[ویکی فقه] الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه (کتاب). الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه تالیف شیخ بهاءالدین ابو الفضائل محمد بن حسین بن عبد الصمد بن محمد بن علی بن حسن بن محمد بن صالح حارثی همدانی عاملی جبعی (شیخ بهایی) می باشد.
کتاب من لا یحضره الفقیه یکی از چهار کتاب جامع حدیثی معتبر شیعی است که شیخ ابو جعفر بن بابویه قمی معروف به صدوق (متوفی ۳۸۱ ه. ق) تالیف نموده است.اهمیت این کتاب تا حدی است که عده ای از علماء همچون والد شیخ طریحی و... آن را به خط خود نوشته اند.
کتاب من لا یحضره الفقیه یکی از چهار کتاب جامع حدیثی معتبر شیعی است که شیخ ابو جعفر بن بابویه قمی معروف به صدوق (متوفی ۳۸۱ ه. ق) تالیف نموده است.اهمیت این کتاب تا حدی است که عده ای از علماء همچون والد شیخ طریحی و... آن را به خط خود نوشته اند.
[ویکی فقه] الحاشیه علی کتاب من لا یحضره الفقیه (کتاب). الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه تالیف شیخ بهاءالدین ابو الفضائل محمد بن حسین بن عبد الصمد بن محمد بن علی بن حسن بن محمد بن صالح حارثی همدانی عاملی جبعی (شیخ بهایی) می باشد.
کتاب من لا یحضره الفقیه یکی از چهار کتاب جامع حدیثی معتبر شیعی است که شیخ ابو جعفر بن بابویه قمی معروف به صدوق (متوفی ۳۸۱ ه. ق) تالیف نموده است.اهمیت این کتاب تا حدی است که عده ای از علماء همچون والد شیخ طریحی و... آن را به خط خود نوشته اند.
حاشیه شیخ بهایی
حاشیه فقهی مختصر و در عین حال بسیار با اهمیت است که تحقیقات بسیار خوبی را در بر دارد.این حاشیه از اول فقه تا احکام منزوحات بئر از کتاب طهارت تا ص۲۱ جاول من لا یحضره الفقیه در اوست. شیخ آقا بزرگ تهرانی در بعضی نوشته های خود از این حاشیه به شرح تعبیر کرده است.نسخه های خطی که در تحقیق این کتاب مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از:۱- تصویر نسخ خطی که در مرکز احیاء تراث اسلامی به شماره ۲۹۵، و شماره فهرست ۳۴۹/ ۱ نگهداری می شود. که اصل آن در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی به شماره ۱۷۶۹ و شماره فهرست ۱۵۰/ ۵ موجود است. این نسخه خطی در ۴۲ صقحه بخط نسخ نوشته شده. صفحه حاوی ۲۱ سطر است و کاتب آن عبداللطیف بن الحارث المنصوری در نجف اشرف بوده است که با حرف ع به آن اشاره می شود. و حرف رمز آن علیه السّلام می باشد.۲- تصویر نسخه خطی که در مجموعه شماره ۷۴۶۶ کتاب دوم در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی در قم محفوظ و در فهرست کتابخانه شماره ۲۶۵/ ۱۹ موجود است.این نسخه به خط نسخ در ۳۰ صفحه نگاشته شده و تاریخ نگارش آن ۱۰۷۵ ه. ق در مشهد مقدس و توسط محمد حسین بن منصور سبزواری می باشد.حرف رمز این نسخه (ش) می باشد.
روش تحقیق این کتاب
۱- درج متن کتاب من لا یحضره الفقیه در بالای صفحه.۲- استنساخ نسخه ع و عرضه آن بر نسخه اش و نوشته نص تلفیقی (از دو نسخه) متون بقدر وسع و امکان.۳- درج آن چه فقط در یکی از دو نسخه موجود بوده بین پرانتز.۴- اشاره به مواضع اختلاف بین دو نسخه در حاشیه.۵- قرار دادن مطالب اضافه شده از منابع بین پرانتز.۶- اعراب آیات شریفه طبق قرآن کریم.۷- ارجاع احادیث شریفه به مصادرشان.۸- ارجاع اقوال و فتاوای علما به تالیفاتشان.
کتاب من لا یحضره الفقیه یکی از چهار کتاب جامع حدیثی معتبر شیعی است که شیخ ابو جعفر بن بابویه قمی معروف به صدوق (متوفی ۳۸۱ ه. ق) تالیف نموده است.اهمیت این کتاب تا حدی است که عده ای از علماء همچون والد شیخ طریحی و... آن را به خط خود نوشته اند.
حاشیه شیخ بهایی
حاشیه فقهی مختصر و در عین حال بسیار با اهمیت است که تحقیقات بسیار خوبی را در بر دارد.این حاشیه از اول فقه تا احکام منزوحات بئر از کتاب طهارت تا ص۲۱ جاول من لا یحضره الفقیه در اوست. شیخ آقا بزرگ تهرانی در بعضی نوشته های خود از این حاشیه به شرح تعبیر کرده است.نسخه های خطی که در تحقیق این کتاب مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از:۱- تصویر نسخ خطی که در مرکز احیاء تراث اسلامی به شماره ۲۹۵، و شماره فهرست ۳۴۹/ ۱ نگهداری می شود. که اصل آن در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی به شماره ۱۷۶۹ و شماره فهرست ۱۵۰/ ۵ موجود است. این نسخه خطی در ۴۲ صقحه بخط نسخ نوشته شده. صفحه حاوی ۲۱ سطر است و کاتب آن عبداللطیف بن الحارث المنصوری در نجف اشرف بوده است که با حرف ع به آن اشاره می شود. و حرف رمز آن علیه السّلام می باشد.۲- تصویر نسخه خطی که در مجموعه شماره ۷۴۶۶ کتاب دوم در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی در قم محفوظ و در فهرست کتابخانه شماره ۲۶۵/ ۱۹ موجود است.این نسخه به خط نسخ در ۳۰ صفحه نگاشته شده و تاریخ نگارش آن ۱۰۷۵ ه. ق در مشهد مقدس و توسط محمد حسین بن منصور سبزواری می باشد.حرف رمز این نسخه (ش) می باشد.
