[ویکی فقه] الآراء والدیانات ( کتاب). اَلْآراءُ وَ الدِّیانات، کتابی است دربارۀ عقاید و باورهای پیروان ادیان و مذاهب و مکتبهای گوناگون کلامی و فلسفی به زبان عربی نوشتۀ ابومحمد حسن بن موسی نوبختی (د ح۳۱۰ق/۹۲۲م)، فیلسوف و منجم و متکلم شیعی ایرانی و نویسندۀ کتاب فرق الشیعه که بار ها به چاپ رسیده است.از کتاب الآراء والدیانات اثری به دست نیست، لیکن مطالب آن به گونۀ گسترده ای در کتابهای اسلامی مربوط به این موضوع بازتاب یافته است و این نشان می دهد که این کتاب از آوازه ای بلند و نیکو برخوردار بوده است.
ابن ندیم ، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی (علیه السلام) و اولاد او ستوده و گفته است: او کتابهای بسیار گرد می آورد و شمار فراوانی از آن را به خط خود استنساخ می کرد. وی را کتاب الآراء و الدیانات است که آن را به پایان نرسانده است. احمد بن علی نجاشی (د ۴۵۰ق/۱۰۵۸م) نیز او را به عنوان متکلمی مبرّز می ستاید و می گوید: الآراء و الدیانات کتابی بزرگ و نیکوست که من آن را بر استادم ابوعبداللّه (محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام معروف به شیخ مفید ، د ۴۱۳ق/۱۰۲۲م) خوانده ام . همچنین رضی الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس (د ۶۶۴ق/۱۲۶۶م) می گوید: کتاب الآراد و الدیانات نوبختی اکنون در نزد من است و من از این کتاب به آکاهی وی از علم نجوم پی بردم .
سبب تألیف
نیمۀ دوم سدۀ ۳ق/۹م که نوبختی در آن می زیسته، روزگار جوش و خروش اندیشه های گوناگون و کشاکش آزاد فرقه ها با یکدیگر بوده است. درگیری زبانی و قلمی به ارزیابی باورهای مخالف منحصر نمی شده، بلکه به شرح و نگارش تاریخ آن فرقه ها و عقاید ایشان نیز می کشیده است. همزمان با او یا اندکی پیش و پس از وی، کسان بسیاری به این کار دست یازیده اند که اقبال آشتیانی برخی از ایشان را یاد کرده است. با اینهمه، آقابزرگ تهرانی او را نخستین دانشمند مسلمان می داند که دربارۀ ملل و نحل و آراء و فرقه ها کتاب نوشته است.دیگر کسانی که در این زمینه چیزی نوشته اند، همگی متأخر از او بوده اند: ابوبکر باقلانی (د ۴۰۳ق/۱۰۱۳م)، ابومنصور عبدالقاهر بن طاهر بغدادی (د ۴۲۹ق/۱۰۳۸م)، ابوبکر احمد بن محمد اصفهانی (د ح۴۵۱ق/۱۰۵۹م)، ابن حزم (د ۴۵ق/۱۰۶۴م)، شهرستانی (د ۵۴۸ق/۱۱۵۳م) و جز ایشان کتاب الآراء و الدیانات را نویسندگان پس از نوبختی مانند مسعودی (د ۳۴۶ق/۹۵۷م)، ابن جوزی (د۵۹۷ق/۱۲۰۱م)، ابن ابی الحدید (د ۶۵۵ق/۱۲۵۷م) و دیگران در دست داشته اند.
محتوا
از اشارات آنان می توان استنباط کرد که الآراء و الدیانات حاوی مطالبی بدین شرح بوده است: عقاید سوفسطاییان، عقاید ثنویان ، عقاید فیلسوفان یونان ، مذاهب هند و باورهای هندوان، مذاهب صابئیان و مجوستان ، آرای منجمان و اصحاب فلک، عقیدۀ جهم بن صفوان ، مذهب هشام بن حکم در تشبیه و تجسیم ، عقاید مقاتل بن سلیمان و نعیم بن حماد و داوود جواربی از متکلمان شیعی و عقاید فیلسوفان رواقی.
