التوحید

[ویکی اهل البیت] کتابی است از شیخ صدوق که روایات در باب توحید را با دسته بندی موضوعی در خود جمع نموده است.
محمد بن علی بن بابویه قمی (م 381 ق) معروف به شیخ صدوق و ملقب به رئیس المحدثین، سرآمد حدیث شناسان شیعه است و از این رو که در نقل روایات، جز به راستی سخن نمی گفت، به «صدوق» شهرت یافت. او که نزدیک به عصر معصومان می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت و تالیف آنها در کتاب های ارزنده بسیار خدمات کم نظیری به اسلام و تشیع نمود. مشهورترین کتاب برجامانده از او کتاب "من لایحضره الفقیه" است که یکی از کتاب های چهارگانه حدیث شیعه است.
شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی .
این اثر مشهور به «توحید صدوق» یا «توحید ابن بابویه» است. موضوع کتاب، روایات حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام درباره توحید، شناخت ذات، صفات، اسماء و افعال خداوند متعال و دیگر مباحث مهم کلامی است. این کتاب در شناخت خداوند متعال و معرفی دیدگاه شیعه درباره مباحث توحید کتاب ارزشمندی است.
کتاب توحید مانند دیگر کتابهای شیخ صدوق پیوسته مورد توجه علماء و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه بشمار می آید. روایات آن نیز در بسیاری از مجموعه های روایی شیعه مانند بحارالانوار آمده و به آن ها استناد شده است.
شیخ صدوق درباره انگیزه نگارش این کتاب می گوید: «امری که موجب گشت تا این کتاب را به رشته تحریر درآوردم، این بود که دیدم برخی از مخالفان به علمای شیعه نسبت تشبیه و جبر می دهند. دلیل آن ها روایاتی بود که در کتاب های شیعه دیده بودند و با ناآگاهی از معانی و تفسیر آن ها، معانی غلط برای آن ها بیان می کردند و با این کار چهره مذهب ما را در برابر مردم، زشت و ناپسند نشان می دادند. من هم به قصد قربت به درگاه الهی اقدام به نگارش این کتاب در توحید و نفی تشبیه و جبر نمودم».
این کتاب مشتمل بر 583 حدیث است و مؤلف آن را در 67 باب تنظیم کرده است. بعضی از عناوین کلی کتاب عبارت اند از: پاداش یکتاپرستان و عرفا، یکتاپرستی و نفی تشبیه، معنای واحد، توحید و موحد، معنای قل هو الله احد، اثبات جسم نبودن و صورت نداشتن خدا، روایاتی درباره دیدن خداوند، قدرت، صفات ذات و صفات افعال، تفسیر «کل شی هالک الاّ وجهه»، تفسیر آیه «والارض جمیعاً قبضته» (سوره زمر، آیه 67)، نفی زمان و مکان و حرکت از خداوند متعال، اسماء الله، اثبات حدوث عالم و مباحث مفید و مهم فراوان دیگر.
این کتاب، به زبان عربی توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با تحقیق سید هاشم حسینی تهرانی در سال 1398 ق، به قطع وزیری چاپ شده است.

[ویکی نور] التوحید به زبان عربی، از شیخ صدوق، ابوجعفر، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (305 - 381ق)، از چهره های برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است.
این کتاب، مشهور به «توحید صدوق» یا «توحید ابن بابویه» است.
موضوع کتاب، روایات حضرت رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع)، پیرامون توحید و شناخت ذات و صفات و اسما و افعال خداوند متعال و دیگر مباحث مهم کلامی است.
این کتاب، در شناخت خداوند متعال و معرفی دیدگاه شیعه در باره مباحث توحید، کتابی ارزش مند است و پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار می آید و روایات آن نیز در بسیاری از مجموعه های روایی شیعه، مانند «بحار الأنوار» آمده و به آنها استناد شده است.
شیخ صدوق، در باره انگیزه نگارش این کتاب می گوید: «امری که موجب گشت تا این کتاب را به رشته تحریر درآورم، این بود که دیدم برخی از مخالفین به علمای شیعه نسبت تشبیه و جبر می دهند. دلیل آن هم روایاتی بود که در کتاب های شیعه دیده بودند و با ناآگاهی از معانی و تفسیر آنها، معنایی غلط برای آن بیان می کردند و با این کار چهره مذهب ما را در برابر مردم زشت و ناپسند نشان می دادند. من هم با قصد قربت به درگاه الهی، اقدام به نگارش این کتاب در توحید و نفی تشبیه و جبر نمودم».

