ایه

[ویکی شیعه] آیه. آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده اند و سوره های قرآن را به وجود آورده اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، « بیّنات » یعنی آشکار و واضح دانسته شده اند.
دانشمندان علوم قرآنی، مباحث مختلفی را درباره آیات قرآن مطرح کرده اند؛ از جمله تعداد آیات، توقیفی بودن آیات، تناسب یا عدم تناسب ترتیب آیات قرآن.
همچنین قرآن کریم آیه را در معنایی دیگر، به هر موجودی که نشانه وجود و صفات خداوند باشد و از جمله به معجزات ارائه شده از سوی انبیاء هم اطلاق کرده است. در کاربرد این معنا، قرآن کریم آیات و نشانه های خداوند را به آفاقی و انفسی تقسیم نموده که اولی به معنای نشانه های بیرون از وجود انسان، و انفسی به معنای نشانه های درون وجود انسان است که او را به سوی خداوند رهنمون می شود.

[ویکی اهل البیت] آیه. در لغت به معنی نشان و علامت است و جمع آن بیشتر آیات و آی می آید و در قرآن کریم بر اموری چند اطلاق گردیده هر یک به اعتبار آن که نشانه است بر چیزی.
هر سوره از چند آیه تشکیل است. و به آن آیه گویند به اعتبار آن که نشانه و دلیل بر مطلب بلندی است و تعلیمی ارجمند. قوله تعالی «مِنْهُ آیَاتٌ مُّحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ» (سوره آل عمران، 7) از قرآن است آیه های محکم و استوار که اصل کتاب آن است و آیه بدین معنی در قرآن بسیار است و آیات قرآن شش هزار و دویست و سی و شش آیه است در عدد کوفیان و آن مشهورتر است و اهل مدینه دو بار شماره کردند یکی را مدنی اول گویند و دیگری را مدنی ثانی.
«لَّقَدْ کَانَ فِی یُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آیَاتٌ لِّلسَّائِلِینَ». (سوره یوسف، 7) در قصه یوسف و برادرانش پندها و عبرت ها است خواهندگان را.
«وَلَقَد تَّرَکْنَا مِنْهَا آیَةً». (سوره عنکبوت، 35) از شهرهای قوم لوط پس از خرابی نشانه ای باقی گذاشتیم برای عبرت.
« لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَةً». (سوره یونس، 92) تا تو ای فرعون پس از مردن عبرت باشی برای آنها که پس از تو آیند.
که کافران را ناچار به اقرار زبانی وادار کند از بیم هلاک هر چند ایمان در قلب آنها راسخ نشود و این امور را آیات قاهره گویند.
«إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِم مِّن السَّمَاء آیَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِینَ» (سوره شعراء، 4) اگر بخواهیم بر آنها آیتی قاهر از آسمان می فرستیم که گردنهایشان خاضع شود. گاه باشد که این آیات همه کافران را هلاک کند. طوفان نوح و هلاک مردم آن عهد آیتی بود. (سوره شعراء، 122)