ابن ندیم ، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی (علیه السلام) و اولاد او ستوده و گفته است: او کتابهای بسیار گرد می آورد و شمار فراوانی از آن را به خط خود استنساخ می کرد. وی را کتاب الآراء و الدیانات است که آن را به پایان نرسانده است. احمد بن علی نجاشی (د ۴۵۰ق/۱۰۵۸م) نیز او را به عنوان متکلمی مبرّز می ستاید و می گوید: الآراء و الدیانات کتابی بزرگ و نیکوست که من آن را بر استادم ابوعبداللّه (محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام معروف به شیخ مفید ، د ۴۱۳ق/۱۰۲۲م) خوانده ام . همچنین رضی الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس (د ۶۶۴ق/۱۲۶۶م) می گوید: کتاب الآراد و الدیانات نوبختی اکنون در نزد من است و من از این کتاب به آکاهی وی از علم نجوم پی بردم .
سبب تألیف
نیمۀ دوم سدۀ ۳ق/۹م که نوبختی در آن می زیسته، روزگار جوش و خروش اندیشه های گوناگون و کشاکش آزاد فرقه ها با یکدیگر بوده است. درگیری زبانی و قلمی به ارزیابی باورهای مخالف منحصر نمی شده، بلکه به شرح و نگارش تاریخ آن فرقه ها و عقاید ایشان نیز می کشیده است. همزمان با او یا اندکی پیش و پس از وی، کسان بسیاری به این کار دست یازیده اند که اقبال آشتیانی برخی از ایشان را یاد کرده است. با اینهمه، آقابزرگ تهرانی او را نخستین دانشمند مسلمان می داند که دربارۀ ملل و نحل و آراء و فرقه ها کتاب نوشته است.دیگر کسانی که در این زمینه چیزی نوشته اند، همگی متأخر از او بوده اند: ابوبکر باقلانی (د ۴۰۳ق/۱۰۱۳م)، ابومنصور عبدالقاهر بن طاهر بغدادی (د ۴۲۹ق/۱۰۳۸م)، ابوبکر احمد بن محمد اصفهانی (د ح۴۵۱ق/۱۰۵۹م)، ابن حزم (د ۴۵ق/۱۰۶۴م)، شهرستانی (د ۵۴۸ق/۱۱۵۳م) و جز ایشان کتاب الآراء و الدیانات را نویسندگان پس از نوبختی مانند مسعودی (د ۳۴۶ق/۹۵۷م)، ابن جوزی (د۵۹۷ق/۱۲۰۱م)، ابن ابی الحدید (د ۶۵۵ق/۱۲۵۷م) و دیگران در دست داشته اند.
محتوا
از اشارات آنان می توان استنباط کرد که الآراء و الدیانات حاوی مطالبی بدین شرح بوده است: عقاید سوفسطاییان، عقاید ثنویان ، عقاید فیلسوفان یونان ، مذاهب هند و باورهای هندوان، مذاهب صابئیان و مجوستان ، آرای منجمان و اصحاب فلک، عقیدۀ جهم بن صفوان ، مذهب هشام بن حکم در تشبیه و تجسیم ، عقاید مقاتل بن سلیمان و نعیم بن حماد و داوود جواربی از متکلمان شیعی و عقاید فیلسوفان رواقی.
wikifeqh: الآراء_والدیانات_(_کتاب)
[ویکی فقه] الآراء و الدیانات (کتاب). اَلْآراءُ وَ الدِّیانات، کتابی است دربارۀ عقاید و باورهای پیروان ادیان و مذاهب و مکتبهای گوناگون کلامی و فلسفی به زبان عربی نوشتۀ ابومحمد حسن بن موسی نوبختی (د ح۳۱۰ق/۹۲۲م)، فیلسوف و منجم و متکلم شیعی ایرانی و نویسندۀ کتاب فرق الشیعه که بار ها به چاپ رسیده است.از کتاب الآراء والدیانات اثری به دست نیست، لیکن مطالب آن به گونۀ گسترده ای در کتابهای اسلامی مربوط به این موضوع بازتاب یافته است و این نشان می دهد که این کتاب از آوازه ای بلند و نیکو برخوردار بوده است.
ابن ندیم ، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی (علیه السلام) و اولاد او ستوده و گفته است: او کتابهای بسیار گرد می آورد و شمار فراوانی از آن را به خط خود استنساخ می کرد. وی را کتاب الآراء و الدیانات است که آن را به پایان نرسانده است.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۱-۲۵۲، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۸ق.
