[ویکی فقه] اصل احتیاط عقلی حکم عقل به لزوم موافقت قطعی با تکلیفِ معلومِ به اجمال است.
اصل احتیاط عقلی، مقابل اصل احتیاط شرعی می باشد و آن، اصلی است که عقل به وسیله آن وظیفه عملی مکلف را هنگام شک در « مکلف به » تعیین نموده و به لزوم موافقت قطعی با تکلیف معلوم به اجمال، حکم می نماید. دلیل این حکم عقل، پرهیز از گرفتار شدن به ضرر اخروی است (قاعده دفع ضرر محتمل ).بنابراین، هرگاه در ترک یا انجام کاری، احتمال گرفتار شدن به ضرر اخروی باشد، عقل به احتیاط حکم می کند؛ برای مثال، در صورتی که مکلف به وجوب نمازی در روز جمعه اطمینان داشته باشد، اما مردد باشد که آیا آن واجب ، نماز جمعه است یا نماز ظهر ، چون ترک هر یک، احتمال ضرر اخروی را به دنبال دارد، عقل می گوید احتیاط کرده و هر دو را به جا آور. و یا در موردی که شخصی علم به حرمت خمر دارد، ولی شک دارد که مایع موجود در یکی از دو ظرف، خمر است یا خلّ ( سرکه )، عقل می گوید احتیاط کرده و هر دو را ترک نماید.
اصل احتیاط عقلی، مقابل اصل احتیاط شرعی می باشد و آن، اصلی است که عقل به وسیله آن وظیفه عملی مکلف را هنگام شک در « مکلف به » تعیین نموده و به لزوم موافقت قطعی با تکلیف معلوم به اجمال، حکم می نماید. دلیل این حکم عقل، پرهیز از گرفتار شدن به ضرر اخروی است (قاعده دفع ضرر محتمل ).بنابراین، هرگاه در ترک یا انجام کاری، احتمال گرفتار شدن به ضرر اخروی باشد، عقل به احتیاط حکم می کند؛ برای مثال، در صورتی که مکلف به وجوب نمازی در روز جمعه اطمینان داشته باشد، اما مردد باشد که آیا آن واجب ، نماز جمعه است یا نماز ظهر ، چون ترک هر یک، احتمال ضرر اخروی را به دنبال دارد، عقل می گوید احتیاط کرده و هر دو را به جا آور. و یا در موردی که شخصی علم به حرمت خمر دارد، ولی شک دارد که مایع موجود در یکی از دو ظرف، خمر است یا خلّ ( سرکه )، عقل می گوید احتیاط کرده و هر دو را ترک نماید.
wikifeqh: اصل_احتیاط_عقلی