[ویکی اهل البیت] أنوار التنزیل و أسرار التأویل. ذهبی در تفسیر و مفسران( ج 1 ص 305) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است.
این تفسیر در واقع خلاصه تفسیر کشاف زمخشری است با این تفاوت که زمخشری معتزلی است ولی بیضاوی اشعری می باشد.
روش تفسیری بیضاوی تابع روش تفسیری زمخشری است به اینگونه که در پایان هر سوره حدیثی در فضیلت قرائت سوره و ثواب و پاداش برای قاری و خواننده آن بیان کرده که البته اینگونه احادیث می بایست مورد نقد و بررسی بیضاوی قرار می گرفت که متاسفانه اینکار نشده و وی به تبع زمخشری این روایات را نقل نموده است. استاد معرفت گوید: این تفسیر، دارای سبکی لطیف، عباراتی ظریف و قدرت بیانی شگفت است و به همین علت بسیاری از مفسران از جمله فیض کاشانی در تفسیر صافی بر آن تکیه کرده اند.
بیضاوی در مسایل و نکات معضل و مشکل مربوط به آیات، نظریات دقیقی دارد. وی از تفسیر کبیر فخر رازی و تفسیر مفردات راغب اصفهانی بهره گرفته و پاره ای اقوال و آراء صحابه و تابعان را نیز در آن آورده است. البته در تفسیر آنان از خرد و اندیشه هم استمداد جسته و نکات جالب و زیبا و استنباطات دقیقی را در ضمن آنها بیان کرده است. به قرائت های مختلف توجه نشان داده و موارد شاذ را هم می آورد و بدون تفصیل و با اختصار به مسایل نحوی نیز می پردازد. همچنین در تفسیر آیات الاحکام بعضی از مسایل فقهی را نیز بیان می کند، بدون آنکه سخن به درازا بکشد.
امتیاز برجسته تفسیر بیضاوی این است که اخبار و روایات اسرائیلی را- جز اندکی- نیاورده است و گاهی هم که روایتی می آورد، در آغاز روایت می گوید:«گفته اند» یا«روایت کرده اند» به این دلیل که می خواهد ضعف روایت را بر خواننده روشن سازد.
هنگامی که به تفسیر و توضیح آیات مربوط به مسایل طبیعی و هستی نیز می پردازد، بدون شرح و توضیح از آنها می گذرد. شاید این روش، از طریق«تفسیر کبیر» فخر رازی به تفسیر وی راه یافته باشد.
استاد معرفت می گوید: تفسیر او کتابی ارزشمند و بی نیاز از توضیح و بیان است و در آن، خلاصه کشاف در اعراب و معانی و بیان، برگزیده تفسیر کبیر در حکمت و کلام و غوامض و لطایف تفسیر راغب در اشتقاق و لغت آمده است در نتیجه می توان گفت تفسیر بیضاوی خلاصه این سه منبع است نه کشاف.
روش تفسیری بیضاوی تابع روش تفسیری زمخشری است به اینگونه که در پایان هر سوره حدیثی در فضیلت قرائت سوره و ثواب و پاداش برای قاری و خواننده آن بیان کرده که البته اینگونه احادیث می بایست مورد نقد و بررسی بیضاوی قرار می گرفت که متاسفانه اینکار نشده و وی به تبع زمخشری این روایات را نقل نموده است. استاد معرفت گوید: این تفسیر، دارای سبکی لطیف، عباراتی ظریف و قدرت بیانی شگفت است و به همین علت بسیاری از مفسران از جمله فیض کاشانی در تفسیر صافی بر آن تکیه کرده اند.
بیضاوی در مسایل و نکات معضل و مشکل مربوط به آیات، نظریات دقیقی دارد. وی از تفسیر کبیر فخر رازی و تفسیر مفردات راغب اصفهانی بهره گرفته و پاره ای اقوال و آراء صحابه و تابعان را نیز در آن آورده است. البته در تفسیر آنان از خرد و اندیشه هم استمداد جسته و نکات جالب و زیبا و استنباطات دقیقی را در ضمن آنها بیان کرده است. به قرائت های مختلف توجه نشان داده و موارد شاذ را هم می آورد و بدون تفصیل و با اختصار به مسایل نحوی نیز می پردازد. همچنین در تفسیر آیات الاحکام بعضی از مسایل فقهی را نیز بیان می کند، بدون آنکه سخن به درازا بکشد.
