ایه اکمال دین

[ویکی فقه] آیه اکمال دین. آیه دلالت کننده بر اکمال دین به سبب تعیین امام علی (علیه السلام) به امامت را آیه اکمال دین گویند.
آیه ۳ سوره مائده را "آیه اکمال" و یا " آیه اکمال دین" نامیده اند: "«... الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلاتخشوهم و اخشون ألیوم أکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتى و رضیت لکم الاسلام دینا...؛
مائده/سوره۵، آیه۳.
معنی آیه نسبت به شان نزول آیه سازگاری کامل دارد. اکنون باید به معنی آیه دقت کرد که چه مطلبی را در آخرین سال عمر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نازل نموده است. مفاد آیه را در چند بند بیان می کنیم:الف. خداوند از موقعیتی خبر می دهد که در آن کافران از دین مسلمین مایوس شدند و دیگر نمی توانند برای انحراف اسلام نقشه بکشند.ب. اطاعت نکردن از فرمان خداوند چیزی جز گستاخی و عدم خوف در برابر خداوند نیست و هم پیمان شدن با کافران جز به علت ترس از کافران نیست.ج. خداوند از موقعیت کامل شدن دین و به نهایت رسیدن نعمت بر بندگانش حکایت می کند.د. خداوند از رضایت خود به دین اسلام برای مردم خبر می دهد.واضح است که این آیه برای مومنین بشارت و برای دشمنان ناراحتی وجود دارد.
ابن شهر آشوب، محمد، مناقب، قم، موسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹هـ ق، ج۳ ص۲۴.
منافقینی که به حکم پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) رغبت نشان ندادند دو گروه بودند. دسته اول کسانی بودند که به اظهار نارضایتی خود در برابر رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) پرداختند که در این مورد فردی به نام حارث بن نعمان فهری است که دشمنی خود را اظهار کرد و چنین گفت: اگر این پیام از سوی خداست پس سنگی بر من فرود آید که ناگهان سنگی به او خورد و مرد.
حسینی استرآبادی، سید شرف الدین، تاویل الآیات الظاهره، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۹هـ ق، ص۶۹۷.
...

[ویکی حج] آیه اکمال دین. آیه اِکمال دین، {الیومَ أَکمَلتُ لَکم دِینَکم وَ أَتمَمتُ عَلَیکم نِعمَتی} سومین آیه سوره مائده است و از کامل شدن دین اسلام سخن می گوید. بسیاری از شیعیان و برخی از اهل سنت معتقدند که این آیه در مکانی به نام غدیر خم، پس از آن نازل شد که پیامبر(ص) دست امام علی(ع) را بالا برد و گفت: هر که من مولایم اویم، این علی مولای او است. در خصوص زمان نزول آیه اختلاف است؛ برخی آن را نهم ذی حجه (روز عرفه) و برخی دیگر هجدهم این ماه در حجة الوداع می دانند. روایت های فراوانی از امامان شیعه، اکمال دین را به معنای نصب امام علی(ع) به جانشینی پیامبر(ع) دانسته اند. در روایاتی از اهل سنت نیز آمده است که آیه اکمال، در غدیر و درخصوص امام علی نازل شده است.
در بخشی از آیه ۳ سوره مائده، پس از یادآوری نومیدی کافران از ناکامی دین مسلمانان، به کامل شدن دین و خشنودی خداوند از اسلام به عنوان دین مردم تصریح شده است: «الیومَ یئِسَ الَّذِینَ کفَرُوا مِن دِینِکم فَلاَ تَخشَوهُم وَاخشَونِ الیومَ أَکمَلتُ لَکم دِینَکم وَأَتمَمتُ عَلَیکم نِعمَتِی وَرَضِیتُ لَکمُ الإِسْلاَمَ دِینًا» (امروز کسانى که کافر شده اند، از دین شما نومید گردیده اند. پس، از ایشان مترسید و از من بترسید. امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را براى شما آیینى برگزیدم)؛ از این رو، بخش یاد شده، آیه اِکمال دین و به اختصار «آیه اکمال» خوانده می شود.
در شأن نزول آیه گفته اند که در بازگشت پیامبر(ص) از حجة الوداع در غدیر خم، سه میل مانده به جُحْفه، آیه ۶۸ سوره مائده (یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغ ما أُنزِلَ إِلَیک مِن رَبِّک)، نازل شد و به پیامبر(ص) دستور داد همه مسلمانان گرد هم آیند. سپس به خواندن خطبه پرداخت و گفت: خداوند به من فرمان داده که اگر آنچه را درباره علی ابلاغ شده است نگویم، رسالتم را انجام نداده ام. آن گاه دست علی را گرفت و گفت: «من کنت مولاه ﻓﻌﻠﻰّ مولاه» (هرکه من مولای اویم این علی مولای او است). در این هنگام، خداوند آیه «الیومَ أَکمَلتُ لَکم دِینَکم وَ أَتمَمتُ عَلَیکم نِعمَتی» را نازل کرد.