اقلید

اِقلید شهری تاریخی و کوهستانی با آب هوای سرد و خشک در دامنه رشته کوه های زاگرس واقع در شمال استان فارس است و مرکز شهرستان اقلید می باشد. جمعیت بخش مرکزی این شهر در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ برابر ۵۰٬۳۴۱ تن و سیزدهمین شهر پرجمعیت استان فارس است، [ ۲] مجموع جمعیت شهرستان اقلید ۹۳٬۷۶۳ تن بوده است. [ ۳] شهر اقلید با بیش از ۲٬۳۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا، دومین شهر بلند در استان فارس پس از صفاشهر و ششمین شهر مرتفع کشور است. [ ۴] قله بِل بلندترین قله استان فارس و یازدهمین قله مرتفع کشور با ارتفاع ۴۰۵۰ متر از سطح دریا در این شهرستان قرار دارد.
دریاچه کافتر، تنگ براق، کوه بل، قدمگاه سده، چشمه بالنگان، باتلاق گور بهرام، آسپاس، حوضچه دختر گبر، امامزاده سید محمد، چشمه محمد رسول الله، منطقه شکارممنوع بصیران، خیابان فسارود ، سرداب، بید سبحان، پارک انقلاب، پارک پارسیان، باغ گل خارستان، قلعه شهرآشوب، فی منی حسن آباد، قوره دان، امامزاده اسماعیل، و چشمه های متعددی که فضاهای فرح بخش و زیبایی را فراهم آورده اند به همراه دامنه کوه ها و سواحل رودخانه ها و دریاچه سد ملاصدرا از مهم ترین جاذبه های طبیعی شهر و شهرستان اقلید به شمار می آیند. اقلید در حال حاضر از زیباترین - مهم ترین و تاریخی ترین شهرهای استان فارس و ایران می باشد که دارای جاذبه های گردشگری و طبیعی و تاریخی گوناگونی است.
اقلید واقع در طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۷۲ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۹۰ دقیقه و بلندی حد اقل۲۳۰۰ متری از سطح دریا می باشد. شهرستان اقلید جزء مناطق کوهستانی و مرتفع کشور به شمار می رود و شهر اقلید دومین شهر بلند در استان فارس پس از صفاشهر و ششمین شهر مرتفع کشور است. [ ۴] بلندی های آن دنباله رشته کوه زاگرس بوده و حداکثر بلندای آن از سطح دریا ۳۹۴۳ متر بنام کوه بل در جنوب اقلید است. دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل می باشد. حداکثر درجه حرارت برابر با ۳۷ درجه سانتیگراد و حداقل آن ۲۲ - درجه سانتیگراد در سردترین ماه سال است. متوسط بارندگی سالیانه در این شهر بین ۳۳۰–۳۰۰ میلی متر است. این شهر یکی از نواحیی بادخیز استان بوده و اکثر مواقع سال سرعت باد قابل ملاحظه است. [ ۵]
پیشینه منطقه با توجه به فصل اول پژوهش باستان شناسی و نشانه هایی که در دسترس است به پنج هزار سال پیش از میلاد می رسد و اقلید در حال حاضر از قدیمی ترین و تاریخی ترین شهرهای ایران به شمار می رود. آثار تاریخی مانند حوضچه دختر گبر، کتیبه و غار تنگ براق، کوشک زر، کتیبه کوه بل، باتلاق گور بهرام، چشمه شیرین، تل باکون ( بکان ) و قلعه ها و تپه های باستانی و ده ها نشانه کوچک و بزرگ دیگر گواه بر قدمت تاریخی این قلمرو است. در گذشته جاده شاهی یعنی راه اصلی اصفهان ـ شیراز از اقلید می گذشته است و به همین دلیل نقشی مهم تر و کلیدی تر از سایر شهرستان ها در تحرک فعالیت های اقتصادی و اجتماعی سرزمین پارس داشته است. این شهر زمانی گوشه ای از شاهنشاهی هخامنشیان به نام آزارگاتا و مرکز تربیت اسب جنگی کوروش به شمار می آمده است. به استناد آثار بجا مانده از کتب تاریخی و سفرنامه های جهانگردان، اقلید در دوران پیش از اسلام نیز شهری آباد و مطرح بوده است. در کتاب تاریخ فارسنامه ناصری از انتشارات کتابخانه سنایی آمده است که قدمت اقلید مربوط به دوران ساسانیان است و سنگ نوشته موجود در تل قلات مشتمل بر ۲۱ سطر خط پهلوی ( مربوط به سال ۱۳۳۴ هـ. ش ) مؤید این موضوع است. [ ۵] در مورد وجه تسمیه اقلید "اقلید در زبان یونانی به معنای کلید است هر آن که آن را فتح نمود گویا فارس را فتح نموده است. " مردم ( دال ) کلمه کلید را به ( لام ) تبدیل کرده و در محاورات خود کلیل می گفته اند. [ ۴]