امتیاز برجسته تفسیر بیضاوی این است که اخبار و روایات اسرائیلی را- جز اندکی- نیاورده است و گاهی هم که روایتی می آورد، در آغاز روایت می گوید:«گفته اند» یا«روایت کرده اند» به این دلیل که می خواهد ضعف روایت را بر خواننده روشن سازد.
هنگامی که به تفسیر و توضیح آیات مربوط به مسایل طبیعی و هستی نیز می پردازد، بدون شرح و توضیح از آنها می گذرد. شاید این روش، از طریق«تفسیر کبیر» فخر رازی به تفسیر وی راه یافته باشد.
استاد معرفت می گوید: تفسیر او کتابی ارزشمند و بی نیاز از توضیح و بیان است و در آن، خلاصه کشاف در اعراب و معانی و بیان، برگزیده تفسیر کبیر در حکمت و کلام و غوامض و لطایف تفسیر راغب در اشتقاق و لغت آمده است در نتیجه می توان گفت تفسیر بیضاوی خلاصه این سه منبع است نه کشاف.
[ویکی فقه] أنوار التنزیل و أسرار التأویل (کتاب). أنوار التنزیل و أسرار التأویل نگاشته بیضاوی است.
ذهبی در تفسیر و مفسران (ج ۱ ص۳۰۵) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است . این تفسیر در واقع خلاصه تفسیر کشاف زمخشری است با این تفاوت که زمخشری معتزلی است ولی بیضاوی اشعری می باشد.
ذهبی در تفسیر و مفسران (ج ۱ ص۳۰۵) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است . این تفسیر در واقع خلاصه تفسیر کشاف زمخشری است با این تفاوت که زمخشری معتزلی است ولی بیضاوی اشعری می باشد.
[ویکی اهل البیت] ذهبی در تفسیر و مفسران( ج 1 ص 305) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است.
این تفسیر در واقع خلاصه تفسیر کشاف زمخشری است با این تفاوت که زمخشری معتزلی است ولی بیضاوی اشعری می باشد.
روش تفسیری بیضاوی تابع روش تفسیری زمخشری است به اینگونه که در پایان هر سوره حدیثی در فضیلت قرائت سوره و ثواب و پاداش برای قاری و خواننده آن بیان کرده که البته اینگونه احادیث می بایست مورد نقد و بررسی بیضاوی قرار می گرفت که متاسفانه اینکار نشده و وی به تبع زمخشری این روایات را نقل نموده است. استاد معرفت گوید: این تفسیر، دارای سبکی لطیف، عباراتی ظریف و قدرت بیانی شگفت است و به همین علت بسیاری از مفسران از جمله فیض کاشانی در تفسیر صافی بر آن تکیه کرده اند.
بیضاوی در مسایل و نکات معضل و مشکل مربوط به آیات، نظریات دقیقی دارد. وی از تفسیر کبیر فخر رازی و تفسیر مفردات راغب اصفهانی بهره گرفته و پاره ای اقوال و آراء صحابه و تابعان را نیز در آن آورده است. البته در تفسیر آنان از خرد و اندیشه هم استمداد جسته و نکات جالب و زیبا و استنباطات دقیقی را در ضمن آنها بیان کرده است. به قرائت های مختلف توجه نشان داده و موارد شاذ را هم می آورد و بدون تفصیل و با اختصار به مسایل نحوی نیز می پردازد. همچنین در تفسیر آیات الاحکام بعضی از مسایل فقهی را نیز بیان می کند، بدون آنکه سخن به درازا بکشد.