[ویکی الکتاب] آیه. معنی ءَایَاتُ: آیه ها - نشانه ها
معنی ءَایَاتِنَا: آیه های ما - نشانه های ما
معنی ءَایَاتِی: آیه های من - نشانه های من
معنی ءَایَةَ: آیه - نشانه
معنی ءَایَاتِکَ: آیه های تو - نشانه های تو
معنی ءَایَاتِهِ: آیه هایش - نشانه هایش
معنی ءَایَاتِهَا: آیه هایش - نشانه هایش (مؤنث)
معنی یَدَّبَّرُواْ: تا تدبّر کنند (تدبر یعنی این که چیزی را بعد از چیز دیگر بگیریم و در مورد آیات شریفه ی قرآن کریم به معنای تامل در یک آیه بعد از آیهای دیگر و یا تامل و دقتی دیگر بعد از دقت قبل، در یک آیه است)
معنی لَمْ یَدَّبَّرُواْ: تدبّر نکرده ونمی کنند -نیاندیشیده و نمی اندیشند - مو به مو مورد بررسی قرارنداده و نمی دهند(در اصل یتدبرو بوده که تا به دال تبدیل شده است از مصدر تدبر به معنای این که چیزی را بعد از چیز دیگر بگیریم و در مورد آیه شریفه"أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ ﭐلْقُرْء...
معنی لَا یَتَدَبَّرُونَ: تدبّر نمی کنید - نمی اندیشید - مو به مو مورد بررسی قرار نمی دهید(کلمه تدبر که فعل یتدبرون مشتق از آن است به معنای این است که چیزی را بعد از چیز دیگر بگیریم و در مورد آیه شریفه"أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ ﭐلْقُرْءَانَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ ﭐللَّهِ...
معنی جَزَیْتُهُمُ: به آنان جزاء دادم ( در سوره مبارکه مؤمنون آیه شریفه111 :حتماً می دهم)
معنی جُمِعَ: جمع شد- گرد آوری شد(در سوره مبارکه شعراء آیه شریفه 38 :جمع شدند)
معنی عَقِیمٌ: نازا (در عبارت "یَأْتِیَهُمْ عَذَابُ یَوْمٍ عَقِیمٍ " معنای عقیم بودن روز این است که طوری باشد که دیگر فردایی از آن متولد نشود ، و آن ، روز هلاکت و یا روز قیامت است ، و مراد در آیه به طوری که سیاق آیه سوم میرساند روز قیامت میباشد . )
معنی فَرَقْنَاهُ: قسمت قسمتش کردیم - جدا جدایش کردیم (در عبارت"قُرْءَاناً فَرَقْنَاهُ "منظور این است که قرآن کریم نزد خدا تجزیه شده به آیات نبوده ، بلکه یکپارچه بوده ، بعدا آیه آیه شده ، و بتدریج نازل گردیده است برای فهم بهتر مردم)
معنی وَسَطْنَ: در وسط قرار گرفتند (در عبارت "فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً "، "بـِ"معنی "در" می دهد و اگر ضمیر "ه" به صبح برگردد معنی آیه می شود :و در آن (وقت) در میان جمعی (از دشمن) قرار گرفتند. و اگر به "نقع:غبار" برگردد معنی آیه می شود :دسته جمعی در میان غبار قرار گرف...
ریشه کلمه:
اوی (۴۱۸ بار)
ائی (۳۸۲ بار)
ایی (۶۲۸ بار)

«آیه» جمع «آی» در لغت، به معنای نشانه و علامت است.
تعبیر به «آیَةً بَیِّنَةً» (نشانه روشن) اشاره به آثار باقی مانده شهر «سدوم» است که طبق آیات قرآن در مسیر راه کاروان های مردم «حجاز» قرار داشت، و تا زمان ظهور پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)نیز باقی بود.
علامت. نشانه. عبرت. دلیل. معجزه. در متن قرآن همه این معانی را می‏توان یافت. ناگفته نماند معنای اصلی و حقیقی آیه، همان علامت و نشانه است چنانکه در قاموس و مفردات تصریح شده، معانی دیگر که ذکر شد همه با معنای اصلی قابل جمع اند، و به قسمتی از کلمات قرآن که از محلّی اغاز و به مقطعی ختم می‏شود آیه گوئیم زیرا که آن از نشانه‏های خداوند است و بشر از آوردن نظیر آن عاجز می‏باشد، موجودات عالم را از آن جهت آیات اللّه می‏گوئیم که نشانه‏های وجود خدا و صفات او هستند. در آیه مراد از آیه معجزه است و در آیه به معنی دلیل است، و در کریمه منظور از آن عبرت است و در آیه مراد آیات قرآن است. در کریمه به عبارت، آیه اطلاق شده یعنی در هر مکان بلند عمارتی به بیهوده سری بنا می‏کنند؟!! درباره آیه شریفه چنین گفته‏اند.

[ویکی فقه] آیه (ابهام زدایی). واژه آیه ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد:• آیه (نشانه)، فرازهاى قرآن که با نشانه هاى خاصى از هم تفکیک شده؛ همچنین رخداد طبیعی غیر عادی اعم از آسمانی و زمینی• آیه (معجزه)، پدیده ای خارق عادت به عنوان نشانه صدق ادعای انبیاء
...

[ویکی فقه] آیه (قرآن). آیه، به معنای علامت ظاهر و روشن است که در محسوسات و معقولات به کار می رود.
آیه، به معنای علامت ظاهر و روشن است که در محسوسات و معقولات به کار می رود.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۳۳.
۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۳۳.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۵۳۸، برگرفته از مقاله «آیه».
...

