الصوت اللغوی فی القران

[ویکی نور] الصوت اللغوی فی القرآن. الصوت اللغوی فی القرآن نوشته محمد حسین علی صغیر، کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به بیان اصوات قرآنی و مباحثی از آواشناسی پرداخته و تاریخچه مختصری از آن به زبان عربی ارائه داده است.
کتاب دارای مقدمه به قلم نویسنده، محتوای مطالب در شش فصل و یک خاتمه (که نویسنده خلاصه نتایج به دست آمده در فصل های کتاب را در آن ذکر کرده است) است. محمد حسین علی صغیر، مجموعاً به هشتاد منبع عربی و لاتین از منابع شیعه و سنی و غیرمسلمانان ارجاع داده است و کتاب نامه را در سه قسمت مجزای منابع قدیمی عربی و منابع جدید عربی و ترجمه شده به عربی، منابع لاتین (اجنبی) ذکر کرده است. از جمله منابع عربی قدیمی پس از قرآن کریم، المثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر ابن اثیر، إعجاز القرآن ابوبکر باقلانی ، مقدمه ابن خلدون ، أسباب حدوث الحروف القاهره بوعلی سینا ، البرهان فی تفسیر القرآن سید هاشم بحرانی ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن طبرسی ، التبیان فی تفسیر القرآن شیخ طوسی و... است. از منابع جدید، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن عبدالأعلی موسوی سبزواری ، منهاج الصالحین علی حسینی سیستانی ، علم اللغة العام فردینان دو سوسور ترجمه یوسف عزیز یوئیک و... را می توان نام برد.
عنوان فصل اول کتاب، ابعاد صوت لغوی است. نویسنده مباحث ذیل را در آن مطرح کرده است:
اصطلاح صوت لغوی که در آن صحبت از صوت را به لحاظ لغوی، ارتعاشات صدا، صوت غنائی و آهنگین، آموزگاران صوت و... را شفاف سازی می کند. او نتیجه می گیرد که صدا به وصف لغوی اش در این مطالعه تخصصی، ردیابی ظواهر و پدیده های صوتی واژگان عربی و به نحو خاص، کاربرد آن به صورت نظریه پردازی در قرآن کریم است؛ زیرا محل بحث ما درباره قرآن کریم است. تحقیقات ثابت کرده که علم آواشناسی اصطلاحی عربی اصیل است که علمای عرب اسلام آن را مطرح کرده اند. عرب ها اصوات را به دو دسته صائت و صامت تقسیم کردند که بعدها دلیل راه اروپائیان بر تقسیم اصوات به دو دسته ساکنه و لین شد. با نگاه به مخارج این حروف، صفت های مهجور، مهموس، شدید، مطبق و... از آن ها استخراج شد. نویسنده سیر تکامل صوت لغوی را در تحول تاریخی نظام اصوات در این فصل بررسی می کند. تبدیل موقت یا دائم یک صوت به صوت دیگر که به ترتیب به مماثلت و مخالفت نام گذاری شده اند و سخن از نبر و تنغیم از دیگر مواردی است که در این فصل بیان می گردد. در این فصل به مباحث صوتی لغوی عرب ها که خاورشناسان و اروپائیان بر اصالت آن اذعان دارند، هم پرداخته می شود.
فصل دوم درباره روش شناسی بحث اصوات است. نویسنده در این فصل، تاریخ بحث صوتی را در روش عربی آن که با تفکر مدرن اروپا مقارن شده، مطرح می کند. او با خلیل بن احمد فراهیدی و مکتب صوتی وی شروع می کند و صوت را در روش شناسی سیبویه مطرح کرده و سپس به بیان فکر صوتی نزد ابن جنی می پردازد. خلیل بن احمد فراهیدی (متوفی 175ق) اولین کسی است که صوت لغوی را در موضع تطبیق فنی قرار داد. او در مقدمه العین به این می پردازد. خلیل، اصوات را نام گذاری می کند و حروف را از مخارجشان بیرون می کشد و... . سیبویه (متوفی 180ق) که متأثر از مکتب خلیل بن ا حمد است، در بسیاری از موارد بر روش او سیر می کند و در برخی موارد هم اجتهاد شخصی خودش را داراست. او در ارائه بحث ادغام و تمییز دقیق بین صفات جهر و همس از سابقین است. ابوالفتح عثمان بن جنی (متوفی 392ق) اولین کسی است که اصطلاحات فنی را برای دلالت بر اصوات به کار برد و مجموعه این اصطلاحات را «علم الاصوات» _که در فارسی معادل آواشناسی است_ نام نهاد. او متمحض در این علم بود و تجارب صوتی دقیقش را در «سر صناعة الإعراب » و «الخصائص » ارائه کرد. او شش حرف را که اصوات نیکو داشتند و هشت حرف که مخارجشان غیرنیک داشتند را به حروف معجم افزود و مخارج حروف را در 16 مخرج منحصر کرد. امروزه بسیاری از مباحثی را که ابن جنی کشف و ضبط کرده بود با علم فیزیولوژیک معاصر ثبت و تأیید کرده اند. نویسنده در این فصل همچنین بیان می دارد که قرآن اساس مباحث صوتی لغوی در زبان عربی و دلیل بقای جوهر صوت عربی است. او مجملی از اصوات در دراسات قرآنی و دراسات بلاغی را در این فصل بیان می دارد.
فصل سوم در بیان صوت لغوی در فواتح السور قرآنی نوشته شده است. نویسنده در این فصل متعرض تقسیم باقلانی درباره اصناف اصوات می شود و آن را در بر دارنده تمامی اصناف صوتی در گفتار می داند. او اهتمام زمخشری در جدول فواتح السور قرآنی و تعداد مهموس و مهجور و شدید و رخو و مطبق و منفتح و مستعلی و منخفض و حروف قلقله را به صورت تفصیلی بیان می کند. همچنین توقف زرکشی هنگام انعکاس صوتی این حروف بیان می گردد و سه توجیه برای آن ذکر می شود.

[ویکی فقه] الصوت اللغوی فی القرآن (کتاب). کتاب موسوعة الدراسات القرآنیة تألیف دکتر محمد حسین علی الصغیر می باشد.کتاب مجموعه ای است از موضوعات علوم قرآنی که عنوان موسوعة را به خود اختصاص داده است.
مؤلف کتاب که یکی از قرآن پژوهان معاصر و استاد دانشگاه می باشد، در این موسوعه موضوعات مختلف علوم قرآنی را مورد بحث قرار داده است.
← محتوای جلد اول تا ششم
کتاب ۹ جلد می باشد که جلد اول دارای دو باب که باب اول ۵ فصل و باب دوم دارای ۳ فصل می باشد و جلد دوم دارای ۶ فصل و جلد سوم دارای ۶ فصل و جلد چهارم دارای ۵ فصل و جلد پنجم دارای هشت (۸) فصل و جلد ششم دارای ۷ فصل (گرچه از طرف مؤلف فصل بندی نشده) و جلد هفتم دارای ۳ فصل و جلد هشتم دارای ۴ فصل و جلد نهم دارای ۳ فصل می باشد که مجموعا شامل ۵ فصل است که فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
← جلد اول
...