امتیاز برجسته تفسیر بیضاوی این است که اخبار و روایات اسرائیلی را- جز اندکی- نیاورده است و گاهی هم که روایتی می آورد، در آغاز روایت می گوید:« گفته اند» یا« روایت کرده اند» به این دلیل که می خواهد ضعف روایت را بر خواننده روشن سازد.
هنگامی که به تفسیر و توضیح آیات مربوط به مسایل طبیعی و هستی نیز می پردازد، بدون شرح و توضیح از آنها می گذرد. شاید این روش، از طریق« تفسیر کبیر» فخر رازی به تفسیر وی راه یافته باشد.
استاد معرفت می گوید: تفسیر او کتابی ارزشمند و بی نیاز از توضیح و بیان است و در آن، خلاصه کشاف در اعراب و معانی و بیان، برگزیده تفسیر کبیر در حکمت و کلام و غوامض و لطایف تفسیر راغب در اشتقاق و لغت آمده است در نتیجه می توان گفت تفسیر بیضاوی خلاصه این سه منبع است نه کشاف.
از آنجا که تفسیر بیضاوی سالهای متمادی متن درسی تفسیر بوده و در عداد تفاسیر کلاسیک به حساب می آید بیشترین حواشی و شروح را به خود اختصاص داده و از آغاز تالیف همواره مورد توجه مفسران و اساتید تفسیر بوده و اندوی در طبقات المفسرین حدود سی حاشیه را نام می برد که مهمترین آنها شرح شیخ زاده است نام شارح عالم فاضل محیی الدین محمد بن شیخ عارف بالله مصلح الدین قوجوی است که به شیخ زاده شهرت دارد وی در آغاز، شرحی در هشت جلد بر تفسیر بیضاوی نگاشت سپس آنرا در چهار جلد خلاصه نمود. این شرح بسیار کامل و جامع است و مشتمل بر نکات و فواید مهم علمی و قرآنی است عبارت آن بسیار سلیس است و در میان اساتید و دانشجویان تفسیر از شهرت بسزایی برخوردار است و بارها به چاپ رسیده است. شیخ زاده در سال 951 ه. ق درگذشت.
این تفسیر مورد توجه مفسران شیعی نیز بوده است به عنوان مثال فیض کاشانی در صافی و میرزا محمد قمی مشهدی در کنز الدقایق از آن بهره بسیار برده اند.
روش تفسیری بیضاوی تابع روش تفسیری زمخشری است به اینگونه که در پایان هر سوره حدیثی در فضیلت قرائت سوره و ثواب و پاداش برای قاری و خواننده آن بیان کرده که البته اینگونه احادیث می بایست مورد نقد و بررسی بیضاوی قرار می گرفت که متاسفانه اینکار نشده و وی به تبع زمخشری این روایات را نقل نموده است. استاد معرفت گوید: این تفسیر، دارای سبکی لطیف، عباراتی ظریف و قدرت بیانی شگفت است و به همین علت بسیاری از مفسران از جمله فیض کاشانی در تفسیر صافی بر آن تکیه کرده اند.
بیضاوی در مسایل و نکات معضل و مشکل مربوط به آیات، نظریات دقیقی دارد. وی از تفسیر کبیر فخر رازی و تفسیر مفردات راغب اصفهانی بهره گرفته و پاره ای اقوال و آراء صحابه و تابعان را نیز در آن آورده است. البته در تفسیر آنان از خرد و اندیشه هم استمداد جسته و نکات جالب و زیبا و استنباطات دقیقی را در ضمن آنها بیان کرده است. به قرائت های مختلف توجه نشان داده و موارد شاذ را هم می آورد و بدون تفصیل و با اختصار به مسایل نحوی نیز می پردازد. همچنین در تفسیر آیات الاحکام بعضی از مسایل فقهی را نیز بیان می کند، بدون آنکه سخن به درازا بکشد.
امتیاز برجسته تفسیر بیضاوی این است که اخبار و روایات اسرائیلی را- جز اندکی- نیاورده است و گاهی هم که روایتی می آورد، در آغاز روایت می گوید:« گفته اند» یا« روایت کرده اند» به این دلیل که می خواهد ضعف روایت را بر خواننده روشن سازد.