[ویکی فقه] آیه (معجزه). معجزه پدیده ای خارق عادت است که خداوند آنرا بعنوان نشانه صدق ادعای انبیاء به ایشان عطا میکند.
«معجز»اسم فاعل از «اعجاز»، و تاء گرد آخر «ه» برای مبالغه است.
خویی، ابوالقاسم، ۱۲۷۸ - ۱۳۷۱، البیان فی تفسیرالقرآن، ص۳۳.
تعریف های معجزه در اصطلاح متکلمان و اهل تفسیر عبارتند از:۱. اثبات چیزی غیر عادی یا نفی چیزی عادی؛ در صورتی که خارق العاده باشد و با ادعا مطابقت کند.
زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۷۲.
در مجموع، کاری خارق العاده همراه با دعوی نبوت و تحدی است؛ به طوری که عجز دیگران از انجام مانند آن، بر صدق دعوی نبوت دلالت کند و حاکی از انجام آن کار به تایید الهی باشد.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۳۵۱.
...

[ویکی فقه] آیه (نشانه). آیه در دو معنا به کار رفته است:۱. فرازهاى قرآن که با نشانه هاى خاصى از هم تفکیک شده است. از آیه به این معنا در باب های طهارت و صلات سخن گفته شده است.۲. رخداد طبیعی غیر عادی اعم از آسمانی و زمینی (نشان). از آیه به این معنا در باب صلات سخن رفته است.
آیه از واژه های بسیار کهن سامی است . در فنیقی ، AT در آرامی کتاب مقدس AT (سفر دانیال ، ۳:۳۳)، آرامی ، ATA عبری ، OT سریانی ATA و جمع آن ، OTOT و حتی در مندایی OTA آمده است .
ورود به زبان عربی
تحول معنایی کلمه ، همان است که در عربی ملاحظه می شود: نخست بر نشانه های مادی و ملموس اطلاق شد و سپس بر پدیده های طبیعی و آثاری که بر قدرت الهی دلالت دارد. همه این معانی بارها در عهد عتیق به کار رفته است .
← واژه کهن سامی
...

آیه. (در لغت به معنای نشانه، به ویژه نشانۀ وجودِ خداوند و قدرت او) اصطلاحی در علوم قرآنی به معنای هریک از اجزای سوره های قرآن که گاه از یک یا چند جمله و گاه از حروف مقطعه تشکیل شده است. به نظر بیشتر محققان، تعداد و آغاز و انجام آیه ها که برخی این کلمه را در اصل عبری نیز دانسته اند، توقیفی است. قرآن ۶۲۳۶ آیه بوده است. این کلمه به صورت مفرد ۸۴ بار و به صورت جمع (آیات) ۱۴۸ بار در قرآن آمده است. طولانی ترین آیۀ قرآن، آیۀ تدایُن و کوتاه ترین آیه، «والضحی» یا «والفجر» و در غیر فواتح سور «مُدْهامَّتان» (الرحمن، ۶۴) است. معانی فراوانی برای کاربرد این واژه در قرآن ذکر شده است مانند: ۱. معجزه (بقره ۲۱۱؛ یونس، ۲۰؛ رعد، ۳۸؛ نازعات، ۲۰)؛ ۲. نشان و علامت یا نماد (بقره، ۲۴۸؛ آل عمران، ۴۱؛ مریم، ۱۰)؛ ۳. شگفتی های آفرینش (آل عمران، ۱۹۰؛ روم، ۲۰ـ۲۵)؛ آیات قرآن برحسب تاریخ نزول به مکی و مدنی، صراحت و اجمال به محکم و متشابه، و حکم به ناسخ و منسوخ تقسیم و گاه به عنوانی خاص، مانند الکرسی، نور، اخوت، نامیده می شوند. همچنین قرائت بعضی آیات مستلزم سجدۀ واجب است. نخستین آیات نازل شده را بر پیامبر (ص) پنج آیۀ نخست سورۀ عَلَق دانسته اند. برخی هم آیۀ ۳ مائده و آیۀ ۱ نصر را آخرین آیه برشمرده اند.