نیمۀ دوم سدۀ ۳ق/۹م که نوبختی در آن می زیسته، روزگار جوش و خروش اندیشه های گوناگون و کشاکش آزاد فرقه ها با یکدیگر بوده است. درگیری زبانی و قلمی به ارزیابی باورهای مخالف منحصر نمی شده، بلکه به شرح و نگارش تاریخ آن فرقه ها و عقاید ایشان نیز می کشیده است. همزمان با او یا اندکی پیش و پس از وی، کسان بسیاری به این کار دست یازیده اند که اقبال آشتیانی برخی از ایشان را یاد کرده است.
اقبال، عباس، خاندان نوبختی، ص۱۳۶-۱۳۹، تهران، طهوری، ۱۳۵۷ش.
از اشارات آنان می توان استنباط کرد که الآراء و الدیانات حاوی مطالبی بدین شرح بوده است: عقاید سوفسطاییان، عقاید ثنویان ، عقاید فیلسوفان یونان ، مذاهب هند و باورهای هندوان، مذاهب صابئیان و مجوستان ، آرای منجمان و اصحاب فلک، عقیدۀ جهم بن صفوان ، مذهب هشام بن حکم در تشبیه و تجسیم ، عقاید مقاتل بن سلیمان و نعیم بن حماد و داوود جواربی از متکلمان شیعی و عقاید فیلسوفان رواقی.
اقبال، عباس، خاندان نوبختی، ص ۱۳۹، تهران، طهوری، ۱۳۵۷ش.
...
ابن ندیم ، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی (علیه السلام) و اولاد او ستوده و گفته است: او کتابهای بسیار گرد می آورد و شمار فراوانی از آن را به خط خود استنساخ می کرد. وی را کتاب الآراء و الدیانات است که آن را به پایان نرسانده است.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۱-۲۵۲، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۸ق.
نیمۀ دوم سدۀ ۳ق/۹م که نوبختی در آن می زیسته، روزگار جوش و خروش اندیشه های گوناگون و کشاکش آزاد فرقه ها با یکدیگر بوده است. درگیری زبانی و قلمی به ارزیابی باورهای مخالف منحصر نمی شده، بلکه به شرح و نگارش تاریخ آن فرقه ها و عقاید ایشان نیز می کشیده است. همزمان با او یا اندکی پیش و پس از وی، کسان بسیاری به این کار دست یازیده اند که اقبال آشتیانی برخی از ایشان را یاد کرده است.
اقبال، عباس، خاندان نوبختی، ص۱۳۶-۱۳۹، تهران، طهوری، ۱۳۵۷ش.
از اشارات آنان می توان استنباط کرد که الآراء و الدیانات حاوی مطالبی بدین شرح بوده است: عقاید سوفسطاییان، عقاید ثنویان ، عقاید فیلسوفان یونان ، مذاهب هند و باورهای هندوان، مذاهب صابئیان و مجوستان ، آرای منجمان و اصحاب فلک، عقیدۀ جهم بن صفوان ، مذهب هشام بن حکم در تشبیه و تجسیم ، عقاید مقاتل بن سلیمان و نعیم بن حماد و داوود جواربی از متکلمان شیعی و عقاید فیلسوفان رواقی.
اقبال، عباس، خاندان نوبختی، ص ۱۳۹، تهران، طهوری، ۱۳۵۷ش.
...
wikifeqh: الآراء_و_الدیانات
[ویکی شیعه] الآراء و الدیانات (کتاب). الآراء و الدیانات کتابی درباره عقاید و باورهای پیروان ادیان و مذاهب و مکتبهای گوناگون کلامی و فلسفی به زبان عربی نوشته ابومحمدحسن بن موسی نوبختی (درگذشت حدود ۳۱۰ق)، فیلسوف و منجم و متکلم شیعی ایرانی و نویسنده کتاب فرق الشیعه که بارها به چاپ رسیده است.
از کتاب الآراء والدیانات اثری در دست نیست، لیکن مطالب آن به طور گسترده در کتابهای اسلامی مربوط به این موضوع بازتاب یافته است و این نشان میدهد که این کتاب از آوازهای بلند برخوردار بوده است.
ابن ندیم، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی(ع) و اولاد او ستوده و گفته است:
از کتاب الآراء والدیانات اثری در دست نیست، لیکن مطالب آن به طور گسترده در کتابهای اسلامی مربوط به این موضوع بازتاب یافته است و این نشان میدهد که این کتاب از آوازهای بلند برخوردار بوده است.
ابن ندیم، نوبختی و خاندانش را به دوستداری علی(ع) و اولاد او ستوده و گفته است:
wikishia: الآراء_و_الدیانات_(کتاب)