اولویت

[ویکی فقه] اولویت (ابهام زدایی). واژه اولویت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اولویت (فقه)، حقّ تقدّم و بحث شده در باب های طهارت، صلات، رهن، نکاح و احیاء موات• اولویت (فلسفه)، مفاد قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد• مفهوم اولویت، به مفهوم موافقِ ماخوذ به ملاک اولویت• قیاس اولویت، به معنای اقوی و اشدّ بودن «علّت» در «فرع» قیاس فقهی
...

[ویکی فقه] اولویت (فقه). حقّ تقدّم همچنین افضلیّت را اولویّت می گویند و اولویّت به معنای اول در بابهایی همچون طهارت، صلات، رهن، نکاح و احیاء موات آمده است و معنای دوم در باب صلات آمده است. اولویّت به معنای اول، اولویّت تعیینیّه است؛ یعنی تنها، صاحب اولویّت حق انجام دادن عمل را دارد و دیگران جز با اذن او نمی‏توانند اقدام به آن عمل کنند؛ ولی به معنای دوم، اذن صاحب اولویّت لازم نیست و پیشی گرفتن دیگران بر او جایز است؛ گرچه صاحب اولویّت برای انجام دادن آن عمل سزاوارتر است.
اگر هریک از پدر و جدّ پدری ـ که در شوهر دادن دختر نابالغ و نیز بنابرقول گروهی، بالغ باکره ولایت دارند ـ شوهری را برای دختر برگزینند، برگزیده جدّ مقدّم است، به شرط آنکه هر دو عقد در یک زمان انجام شده باشد. در صورت تقدیم و تأخیر، عقد کسی صحیح است که زودتر جاری شده باشد.
شیردهی و حضانت
مادر نوزاد در شیردادن به او ـ در صورتی که مجّانی شیر دهد و یا قیمتی همسان قیمت دیگران طلب نماید ـ بر دیگران اولویّت دارد وگرنه، پدر حق دارد کودک را به دیگری واگذار کند. در این صورت، حق حضانت نیز از مادر ساقط می‏شود.
مادر در صورتی که مسلمان، آزاد و عاقل باشد و با مردی دیگر ازدواج نکرده باشد، برای حضانت کودک در دوران شیردهی (دو سال)؛ چه پسر و چه دختر اولویّت دارد، و اگر فرزند دختر باشد، بنابر قول مشهور تا سنّ هفت‏سالگی، برای حضانت او اولویّت دارد و پس از آن، پدر اولویّت خواهد داشت، مگر کودک بی پدر، که باز هم مادر، در حضانت، بر وصیّ پدر و دیگر نزدیکان او، حتّی پدر و مادر میّت اولویّت دارد.

الویت مرتهن در استیفای دین (رهن)
در صورتی که رهن گذارنده (راهن) مفلّس شود یا بمیرد، رهن گیرنده (مرتهن) در استیفای دین خود از مال رهنی، بر دیگر طلبکاران اولویّت دارد.

الویت در مکان نشستن مسجد
...

[ویکی فقه] اولویت (فلسفه). در فلسفه، قاعده ای به نام "الشیء ما لم یجب لم یوجد"وجود دارد و مفادش، چنین است که هر چیزی که ممکن بالذات است، برای آنکه به وجود آید، باید حتماً موجود دیگری وجود را برایش ضروری کند؛ یعنی به آن وجوب دهد و لذا هیچ ممکن بالذاتی تا واجب بالغیر نشود، موجود نمی شود.
نتیجه طبیعیِ قاعده فلسفی "الشیء ما لم یجب لم یوجد"، در مورد وجود ممکنات آن است که ممکنات برای معدوم بودن نیز باید از سوی شیء مفروضِ دیگری، عدم برایشان ضروری شود و ممتنع بالغیر شوند.
اولویت
گروهی از متکلمان که از معتزله می باشند، در مقابل این نظریه، عقیده دارند که برای موجود شدنِ یک ممکن بالذات که نسبتش با وجود و عدم مساوی است، لازم نیست وجود برایش ضروری شود؛ بلکه همین که وجودِ آن شیء بر عدمِ آن، رجحان و برتری بیابد (ولو آنکه وجودْ ضروری نشود و تنها قوت و شدتِ آن نسبت به عدم بیشتر شود) آن شیء به وجود خواهد آمد. همین طور برای معدوم شدنِ آن، رجحانِ غیر ضروریِ عدم بر وجود کافی است. این رجحان و برتری را متکلمان "اولویت" می نامند و لذا این دیدگاه، به دیدگاهِ "اولویت" مشهور شده است.
اقسام اولویت
اولویت در نزد این متکلمان، دارای اقسامی است:
← اولویت ذاتی
...