هنگامی که به تفسیر و توضیح آیات مربوط به مسایل طبیعی و هستی نیز می پردازد، بدون شرح و توضیح از آنها می گذرد. شاید این روش، از طریق« تفسیر کبیر» فخر رازی به تفسیر وی راه یافته باشد.
استاد معرفت می گوید: تفسیر او کتابی ارزشمند و بی نیاز از توضیح و بیان است و در آن، خلاصه کشاف در اعراب و معانی و بیان، برگزیده تفسیر کبیر در حکمت و کلام و غوامض و لطایف تفسیر راغب در اشتقاق و لغت آمده است در نتیجه می توان گفت تفسیر بیضاوی خلاصه این سه منبع است نه کشاف.
از آنجا که تفسیر بیضاوی سالهای متمادی متن درسی تفسیر بوده و در عداد تفاسیر کلاسیک به حساب می آید بیشترین حواشی و شروح را به خود اختصاص داده و از آغاز تالیف همواره مورد توجه مفسران و اساتید تفسیر بوده و اندوی در طبقات المفسرین حدود سی حاشیه را نام می برد که مهمترین آنها شرح شیخ زاده است نام شارح عالم فاضل محیی الدین محمد بن شیخ عارف بالله مصلح الدین قوجوی است که به شیخ زاده شهرت دارد وی در آغاز، شرحی در هشت جلد بر تفسیر بیضاوی نگاشت سپس آنرا در چهار جلد خلاصه نمود. این شرح بسیار کامل و جامع است و مشتمل بر نکات و فواید مهم علمی و قرآنی است عبارت آن بسیار سلیس است و در میان اساتید و دانشجویان تفسیر از شهرت بسزایی برخوردار است و بارها به چاپ رسیده است. شیخ زاده در سال 951 ه. ق درگذشت.
این تفسیر مورد توجه مفسران شیعی نیز بوده است به عنوان مثال فیض کاشانی در صافی و میرزا محمد قمی مشهدی در کنز الدقایق از آن بهره بسیار برده اند.
wikiahlb: أنوار_التنزیل_و_أسرار_التأویل
[ویکی نور] انوار التنزیل و اسرار التاویل (تفسیر البیضاوی). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، مشهور به «تفسیر بیضاوی»، تألیف عبدالله بن عمر شیرازی شافعی بیضاوی (م 691ق)، از عالمان و متکلمان و مفسران معاصر علامه حلّی و خواجه نصیر الدین طوسی بوده است.آماده سازی و مقدمه کتاب توسط محمد عبدالرحمن مرعشلی انجام شده است.
بیضاوی، در مقدمه کوتاه کتاب، به اجمال از انگیزه نگارش آن سخن گفته است. وی به انگیزه فراهم آوردن تفسیر فشرده و گویا، همراه با زبده اندیشه های اندیشه وران، دست به نگارش تفسیر زده است .
روش تفسیری بیضاوی بدین ترتیب است که در آغاز، از نام سوره، جایگاه نزول و تعداد آیات آن یاد می کند و آنگاه به تفسیر و تبیین واژه ها پرداخته و تفسیر را ادامه می دهد.
این کتاب در حقیقت، در برابر «کشاف» زمخشری به نگارش درآمده و گرایش به فکر اشعری از نکات بارز این تفسیر است. مطالب تفسیر بیشتر برگرفته از «کشاف» زمخشری و تفسیر کبیر فخر الدین رازی است. یکی دیگر از منابع مورد استفاده بیضاوی، به ویژه در لغت و اشتقاق و بیان دقایق زبانی و ادبی قرآن کریم، تفسیر راغب اصفهانی است. صاحب «کشف الظنون» همچنین ذیل مدخل «تفسیر الراغب»، از آن به عنوان یکی از مآخذ «أنوار التنزیل» بیضاوی یاد می کند .
