ایه

آیه ها ایالت ساز و مشخص کننده ی حد و مرزها.
آیه ها ایجاد کننده ی ایمان و امنیت و ایمن شدن ها.
آیه و آینه و آئینه به معنی به عِیْن آورنده و منعکس کننده ی عکس و تصاویر از طریق انعکاس نور می باشد. مرتبط با کلماتی از قبیل عینک ، عیان ، مُعَیَّن ، تعیین ، آئین ، آینه ، آیه ، آینده و عنوان و عنایت و اعتنا و تَعَنّی و معنی و معنا و معنویت و. . .
آئین ؛ اگر در ساختمان این کلمه حرف تعالی بخش ( آ ) را به عنوان باب ورود به کلمه در نظر بگیریم و با نگارش آعین این کلمه را در قانون و قواعد ایجاد کلمات تحلیل و بررسی کنیم به معنی آداب و رسومی که منتج به، به عِیْن آمدن و انعکاس و بازتاب نور خداوند متعال از طریق وجود ما می شود می باشد.
فلسفه ی مفهوم نهفته در صندوقچه ی اسرارآمیز آئین ، به آداب و رسومی گفته می شود که آینده ی انسان را عیان و تضمین کند.
فلسفه وجودی ابزاری به نام آینه نیز بر مبنای بازتاب نور و انعکاس عکس و تصاویر جهت عیان شدن و به عِیْن آمدن و مُعَیَّن شدن می باشد.
همچنین معنی اصطلاح تَعَنّی و عنایت داشتن و عنوان از جهت به عِیْن آمدن و توجه کردن و نگاه کردن جهت به چشم آمدن می باشد.
آیه ؛ عیان کننده با تَعَنّی و عنایت به عناوین و معانی
درک و جانمایی بهتر مفهوم کلمات مرتبط با کلمه ی آئین جهت نشستن و حفظ این مفهوم در ذهن در مطلبِ تحلیل و تفسیر شده ی زیر در خصوص مفهوم کلمه ی آیسودا تبیین شده است ؛
آیسودا ؛
تعریفی که از این کلمه در زبان ترکی به عنوان بخشی از تمدن ایران می شود بر مبنا و مرتبط با دو کلمه ی ( آی ) با ترجمه و برگردان آن به زبان فارسی به معنی ماه و ( سو ) به معنی آب می باشد.
یعنی تصویری از ماه که در آب افتاده باشد و آب نیز به مانند یک آینه این تصویر را انعکاس داده باشد.
فلسفه ی کلمه ی ( آی ) در زبان ترکی منشعب شده و خلاصه شده ی کلمه ی آیْن با ریخت کامل تر آن آینه می باشد.
از آنجایی که از جانب خداوند حکیم ، ماهیت و فلسفه ی وجودی کره ی ماه در واقعیت و در عالم هستی بر مبنای انعکاس نور خورشید در آسمان شب می باشد.
کلمه ی خلاصه شده و ناقص ( آی ) در زبان ترکی که دارای ریخت کاملتر، تحت عنوان آیْن می باشد منشعب از کلمه ی آینه می باشد.
یعنی حکمت و انتخاب کلمه ی آینه در زبان ترکی به معنی ماه بر مبنای انعکاس دهنده بودن آینه می باشد.
فلسفه ی ایجاد کلمه ی آینه بر مبنای قانون و قواعد ایجاد کلمات نیز مرتبط با مفهوم کلماتی از قبیل عِیْن و عینک و معین شدن و عیان شدن به معنی به عِیْن آمدن و به چشم آمدن می باشد.
تا بدانجا که از مفهوم کلمه ی آینه به عنوان ابزاری برای انعکاس و به عِیْن آمدن در فرهنگ فارسی کلمه ی آئین نیز رایج و متداول شده است.
و اما اگر بخواهیم یک تفسیر درست از کلمه ی آیسودا با ریخت کاملتر آن آینسودا با توجه به پیشینه ی تاریخی و آئین و فرهنگ و تمدن غنی ایران در حوزه ی تمدنی ایران پهناور را داشته باشیم با توجه به ذات آوایی و رفتار تعالی بخش حرف ( آ ) در انتهای ساختمان کلمه ی آیسودا به معنی مایه ی آسودگی و بسیار آسایش بخش دارای معنا و مفهوم می باشد.
از آنجایی که در فرهنگ فارسی و تمدن ایرانی در فرهنگ نامگذاری ها ، شخصیت زن مادر و دختر برای ایرانیان دارای ارج و قرب و احترام زیادی بوده است تمام نام های زنانه در نزد ایرانیان بر مبنای ارزش های بالایی بوده که شخصیت زن به عنوان یک شخصیت مرکزی و محوری در زندگی برای مردان ایران زمین داشته است.
آنَاءِ اللَّیْلِ ؛
از مفهوم مشترک کلمات آئین و آئینه و آینه و آیه و عِیْن و عیان و آینده و تَعَنّی و عنایت و اعتنا و عنوان و معنی و معنا و معنویت و. . . با ساختمان ها و کاربری های متفاوت در قرآن با کلمه ی آناء به معنی عیان شدن در هنگامی که ماه، نور خورشید را در شب انعکاس و بازتاب می دهد و عیان می کند برای ذکر تسبیح خداوند متعال آورده شده است.
فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا ۖ وَمِنْ آنَاءِ اللَّیْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّکَ تَرْضَىٰ
عنایت ؛ اعتنا کردن، تَعَنّی کردن در معنی و معانی
عنایت ؛ وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَیِّ الْقَیُّومِ

2 - معجزات نیز به عنوان آیه معرفی شده است ، چنانکه در مورد معجزه معروف موسی ( علیه السلام ) ید بیضاء می خوانیم : و اضمم یدک الی جناحک تخرج بیضاء من غیر سوء آیة اخری : دستت را در گریبان تا زیر بغل فرو بر ، به هنگامی که خارج می شود سفیدی و درخشندگی بی عیب و نقصی دارد و این معجزه دیگر است ( طه - 22 ) .
3 - به معنی دلیل و نشانه خداشناسی و یا معاد نیز آمده است ، چنانکه می خوانیم : و جعلنا اللیل و النهار آیتین : ما شب و روز را دو دلیل ( برای شناسائی خدا ) قرار دادیم ( سوره اسراء - 12 ) .
و در مورد استدلال برای معاد می فرماید : و من آیاته انک تری الارض خاشعة فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت و ربت ان الذی احیاها لمحیی الموتی انه علی کل شیء قدیر : از نشانه های او این است که زمین را پژمرده و خاموش می بینی اما هنگامی که آب ( باران ) بر آن فرو می ریزیم به جنبش می آید و گیاهان آن می روید ، همان کسی که زمین را زنده کرد مردگان را نیز زنده می کند ، او بر همه چیز قادر است ( فصلت - 39 ) .
4 - به معنی اشیاء چشمگیر مانند بناهای مرتفع و عالی ، نیز آمده است ، چنانکه می خوانیم : ا تبنون بکل ریع آیة تعبثون : آیا در هر مکان مرتفعی بنائی می سازید و در آن سر گرم می شوید ( شعراء - 128 ) .
ولی روشن است که این معانی گوناگون در واقع همه به یک قدر مشترک باز گشت می کند و آن مفهوم نشانه است .
( تفسیر نمونه ج : 1 ص : 393 )