روش تحقیق این کتاب
۱- درج متن کتاب من لا یحضره الفقیه در بالای صفحه.۲- استنساخ نسخه ع و عرضه آن بر نسخه اش و نوشته نص تلفیقی (از دو نسخه) متون بقدر وسع و امکان.۳- درج آن چه فقط در یکی از دو نسخه موجود بوده بین پرانتز.۴- اشاره به مواضع اختلاف بین دو نسخه در حاشیه.۵- قرار دادن مطالب اضافه شده از منابع بین پرانتز.۶- اعراب آیات شریفه طبق قرآن کریم.۷- ارجاع احادیث شریفه به مصادرشان.۸- ارجاع اقوال و فتاوای علما به تالیفاتشان.
[ویکی نور] الحاشیه علی کتاب من لایحضره الفقیه (شیخ بهایی). الحاشیة علی کتاب من لا یحضره الفقیه، اثر شیخ بهایی، کتابی است که در روزگار پختگی کامل و پس از تألیف آثاری چون «زبدة الأصول» و «الحبل المتین» و «مشرق الشمسین» به قلم آورده؛ چه، در متن حاشیه از این کتاب ها یاد می کند (ر.ک: متن کتاب، ص33، 42، 50، 66، 68، 91 و...) و به آنها ارجاع می دهد.
این حاشیه هرچند ناتمام است و از سی حدیث پیش تر نرفته، بسیار سودمند و بالنسبه مبسوط است؛ از همین روست که شیخ حر عاملی آن را «شرح» خوانده است. خود شیخ بهائی نیز در خطبه اش از آن به عنوان «تعلیقات» یاد می کند. در نسخه حاضر، ابتدا، به موضوع روایت اشاره شده است، سپس قسمتی از متن یک روایت یا یک روایت و بیشتر، که دارای موضوع واحد می باشند، با ذکر شماره آن روایت در ابتدای سند آمده است. در ادامه شرح آن روایات به چشم می خورد.
در نسخه حاضر سی روایت که دارای 41 موضوع است آمده و در نسخه دارالحدیث همین سی روایت بدون موضوع آمده است.
شیوه بحاثانه شیخ بهایی در این حاشیه کاملاً هویداست. او دلایل نقد و جرح یک قول را بیان می کند، سپس تا جایی که ممکن است به پاسخ گویی و دفاع می پردازد و آنگاه نتیجه گیری می نماید.
آن طور که از متن همین حاشیه برمی آید، نویسنده پیش تر کتاب من لا یحضره الفقیه را بر والد ماجدش، شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی از مشایخ بزرگ حدیث، قرائت کرده است؛ چه، یک جا می گوید: «... قال والدی - رحمه الله - حال قرائتی علیه هذا الکتاب فی توجیه کلام المؤلف (طاب ثراه):...» .
خوش طبعی این پدر و شوخ طبعی آن پسر، در این حاشیه فنی و در خلال مباحث تخصصی آن نیز جایی برای بروز گشوده و عاقبت عیان ساخته است که ورود مردمانی ظریف چون شیخ و پدرش در این گونه مباحث با محدثان صرف و اذهان تک رشته ای چه تفاوتی دارد! حتی در لحن کلام.
این حاشیه هرچند ناتمام است و از سی حدیث پیش تر نرفته، بسیار سودمند و بالنسبه مبسوط است؛ از همین روست که شیخ حر عاملی آن را «شرح» خوانده است. خود شیخ بهائی نیز در خطبه اش از آن به عنوان «تعلیقات» یاد می کند. در نسخه حاضر، ابتدا، به موضوع روایت اشاره شده است، سپس قسمتی از متن یک روایت یا یک روایت و بیشتر، که دارای موضوع واحد می باشند، با ذکر شماره آن روایت در ابتدای سند آمده است. در ادامه شرح آن روایات به چشم می خورد.
در نسخه حاضر سی روایت که دارای 41 موضوع است آمده و در نسخه دارالحدیث همین سی روایت بدون موضوع آمده است.
شیوه بحاثانه شیخ بهایی در این حاشیه کاملاً هویداست. او دلایل نقد و جرح یک قول را بیان می کند، سپس تا جایی که ممکن است به پاسخ گویی و دفاع می پردازد و آنگاه نتیجه گیری می نماید.
آن طور که از متن همین حاشیه برمی آید، نویسنده پیش تر کتاب من لا یحضره الفقیه را بر والد ماجدش، شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی از مشایخ بزرگ حدیث، قرائت کرده است؛ چه، یک جا می گوید: «... قال والدی - رحمه الله - حال قرائتی علیه هذا الکتاب فی توجیه کلام المؤلف (طاب ثراه):...» .
خوش طبعی این پدر و شوخ طبعی آن پسر، در این حاشیه فنی و در خلال مباحث تخصصی آن نیز جایی برای بروز گشوده و عاقبت عیان ساخته است که ورود مردمانی ظریف چون شیخ و پدرش در این گونه مباحث با محدثان صرف و اذهان تک رشته ای چه تفاوتی دارد! حتی در لحن کلام.