[ویکی نور] التوحید (مطهری). التوحید، تألیف مرتضی مطهری (1299-1358ش)، کتابی است که به اصل اول از اصول عقاید پرداخته است. این کتاب توسط محمود عرفان، از زبان فارسی به عربی برگردانده شده است.
کتاب، شامل دو مقدمه از مترجم و ناشر و هفده محاضره (سخنرانی) به همراه تعدادی پرسش و پاسخ در انتهای کتاب است.
سرسلسله تمام معتقَدات دینى ایمان به خداست. در کلمات حضرت امیر هست که: «أوَّلُ الدّینِ مَعْرِفَتُهُ»؛ اوّل، آغاز، پایه و ریشه دین، خداشناسى است. قرآن کریم نیز مى‏فرماید: الَّذِینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ (بقره: 3(. «غیب»، یعنى نهان. یعنى حقایقى که ظاهر نیست و «ظاهر نیست» به معنى این است که مستقیماً محسوس و ملموس نیست. قرآن در بعضى موارد، کلمه «غیب» را در مقابل «شهادت» گذاشته است و عالم طبیعت را روى همین اصطلاحِ قرآن «عالم شهادت» نامیده ‏اند.
در سخنرانی اول ایشان سه مقدمه بیان شده است:
نویسنده سه راه برای اثبات خداوند ذکر نموده است:
ایشان در ابتدای سخنرانی دوم به راه فطری در اثبات خداوند اشاره می کند و می گوید: در واقع در توضیح فطرت می توان گفت در خلقت هرکسی یک احساس و تمایلى وجود دارد که خودبه خود او را به سوی خدا مى‏کشاند؛ جاذبه‏اى میان انسان و میان حقیقتى که نامش خداست وجود دارد؛ به دلیل وجود این جاذبه، پس چنین حقیقتى هست‏.

[ویکی شیعه] التوحید (کتاب). کتاب التوحید، کتابی روایی درباره اعتقادات شیعه، تألیف محمد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق، محدّث نامور شیعه در قرن چهارم قمری. موضوع اصلی کتاب، توحید از نظرگاه شیعه است که مباحث و موضوعات مرتبطی مانند صفات ثبوتی و سلبی، ذاتی و فعلی و نسبت آنها با ذات الهی و حدوث و قدم و قضا و قدر و جبر و تفویض هم در کتاب مطرح شده است.
به گفته مؤلف، انگیزه تألیف کتاب، پاسخ به تهمت های مخالفان درباره اعتقادات شیعه بوده است. کتاب التوحید، همواره مورد توجه علمای شیعه بوده و از معتبرترین منابع حدیثی به شمار می رود و در آثار بعدی به روایات آن استناد شده است.
نویسنده این کتاب محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق (۳۰۵ ـ۳۸۱ق.)، از بزرگترین علمای شیعه در قرن چهارم هجری قمری است. تاریخ دقیق تولد وی معلوم نیست اما پس از ۳۰۵ق. بوده است. مدفن شیخ صدوق در ری است. وی را بزرگ ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار آورده و حدود ۳۰۰ اثر علمی به او نسبت داده اند که بسیاری از آنها امروزه در دسترس نیست.علاوه بر این کتاب، کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه، معانی الاخبار، عیون الاخبار، الخصال، علل الشرائع و صفات الشیعة از آثار اوست.

[ویکی نور] التوحید(ماتریدی). کتاب التوحید، تالیف ابومنصور ماتریدی، اولین مرجع کلام ماتریدیه به شمار می رود و پیوسته مورد توجه اساتید و شاگردان مکتب ماتریدی بوده است.
مولف در بیان مسائل، ابتدا از برهان عقلی بهره برده، سپس به بیان روایات منقول توسط صحابه و تابعین در اثبات مراد خویش می پردازد.
کتاب حاضر به صورت مساله مساله تنظیم گردیده که عناوین برخی از مسائل آن عبارت است از:
دلیل بر این که پدید آورنده عالم واحد است.
عدم جواز اطلاق لفظ جسم بر خداوند تبارک و تعالی.