.
...

[ویکی شیعه] آیه ولایت. آیه ولایت، آیه ۵۵ سوره مائده که در شأن امیرالمومنین نازل شده و او را ستوده است. شیعیان از این آیه برای اثبات ولایت آن امام استفاده می کنند.
این آیه در شأن حضرت علی است. تمام تفاسیر شیعه بر این مطلب اتفاق نظر دارند. در میان اهل سنت نیز برخی از علمای اهل سنت مانند قاضی ایجی در کتاب مواقف تصریح کرده اند که مفسّران بر نزول این آیه در شأن علی(ع) اجماع دارند جرجانی در شرح مواقف، سعدالدین تفتازانی در شرح مقاصد و علامه حلی در شرح تجرید نیز بر این اجماع اعتراف دارند.
البته در برخی تفاسیر اهل سنت ادعا شده است که این آیه در شأن عبدالله بن سلام، عبادة بن صامت، ابوبکر و تمام مسلمانان نازل شده است که البته هیچ یک دلیل محکمی ندارد.

[ویکی اهل البیت] آیه ولایت. این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
آیه 55 سوره مائده/5 به «آیه ولایت» شهرت یافته است. در این آیه آمده است: «ولیّ» شما فقط خدا، پیامبر و مؤمنانی هستند که نماز را به پا داشته، در رکوع زکات می دهند: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ».
بر اساس روایات فراوانی در منابع شیعه و اهل سنت، این آیه در شأن امام علی علیه السلام نازل شده است. بر پایه این روایات که برخی از آن ها با اندکی تفاوت نقل شده، فقیری وارد مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله شد و تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد.
او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی به من چیزی نداد. در همین حال، علی علیه السلام که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست حضرت بیرون آورد و این آیه نازل شد.
ابوذر غفاری نیز همین شأن نزول را روایت کرده و در ادامه آورده است: در آن هنگام، پیامبر صلی الله علیه و آله در حال نماز بود و این ماجرا را مشاهده کرد. هنگامی که از نماز فارغ شد، سر به سوی آسمان برداشت و گفت: خدایا! برادرم موسی از تو خواست که روح او را وسیع و کارها را بر او آسان کنی و گره از زبانش بگشایی تا مردم گفتارش را درک کنند و نیز تقاضا کرد هارون را که برادرش بود، وزیر و یاورش قرار دهی و به وسیله او بر نیرویش بیفزایی و در کارهایش شریک سازی.
خداوندا! من محمد، پیامبر و برگزیده توام. سینه مرا گشاده کن و کارها را بر من آسان ساز. از خاندانم، علی علیه السلام را وزیر من گردان تا به وسیله اش پشتم قوی و محکم شود. هنوز دعای پیامبر صلی الله علیه و آله پایان نیافته بود که جبرئیل آیه ولایت را نازل کرد.
این شأن نزول از طرق گوناگون در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. از جمله اصحابی که این حادثه را نقل کرده اند، امام علی علیه السلام، عبداللّه بن عبّاس ابورافع مدنی، عمار بن یاسر ابوذر غفاری، انس بن مالک، و مقداد بن اسود هستند.
از تابعان نیز مسلمة بن کهیل،عتبة بن ابی حکیم، سُدّی و مجاهد به نقل این حادثه پرداخته اند. در کتاب غایة المرام تعداد 24 حدیث در این باره از اهل تسنن و 19 حدیث از شیعه نقل شده است.

[ویکی فقه] آیه ولایت (علوم قرآنی). آیه ولایت به آیه ۵۵ مائده، درباره ولایت علی علیه السّلام اطلاق می شود.
به آیه ۵۵ سوره مائده "آیه ولایت" می گویند: (انما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة ویؤتون الزکاة وهم راکعون)؛ "ولی شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده اند همان کسانی که نماز برپا می دارند و در حال رکوع زکات می دهند".
مائده/سوره۵، آیه۵۵.
بسیاری از مفسران و محدثان در شان نزول این آیه گفته اند این آیه در شان حضرت علی علیه السّلام نازل شده است.سیوطی در الدر المنثور در ذیل آیه از ابن عباس نقل می کند که علی علیه السّلام در رکوع نماز بود که سائلی کمک خواست؛ آن حضرت انگشترش را به او صدقه داد. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم از او پرسید: چه کسی این انگشتر را به تو داد؟ سائل به علی علیه السّلام اشاره کرد و گفت: آن مرد که در حال رکوع است. در این هنگام، آیه (انما ولیکم الله ورسوله…) نازل شد. همین معنا در کتاب اسباب النزول واحدی نقل شده است.جارالله زمخشری در کتابش می گوید: این آیه درباره علی علیه السّلام نازل شده است. فخر رازی ، حاکم حسکانی و بسیاری دیگر از دانشمندان اهل سنت نیز این شان نزول را نقل کرده اند.
دلالت آیه بر ولایت حضرت علی
این آیه، آشکارا بر خلافت و امامت امیرمؤمنان علی علیه السّلام دلالت دارد؛ زیرا در این آیه بر مسئله "ولی" تکیه، و علی علیه السّلام به عنوان ولی مسلمانان معرفی شده است.
مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، روش تازه ای در تفسیر موضوعی قرآن، ج۹، ص۲۰۱-۲۱۳.
...

آیه ولایت. آیۀ ولایت
در قرآن، سورۀ مائده، آیۀ ۵۵: «همانا ولیّ (سرپرست و پیشوای) شما فقط خداوند است و پیامبر او و مؤمنانی که نماز را بر پا می دارند و در حال رکوع زکات می دهند». مفسران شأن نزول این آیه را چنین نقل کرده اند که مرد فقیری در مسجد درخواست کمک کرد، کسی به او چیزی نداد، حضرت علی (ع) که در این هنگام مشغول نماز بود دست خود را به نحوی به طرف او دراز کرد که او اشاره را دریافت و سریعاً انگشتری را از انگشت حضرت بیرون آورد. مفسران شیعی و برخی از مفسران سنّی گفته اند کهاین آیه در تجلیل از این خاتم بخشی و کرامت طبع حضرت علی (ع) نازل شد و ولایت و پیشوایی (سرپرستی) آن حضرت را در ردیف ولایت خدا و رسول معرّفی کرد. فقها به این آیه استناد کرده و گفته اند که فعل ضروری و قلیل، خللی به صحت نماز نمی رساند.