تفسیر بیضاوی از جمله تفاسیر مختصر، مفید و محکم است که به خاطر ویژگی ها و برجستگی هایی که دارد، مورد توجه عالمان و حوزه های علوم اسلامی قرار گرفته و همت بسیاری از تفسیرپژوهندگان و محققان را به خود جلب کرده است؛ ازاین رو عالمان بسیاری به آن شرح نوشته و یا حاشیه و تعلیقه نگاشته اند. مرعشلی، در مقدمه اش بر کتاب، اسامی 50 حاشیه و تعلیقه بر کتاب را ذکر کرده است .
بیضاوی، در مقدمه کوتاه کتاب، به اجمال از انگیزه نگارش آن سخن گفته است. وی به انگیزه فراهم آوردن تفسیر فشرده و گویا، همراه با زبده اندیشه های اندیشه وران، دست به نگارش تفسیر زده است .
روش تفسیری بیضاوی بدین ترتیب است که در آغاز، از نام سوره، جایگاه نزول و تعداد آیات آن یاد می کند و آنگاه به تفسیر و تبیین واژه ها پرداخته و تفسیر را ادامه می دهد.
این کتاب در حقیقت، در برابر «کشاف» زمخشری به نگارش درآمده و گرایش به فکر اشعری از نکات بارز این تفسیر است. مطالب تفسیر بیشتر برگرفته از «کشاف» زمخشری و تفسیر کبیر فخر الدین رازی است. یکی دیگر از منابع مورد استفاده بیضاوی، به ویژه در لغت و اشتقاق و بیان دقایق زبانی و ادبی قرآن کریم، تفسیر راغب اصفهانی است. صاحب «کشف الظنون» همچنین ذیل مدخل «تفسیر الراغب»، از آن به عنوان یکی از مآخذ «أنوار التنزیل» بیضاوی یاد می کند .
تفسیر بیضاوی از جمله تفاسیر مختصر، مفید و محکم است که به خاطر ویژگی ها و برجستگی هایی که دارد، مورد توجه عالمان و حوزه های علوم اسلامی قرار گرفته و همت بسیاری از تفسیرپژوهندگان و محققان را به خود جلب کرده است؛ ازاین رو عالمان بسیاری به آن شرح نوشته و یا حاشیه و تعلیقه نگاشته اند. مرعشلی، در مقدمه اش بر کتاب، اسامی 50 حاشیه و تعلیقه بر کتاب را ذکر کرده است .
[ویکی فقه] انوار التنزیل و اسرار التاویل (کتاب). أنوار التنزیل و أسرار التأویل نگاشته بیضاوی است.
ذهبی در تفسیر و مفسران (ج ۱ ص۳۰۵) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است
التفسیر والمفسرون، الذهبی، محمد حسین، ج۱، ص۲۱۱.
۱- بیشتر مقاله حاضر ترجمه جزوه الامام القاضی البیضاوی تالیف محمد علی قطب می باشد. ۲- تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت، ج۲ ۳- التفسیر و المفسرون، محمد حسین ذهبی، ج۱ ۴- طبقات المفسرین، احمد ادنه وی،
ذهبی در تفسیر و مفسران (ج ۱ ص۳۰۵) می گوید: تفسیر بیضاوی به نام انوار التنزیل و اسرار التاویل از نظر حجم تفسیری متوسط است که مفسر در آن بین تفسیر و تاویل جمع نموده و آنرا بر مبنای اصول و قواعد مذهب اهل سنت بنا نهاده است
التفسیر والمفسرون، الذهبی، محمد حسین، ج۱، ص۲۱۱.
۱- بیشتر مقاله حاضر ترجمه جزوه الامام القاضی البیضاوی تالیف محمد علی قطب می باشد. ۲- تفسیر و مفسران، محمد هادی معرفت، ج۲ ۳- التفسیر و المفسرون، محمد حسین ذهبی، ج۱ ۴- طبقات المفسرین، احمد ادنه وی،
wikifeqh: أنوار_التنزیل_و_أسرار_التأویل_(کتاب)